Υπάρχουν Οργανισμοί, διεθνείς ή διακρατικοί, που διαιτητεύουν, Οργανισμοί που υποδεικνύουν ή επιβάλλουν οικονομικές και πολιτικές συμπεριφορές, υπάρχουν Οργανισμοί με στρατιωτικό χαρακτήρα... Και για όλους αυτούς κάτι γνωρίζουμε, καθημερινά κάτι ακούμε ή διαβάζουμε. Πολύ περισσότερο, για όλους αυτούς έχουμε άποψη, αφού κι εκείνοι με τη σειρά τους έχουν "άποψη" για εμάς.

Υπάρχουν όμως και άλλου τύπου συνεργασίες κρατών υπό την επωνυμία Οργανισμός. Είναι εκείνοι οι φορείς των οποίων οι αποφάσεις και οι δραστηριότητες δεν επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητά μας, καθορίζουν όμως την ποιότητα ζωής μακροπρόθεσμα, αν δεχτούμε ότι ο πολιτισμός και ειδικότερα η διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, δηλαδή του περιβάλλοντος του ανθρώπου, είναι εγγύηση και τεκμήριο ποιότητας ζωής.Ενας τέτοιος Οργανισμός είναι και το ICCROM (Διεθνής Οργανισμός για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς), όπου η Ελλάδα έγινε μέλος το 1987. Ποια είναι όμως η ταυτότητά του; Το ICCROM ιδρύθηκε με πρωτοβουλία επτά κρατών της ΟΥΝΕΣΚΟ. Εδρεύει στη Ρώμη και το ιταλικό κράτος παρέχει τις κτιριακές εγκαταστάσεις καθώς και το υπαλληλικό προσωπικό. Σήμερα έχει περί τα 100 μέλη. Για να συμμετάσχει μία χώρα απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συμμετοχή της στον ΟΗΕ αλλά όχι και την ΟΥΝΕΣΚΟ. Το Συμβούλιο του Οργανισμού είναι 24μελές και εκλέγεται ανά δύο χρόνια. Η τελευταία, λοιπόν, Γενική Συνέλευση και εκλογή Συμβουλίου έγινε πριν λίγες μέρες (10 - 11 Δεκέμβρη'97) στη Ρώμη. Την Ελλάδα εκπροσώπησε τετραμελής αντιπροσωπεία, αποτελούμενη από τον καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, Νικόλαο Χολέβα,τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαιοτήτων, Νίκο Μίνω,την τμηματάρχη της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, Αριστέα Καββαδία,και την τμηματάρχη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Αθηνά Χριστοφίδου.Ηδη από το 1995 ο επικεφαλής της εθνικής αντιπροσωπείας, Ν. Χολέβας, είχε εκλεγεί στο Συμβούλιο με τετραετή θητεία και στην τελευταία συνέλευση του ICCROM εξελέγη στη θέση του Α αντιπροέδρου.Γεγονός που υπογραμμίζει την ουσιαστική, αλλά και επιβεβλημένη συμβολή της Ελλάδας, δεδομένου ότι η χώρα μας, με τον πλούτο των μνημείων αλλά και των προβλημάτων που εμφανίζονται στην κατάσταση διατήρησής τους, διαθέτει συσσωρευμένη εμπειρία επεμβάσεων αποκατάστασης.

Αλλωστε, ο Οργανισμός έχει κατ' αρχάς εκπαιδευτικό χαρακτήρα,που εκφράζεται με τη λειτουργία τεσσάρων τμημάτων επιστημονικής εξειδίκευσης. Συγκεκριμένα: Τμήμα Αρχιτεκτονικής Συντήρησης και Αποκατάστασης, Τμήμα Αρχών Συντήρησης, που απευθύνεται σε διευθυντές μουσείων, Τμήμα Συντήρησης Κινητών Εργων Τέχνης και Τοιχογραφιών, ενώ το τέταρτο τμήμα ασχολείται με Τεχνικές Συντήρησης.Το κριτήριο επιλογής όσων παρακολουθούν τα ανάλογα εκπαιδευτικά προγράμματα, είναι η εμπειρία που διαθέτουν και επιλέγονται κυρίως τα στελέχη των κρατικών υπηρεσιών. Συγχρόνως υπάρχουν προγράμματα μόνιμα προσδεδεμένα, όπως εκείνο που απευθύνεται στις ασιατικές χώρες και εδρεύει σε μία από αυτές κάθε χρόνο, καθώς και ένα πρόγραμμα που απευθύνεται στις αφρικανικές χώρες.Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι το 1995 έγιναν μέλη του Οργανισμού το Καμερούν και η Ζάμπια.Επίσης, οργανώνονται και επιτόπια προγράμματα στις χώρες που το επιθυμούν.

Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα πρότεινε να αναλάβει τη φιλοξενία σεμιναρίου για τη συντήρηση μεσαιωνικών τοιχογραφιών.Το σεμινάριο θα φιλοξενηθεί στην Καστοριά,πόλη που διαθέτει 45 βυζαντινά μνημεία και είναι υιοθετημένη από την ΟΥΝΕΣΚΟ, την οργάνωσή του θα αναλάβει η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το ICCROM και έχουν προϋπολογιστεί 20 εκατ.Εξάλλου στο άμεσο μέλλον προγράμματα του Οργανισμού θα παρακολουθήσουν υπότροφοι συντηρητές. Στο μεταξύ, η χώρα μας οφείλει πρώτα να πληρώσει τη συνδρομή δύο χρόνων.

Ωστόσο, η τελευταία Γενική Συνέλευση έληξε έχοντας πρώτα αποφασίσει μία σειρά προγραμμάτων σε χώρες - μέλη του Οργανισμού. Προγράμματα που αναπτύσσονται στη βάση τριών κυρίως προτεραιοτήτων: την έγκυρη πληροφόρηση για το επίπεδο συντήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς σε κάθε χώρα - μέλος,έτσι ώστε το ICCROM να σχεδιάσει και να αναπτύξει ανάλογα τις δραστηριότητές του, την ανάπτυξη δραστηριοτήτων με τη συμμετοχή κέντρων απόφασης κάθε κράτους, διοικητικών κέντρων και επαγγελματιών, προκειμένου η συντήρηση των μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς να αντιμετωπίζεται και έμπρακτα από τις χώρες - μέλη ως προτεραιότητα. Το τρίτο σκέλος είναι η διερεύνηση των δυνατοτήτων οργάνωσης ενός πλαισίου στήριξης,ώστε οι επαγγελματίες να είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν στις σημερινές ανάγκες των μνημείων, αξιοποιώντας την επικοινωνία στη βάση της διεπιστημονικής συνεργασίας.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η Γενική Συνέλευση του ICCROM οριστικοποίησε προγράμματα και διεθνείς συναντήσεις από την Ευρώπη έως την Αφρική και τη Νότια Αμερική με ιδιαίτερη έμφαση στις δύο τελευταίες ηπείρους.Ετσι στα επόμενα δύο χρόνια θα πραγματοποιηθούν συναντήσεις, σεμινάρια και ομάδες εργασίας για την αποκατάσταση αρχιτεκτονικών μνημείων,για τη μουσειολογία με την παρουσία διευθυντών μουσείων, τη συντήρηση τοιχογραφιών και χειρογράφων,αλλά και για την παρουσίαση μεθόδων συντήρησης.

Δήμητρα ΜΥΡΙΛΛΑ