Αναζωπυρώθηκε η συζήτηση για τον εκλογικό νόμο στην προτελευταία συνεδρίαση της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος στη Βουλή. Οι εκπρόσωποι των κομμάτων της άρχουσας τάξης αναλώθηκαν βέβαια στο πότε θα ψηφίζεται ο εκλογικός νόμος, μια και η διαφωνία τους συνίσταται ακριβώς σε αυτό, στο να μην κόβεται και ράβεται ο εκλογικός νόμος στα μέτρα της κυβέρνησης, αλλά να λαμβάνεται υπόψη και το συμφέρον της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το εκάστοτε κυβερνών κόμμα ενδιαφέρεται μόνο για το πρώτο σκέλος, ενώ όταν βρίσκεται στην αξιωματική αντιπολίτευση ενδιαφέρεται κυρίως για το δεύτερο! ΠΑΣΟΚ και ΝΔ συμφωνούν, όμως, επί της ουσίας στη διατήρηση αυτής ή άλλης παραλλαγής καλπονοθευτικού συστήματος. Γιατί όμως αυτή η επίμονη άρνηση ακόμη και να συζητήσουν την πάγια πρόταση του ΚΚΕ για υιοθέτηση και συνταγματική κατοχύρωση της απλής αναλογικής;

Η απάντηση βρίσκεται στο ρόλο που επιτελεί το εκλογικό σύστημα στο πολιτικό σύστημα. Οι διάφορες παραλλαγές των εκλογικών συστημάτων (ενισχυμένη αναλογική, πλειοψηφικό κλπ.) συνιστούν ένα νόμιμο μέσο νόθευσης της λαϊκής ψήφου και διαμόρφωσης των βολικών για την άρχουσα τάξη συσχετισμών στη Βουλή. Με τα καλπονοθευτικά εκλογικά συστήματα οι μειοψηφίες αναδεικνύονται σε πλειοψηφίες, οι ψήφοι των μη αρεστών κομμάτων λεηλατούνται, ενώ κάποιες φορές, ειδικά στο πλειοψηφικό, συμβαίνει το ασθενέστερο σε ψήφους κόμμα να πάρει περισσότερες βουλευτικές έδρες από το ισχυρότερο.

Τα καλπονοθευτικά εκλογικά συστήματα αποτελούν έναν κρίκο στο σύστημα ιδεολογικής και πολιτικής χειραγώγησης της εργατικής τάξης και των άλλων καταπιεζόμενων στρωμάτων. Η κυρίαρχη ιδεολογία, που εκπορεύεται από τις ίδιες τις παραγωγικές σχέσεις και τις συνθήκες ζωής και που κάνει να φαντάζει λογικό και αιώνιο το καπιταλιστικό σύστημα, υφίσταται πολύπλευρη επεξεργασία και διάδοση από τα μέσα ενημέρωσης, τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του αστικού κράτους, από τα κόμματα που στηρίζουν με τον ένα ή άλλο τρόπο το υπάρχον κοινωνικο-οικονομικό καθεστώς. Σε αυτά έρχεται να προστεθεί ο οικονομικός εξαναγκασμός μέσω των πελατειακών σχέσεων, της άμεσης ή έμμεσης εξαγοράς, καθώς και ο διάχυτος φόβος προς τις κοινωνικές αλλαγές, τον οποίο καλλιεργεί η διαρκής πολύμορφη παρουσία και δράση των κατασταλτικών μηχανισμών.

Είναι φανερό ότι η καλπονοθεία αποτελεί μια επιπλέον ασφαλιστική δικλείδα ελέγχου της σύνθεσης της Βουλής, η οποία - ας σημειωθεί - δεν έχει την αποφασιστική εξουσία, μια και οι αποφάσεις λαμβάνονται ουσιαστικά από την κυβέρνηση, τους επίσημους και ανεπίσημους συνδέσμους του μεγάλου κεφαλαίου, τις Βρυξέλλες και τον αμερικανοΝΑΤΟικό παράγοντα.

Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες αστικά κράτη προχώρησαν στην εφαρμογή της απλής αναλογικής, κάτω από την πίεση του λαϊκού κινήματος. Είναι το παράδειγμα της μεταπολεμικής Ιταλίας. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε σημαντική κατάκτηση των εργαζομένων. Ωστόσο, δεν μπόρεσε και ούτε θα μπορούσε, άλλωστε, να αλλάξει το συνολικό πλαίσιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις η άρχουσα τάξη βεβαιώθηκε για τη μεταβολή προς όφελός της του συσχετισμού των δυνάμεων, έσπευσε να καταργήσει τη δημοκρατική αυτή μεταρρύθμιση και να αρχίσει τη σταδιακή στροφή προς το πλειοψηφικό.

Προβάλλεται βέβαια το επιχείρημα ενάντια στην απλή αναλογική ότι δε δημιουργεί σταθερές κυβερνήσεις. Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι: Σταθερές κυβερνήσεις για ποιον; Για το μεγάλο κεφάλαιο, μέσω της συνέχισης της ίδιας αντιλαϊκής πολιτικής ή, αντίθετα, για μια πολιτική σε όφελος της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων, που θα στρέφεται ενάντια στην εγχώρια και ξένη ολιγαρχία που δυναστεύει τον τόπο μας;

Σταθερές κυβερνήσεις είναι πραγματικά εκείνες που, εξυπηρετώντας τα λαϊκά συμφέροντα, στηρίζονται στους εργαζόμενους και αγκαλιάζονται από το λαό, αλλά αυτές μπορούν να προέλθουν μέσα από σκληρές ταξικές συγκρούσεις για την ανατροπή του αστικού πολιτικού συστήματος. Αυτό που φοβάται η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ είναι ότι η απλή αναλογική θα χαλάρωνε τα εκβιαστικά διλήμματα, θα έδινε ισχυρότερη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στο ΚΚΕ, γεγονός που θα του επέτρεπε από καλύτερες θέσεις να ξεσκεπάζει την αντιλαϊκή πολιτική τους.

Βέβαια, όπως δείχνει το παράδειγμα της Ιταλίας που προαναφέρθηκε, η άρχουσα τάξη δεν κάθεται με σταυρωμένα χέρια, βρίσκει λύσεις για σταθερές πολιτικές εξυπηρέτησης των μονοπωλίων και σε συνθήκες απλής αναλογικής. Αυτό όμως που επιδιώκουν τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και η ΝΔ είναι η ενίσχυση των εκβιαστικών διλημμάτων, οι πλαστές διαχωριστικές γραμμές, ώστε να είναι σχετικά λιγότερο ορατή στους εργαζόμενους η πραγματική ταύτιση της πολιτικής τους σε όλα τα σημαντικά ζητήματα, σε συνδυασμό με την ύπαρξη των διάφορων εφεδρειών και αναχωμάτων.

Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος του υπουργού Δικαιοσύνης. Ισχυρίστηκε, λοιπόν, ο Ε. Γιαννόπουλος ότι όταν οι "δομές, οι θεσμοί είναι υγιείς", όπως στην Ιταλία, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα με την απλή αναλογική. Τι σημαίνει αυτό, αν αποκωδικοποιηθεί; Οτι το αστικό πολιτικό σύστημα πρέπει να δημιουργεί και να ενισχύει θεσμούς και δομές, που όχι μόνο αντέχουν στην πίεση του λαϊκού κινήματος, αλλά μπορούν να το αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά, ανεξάρτητα από το εκλογικό σύστημα.

Από την άλλη, προπαγανδίζονται με έναν τρόπο ακόμη αντιδραστικότερες προτάσεις εκλογικών συστημάτων. Ετσι, μάλλον, εξηγείται η δημοσιότητα που δόθηκε στην παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού, Γ. Ράλλη, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ πρότεινε ένα πλειοψηφικό σύστημα, που, επιπλέον, θα παραμερίζει τα κόμματα από τις εκλογές, καλλιεργώντας τις επικίνδυνες, αντιδραστικές αντιλήψεις περί "κομματικής δημοκρατίας"!

Το ΚΚΕ θα συνεχίσει να προβάλλει τη διεκδίκηση της απλής αναλογικής ως πάγιου εκλογικού συστήματος. Επιδιώκει με τη δράση του την ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος, τη συσπείρωση των δυνάμεων του λαϊκού μετώπου, που θα μπορεί όχι μόνο να δυσκολέψει τη λειτουργία του αστικού πολιτικού συστήματος, αλλά και να το ανατρέψει.

Δημήτρης ΚΑΛΤΣΩΝΗΣ