Για να βγάλει κανείς συμπεράσματα για την ουσία και το περιεχόμενο της"εκσυγχρονιστικής" πολιτικής απέναντι στις ΔΕΚΟ, είναι παραπάνω από αναγκαίο να έχει πάντα υπόψη του το εξής αξίωμα: Στον καπιταλισμό, τόσο η πολιτική των κρατικοποιήσεων, όσο και οι ιδιωτικοποιήσεις, γίνονται, σε τελευταία ανάλυση, με μοναδικό στόχο να ενισχυθούν τα κέρδη του μεγάλου κεφαλαίου. Μόνο όταν δεν ξεχνιέται αυτή η αλήθεια, είναι δυνατόν να διερευνώνται απαντήσεις για τη δογματική προσήλωση που επιδεικνύουν οι κυβερνώντες σε μια πολιτική, που δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με τα ωραιοποιημένα συνθήματα άλλων εποχών για "εκσυγχρονισμό", "ανάπτυξη", "βελτίωση της λειτουργίας", "αποδοτικότητα" του δημόσιου τομέα και ειδικότερα των ΔΕΚΟ. Οσο κι αν προσπαθούν τα επιτελεία του Σημίτη να αλλοιώσουν την αλήθεια για τους προσανατολισμούς του κυβερνώντος κόμματος, όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι σ' αυτήν τη χώρα διαπιστώνουν πως απώτερος στόχος είναι η "διάλυση". Η "διάλυση" των δημόσιων επιχειρήσεων με τη μορφή που έχουν σήμερα, ώστε να προκύψει ελεύθερος χώρος για τη "διείσδυση" της "ιδιωτικής πρωτοβουλίας", οι εκπρόσωποι της οποίας εναγωνίως αναζητούν νέους τομείς για την απόσπαση ευκολότερων και μεγαλύτερων κερδών. Ολα τα υπόλοιπα, περί ελλειμμάτων, δυσλειτουργιών και αναποτελεσματικών μεθόδων λειτουργίας των ΔΕΚΟ, ακόμα και όταν υπάρχουν (και υπάρχουν), είναι το προπέτασμα καπνού, πίσω από το οποίο επιχειρούν να κρύψουν την εγκληματική τους πολιτική.

Η πλέον αντιδραστική και ιδιαίτερα ύποπτη προσέγγιση στο όλο θέμα των ΔΕΚΟ είναι εκείνη που πιπιλίζει διαρκώς το θέμα των ελλειμμάτων. Οχι πως είναι ό,τι καλύτερο θα ήθελε κανείς από μια δραστηριότητα, αλλά τα όποια ελλείμματα από μόνα τους - σαν αριθμός και κονδύλι - μόνο για τους χαρτογιακάδες κάποιων λογιστηρίων αποτελούν το Αλφα και το Ωμέγα. Τα παραδείγματα επιχειρηματιών που διατηρούν ζημιογόνες δραστηριότητες, ώστε να εξυπηρετείται ο στρατηγικός στόχος - το κέρδος - από το σύνολο των δραστηριοτήτων τους, δεν είναι λίγα. Ολοι γνωρίζουμε ότι στα πλαίσια επιχειρηματικών ομίλων είναι πολλές οι περιπτώσεις, ας πούμε ζημιογόνων μονάδων εξόρυξης πρώτων υλών, ώστε να εξασφαλίζεται η παραγωγή ιδιαίτερα κερδοφόρων ειδών μεταποίησης. Πολλές είναι επίσης οι εκδοχές δημιουργίας και διεύρυνσης μη κερδοφόρων εμπορικών δικτύων, προκειμένου κάποιος επιχειρηματίας να καλύψει την αγορά με εμπορεύματα που του αποφέρουν μεγάλο κέρδος. Πάμπολλες είναι οι περιπτώσεις εγκατάστασης ιδιαίτερα ακριβών, για παράδειγμα, παροχετευτικών δικτύων για την προώθηση φτηνών μορφών ενέργειας, που η χρήση της αποφέρει πολλαπλάσια κέρδη, σε σχέση με φτηνότερους τρόπους παροχέτευσης.

Στα πλαίσια μιας συνολικής εξέτασης της πορείας και των αποτελεσμάτων των ΔΕΚΟ, όπου πολύπλευρα θα αναλυθούν οι στόχοι και τα κριτήρια λειτουργίας τους, είναι πολύ πιθανό να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι, μαζί με τον πραγματικό εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξή τους, δεν είναι ασύμφορο στο κοινωνικό σύνολο κάποια - ή κάποιες - ΔΕΚΟ να έχουν ελλείμματα. Ελλείμματα, που, και με οικονομικά, αλλά κυρίως κοινωνικά, κριτήρια θα υπερκαλύπτονται από τις προσφερόμενες υπηρεσίες, αλλά και από τα πλεονάσματα που θα υπάρχουν σε άλλες Δημόσιες Επιχειρήσεις. Κάτι τέτοιο όμως προϋποθέτει εντελώς διαφορετική λογική. Προϋποθέτει την εξέταση του προβλήματος των ΔΕΚΟ ως σύνολο επιχειρήσεων, που ανήκουν στο δημόσιο και την ενεργοποίηση κριτηρίων, που θα αναφέρονται στο συμφέρον του κοινωνικού συνόλου, ιδιαίτερα των λαϊκών στρωμάτων. Προϋποθέτει, δηλαδή, αυτό ακριβώς που αξιωματικά απορρίπτουν σ' αυτήν τη φάση η άρχουσα τάξη και τα κόμματα εξουσίας και διαχείρισης.

Οσοι ειδικοί καταφέρνουν να ξεφύγουν από την ιδεολογική τρομοκρατία του πάση θυσία ξεπουλήματος και ιδιωτικοποίησης των ΔΕΚΟ, αποδεικνύουν με αριθμούς και λογιστικές προβολές πως οι περισσότερες ΔΕΚΟ μπορούν να λειτουργούν χωρίς ελλείμματα. Αρκεί, να μη φτιάχνονται νόμοι που τις υπονομεύουν, ώστε να αποκτούν - ελέω "απελευθέρωσης" των αγορών - προβάδισμα οι πολυεθνικές του ίδιου χώρου. Αρκεί, να επιδεικνύεται συνέπεια στις οικονομικές υποχρεώσεις του κράτους και να πάψουν οι κυβερνήσεις να τις θεωρούν ως δικό τους βιλαέτι εξυπηρέτησης πολιτικοοικονομικών μικροκομματικών συμφερόντων.

Οι δημόσιες επιχειρήσεις που δίνουν κέρδη αρκετών εκατοντάδων δισεκατομμυρίων κάθε χρόνο δεν είναι λίγες. Ο ΟΤΕ, η ΔΕΗ, τα ΕΛΔΑ, τα Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών, είναι από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Η περίπτωση της "Ολυμπιακής", γύρω από την οποία εκδηλώνεται το τελευταίο διάστημα η ολομέτωπη κυβερνητική επίθεση, είναι επίσης ενδεικτική: Παρά το γενικό σαμποτάρισμα που δέχεται από την κυβέρνηση, παρά τις καταστροφικές επιλογές που έχουν προωθήσει στην επιχείρηση οι κάθε φορά κυβερνητικοί εγκάθετοι, η εταιρία με τη συμβολή των εργαζομένων είχε το 1995 οικονομικό αποτέλεσμα 9,9 δισ. δρχ. με καθαρό ποσοστό κέρδους 4,4%, ενώ πρόπερσι 11,2 δισ. και 4,7%, αντίστοιχα. Κι αυτό, σε δυο χρονιές που ο μέσος όρος καθαρού περιθωρίου κέρδους των 100 μεγαλύτερων αεροπορικών εταιριών παγκοσμίως ήταν 2,1% το 1995 και 1,9% το 1996.

Τα ιδεολογικά τεχνάσματα και οι καθημερινοί εκβιασμοί των κυβερνώντων δεν έχουν πια πέραση. Στις ΔΕΚΟ υπάρχουν προβλήματα ιδιαίτερα οξυμένα. Γι' αυτό το λόγο, είναι ζητούμενο και ο πραγματικός εκσυγχρονισμός και ο αναπροσανατολισμός της πολιτικής τους και η αντιμετώπιση των ελλειμμάτων και ο απογαλακτισμός τους από το μεγάλο κεφάλαιο και η απαγκίστρωση από τα κομματικοκυβερνητικά επιτελεία σκοπιμοτήτων και η ανάπτυξή τους προς όφελος του λαού. Μόνο που οι Σημιτοκαραμανλήδες και οι άλλοι ποικιλώνυμοι υποστηριχτές των κεντρικών επιλογών τους ενδιαφέρονται ακριβώς για το αντίθετο. Οπως ακριβώς πριν κάποιες δεκαετίες έκριναν ότι η γιγάντωση των ΔΕΚΟ υπό κρατικό έλεγχο διευκόλυνε τα σχέδια του κεφαλαίου για μεγάλα κέρδη, έτσι και τώρα κινούνται στην κατεύθυνση της ιδιωτικοποίησης, του τεμαχισμού και της διάλυσής τους, προκειμένου να διασφαλιστούν τα κέρδη στις νέες συνθήκες υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων.