Γρεβενά SOS

Το σήμα μπορεί να εκληφθεί και ως υπερβολή. Γιατί τα Γρεβενά του 1998 απέχουν ήδη αρκετά από τα Γρεβενά του 1994. Γιατί σ' ολόκληρο το νομό κυκλοφορεί αυτή την περίοδο αρκετό χρήμα και επικρατεί ένας οργασμός δουλιάς, τόσο που ο νομάρχης Αντώνης Πέτσας να δηλώνει κατηγορηματικά: "λύνουμε όλα μα όλα τα προβλήματα που αφορούν τις υποδομές". Ο ίδιος όμως συμπληρώνει: "Θα πηγαίνουν οι άνθρωποι στα χωριά τους μέσα από άσφαλτο, τα χωράφια θα έχουν άρδευση, θα έχουμε νοσοκομείο και διοικητήριο, θα έχουμε σχολειά. Δε θα έχουμε όμως παιδιά! Γιατί τα παιδιά έχουν γονείς, οι γονείς χρειάζονται δουλιά και δουλιά δε θα υπάρξει αν συνεχίσουμε έτσι".

Αυτό το "έτσι" αναφέρεται στην πηγή του κακού, η γνώση του οποίου είναι προϋπόθεση και για να κατανοήσει κάποιος τι πραγματικά συμβαίνει, αλλά πολύ περισσότερο, για να μπορέσει να ασκήσει πραγματική διοίκηση στην περιοχή. Το "Γρεβενά SOS", λοιπόν, δεν αναφέρεται κύρια στο σήμερα του νομού - όχι πως αυτό είναι ρόδινο - αλλά στο πολύ άμεσο μέλλον του, προσδιορισμένο μάλιστα στα επόμενα τρία μέχρι πέντε χρόνια. Το γιατί, θα φανεί μέσα από τα αποσπάσματα που δημοσιεύουμε από μια μεγάλη συζήτηση που είχαμε στη νομαρχία Γρεβενών.

Καθώς είχε προηγηθεί μια περιοδεία μας στα σεισμοχώρια αρχίσαμε τη συζήτηση από αυτήν την εικόνα γενικής ανοικοδόμησης που επικρατεί. Ο νομάρχης Αντώνης Πέτσας μάς προσγειώνει στην πραγματικότητα: Σε τρία χρόνια θα αρχίσει να παρουσιάζεται σοβαρό πρόβλημα!

- Δηλαδή;

- "Θα υπάρχει πρόβλημα τόσο με τις κατοικίες όσο και με τις επιχειρήσεις. Ειδικά στις επιχειρήσεις όπου μετά το σεισμό δόθηκε η δυνατότητα να πάρουν δάνειο με βάση τον τζίρο για το 30% τους. Μέχρι 500 χιλιάρικα άτοκο, μέχρι ενάμιση εκατομμύριο με διαβαθμισμένο επιτόκιο. Το πήραν όλοι. Είναι συνολικά 8 δισ. Οσοι τα έριξαν στην επιχείρηση, καλώς, κάποια στιγμή θα τα επιστρέψουν. Οι άλλοι όμως; Οταν θα αρχίσει να επιστρέφεται το δάνειο και έχεις πάρει 14 εκατομμύρια για ένα σπίτι 50 εκατομμυρίων, θα έχεις πρόβλημα. Αν έχεις βάλει χρέος για όλο το πόσο στην πενταετία θα φανεί".

- Στον παραγωγικό τομέα τι θα γίνει;

- "Στο σύνολο του νομού έχουν πέσει παρά πολλά λεφτά. Είκοσι έξι (26) δισ. είναι το ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα, σε σταθερές τιμές, που σημαίνει ότι αυτά τα χρήματα ζητούν ένα πρόγραμμα 50 δισ. για να απορροφηθούν, όταν από το πακέτο Ντελόρ δίνονται στο νόμο μόνο 10 δισ. σε επίπεδο προϋπολογισμού. Είναι δηλαδή σαν να εκτελούμε πέντε πακέτα Ντελόρ. Το ζήτημα είναι το εξής: Οι υποδομές, όποιες κι αν είναι, είτε στις μεταφορές, είτε κοινωνικές, είτε στον αγροτικό χώρο, είναι ικανές να αμβλύνουν το αναπτυξιακό έλλειμμα του νομού;

Αβίαστα εγώ θα πω ΟΧΙ! Οι υποδομές αποτελούν προϋπόθεση ανάπτυξης, αλλά όχι από μόνη της. Ενα παράδειγμα: Αυτή τη στιγμή λειτουργούν τα αρδευτικά Δήμητρας - Καρπερού με 17 χιλιάδες στρέμματα. Λειτουργεί του Ταξιάρχη και θα λειτουργήσει Κοκκινιά, Πολύδενδρο, Κιβωτός. Κάθε αγρότης που ξεκινάει μια δραστηριότητα γεωργική θέλει τουλάχιστον 7 με 10 εκατομμύρια εξοπλισμό για να ποτίσει (καρούλια κ.ά.) που σημαίνει ότι αυτόματα χρεώνεται. Βάζει τα καλαμπόκια. Με τιμές χάλια, 45 δρχ. Κάνουμε αγώνα για την ντομάτα, ποσόστωση δε μας δίνουν. Στα τεύτλα επίσης δε δίνουν. Ποιες θα είναι οι δυναμικές καλλιέργειες που θα τονώσουν την περιοχή; Να πάμε στην κτηνοτροφία; Σε μια τέτοια περιοχή όταν δεν έχεις προστασία στις τιμές (γάλα), όταν οι ζωοτροφές είναι στα ύψη ειδικά τώρα με την υποτίμηση, όταν στον καπνό που είναι μια δυναμική καλλιέργεια δεν έχεις ποσοστώσεις, τι θα κάνεις, ποια είναι η προοπτική της περιοχής; "

- Με δεδομένη τη δημιουργία σημαντικών υποδομών, το πρόβλημα εντοπίζεται στα μέτρα πολιτικής και σε ποιο επίπεδο; Στις κατευθύνσεις της ΕΕ, στην εξειδίκευσή τους από την ελληνική κυβέρνηση;

- "Αν πάμε μόνο στη γενικότερη πολιτική αντίληψη για την Ευρωπαϊκή Ενωση και την πολιτική της δε θα βρούμε άκρη για κάποια άμεση αντιμετώπιση προβλημάτων. Είναι γνωστές οι αντιαγροτικές κατευθύνσεις. Πρέπει να ξεκινήσουμε από εδώ: Λένε την περιοχή προβληματική. Λέμε ότι δεν είναι η περιοχή προβληματική. Προβληματικές ήταν οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν στο νομό. Αυτό που συμβαίνει με τα αρδευτικά είναι χαρακτηριστικό. Εχουμε τώρα μέσα από το ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα άλλα 15 μεγάλα αρδευτικά με ένα προϋπολογισμό περίπου 6 δισ. Αν τα αρδευτικά ήταν πριν 20 χρόνια, διαφορετική θα ήταν η κατάσταση. Αλλες ποσοστώσεις και πάει λέγοντας. Και λες: Θα φτάσουμε σήμερα από το 5 - 6% στο 20% αρδευόμενων εκτάσεων με τις παρεμβάσεις που κάνουμε. Ποιο το αποτέλεσμα όταν λένε όχι στη βιομηχανική ντομάτα που είναι δυναμική καλλιέργεια και αφήνει στην περιοχή (δίνουν ποσοστώσεις στα εργοστάσια και όχι στους παραγωγούς, εδώ δεν έχουμε εργοστάσια, οπότε δε μένει εδώ τίποτα). Στα τεύτλα και εκεί ποσοστώσεις, τα καλαμπόκια χάλια. Στο γάλα ήδη βάζουν πρόστιμο συνυπευθυνότητας στη μεγάλη μονάδα".

- Η περιγραφή του προβλήματος δε δείχνει διέξοδο...

- "Ομως υπάρχει. Οταν έχεις μια περιοχή που λες ότι θέλεις να αναπτυχθεί, μπορείς να εφαρμόσεις εσωτερικές διαδικασίες - εκτός ΕΕ - να πεις: Τι έχω εκεί; Κτηνοτροφία, γεωργία. Αρα από το εθνικό δικαίωμα να δώσω δικαιώματα στα πρόβατα, να δώσω ντομάτα, να δώσω τεύτλα. Μιλάμε για αστείες ποσότητες. Σήμερα λειτουργεί μόνο το αρδευτικό στο Καρπερό. Αύριο που θα λειτουργούν και οι άλλες δυναμικές περιοχές τι θα γίνει; Οταν δε δίνεις 1.000 τόνους γάλα να κρατήσεις αυτή την περιοχή. Εννοώ μια πολιτική προνομιακή, και τα προνόμια που ζητάμε είναι ελάχιστα. Δε ζητάμε χρήμα, άλλα πολιτική απόφαση, να μας αφήσουν να παράγουμε. Εάν αυτά δεν αλλάξουν δε θα αλλάξει τίποτα. Οι υποδομές θα αλλάξουν την εικόνα μόνο. Θα πηγαίνει ο αγρότης στο χωριό του με άσφαλτο, θα έχει το αρδευτικό, θα έχει νοσοκομείο, θα έχει διοικητήριο και σχολεία και δε θα έχει παιδιά. Γιατί τα παιδιά έχουν γονείς και οι γονείς χρειάζονται δουλιά! Μιλάμε, λοιπόν, για απλές παρεμβάσεις, να κρατήσουμε εδώ τον κόσμο. Οταν μιλάμε για ποσοστώσεις στα καπνά, για παράδειγμα, μιλάμε για 200 - 300 τόνους. Οταν μιλάμε για το γάλα μιλάμε για 1.000 τόνους. Για ντομάτα ζητάμε 10.000 τόνους, για τεύτλα λέμε για 10.000 στρέμματα. Δεν είναι παρεμβάσεις που να χρειάζονται τόσο γενναιόδωρα μέτρα".

- Κι αν, έστω, υπάρξει αυτή η πολιτική απόφαση, θα έχει λυθεί το πρόβλημα;

- "Ασφαλώς όχι. Υπάρχει και μια δεύτερη ενότητα αιτημάτων που σχετίζεται επίσης με την παραγωγική βάση. Ως προς το οδικό δίκτυο ο νομός μετά την κατασκευή της Εγνατίας και τους κάθετους άξονες που φτιάχνουμε εμείς θα αρχίσει να ξεφεύγει από την απομόνωσή του. Για να μπορεί όμως κάποιος που θέλει να αναπτύξει μια δραστηριότητα χρειάζεται κίνητρα. Ζητούσαμε στον προηγούμενο αναπτυξιακό νόμο κίνητρα μεταξύ τέταρτης ζώνης και Θράκης, δηλαδή κάπου στο 40 - 45% της επένδυσης. Γιατί, για παράδειγμα, να αναπτύξει κάποιος δραστηριότητα σε τουριστική υποδομή, όταν η επιδότηση μηδενίζεται με τον καινούριο νομό; Αρα, λοιπόν, αν δε δώσεις κίνητρα που να δίνουν συγκριτικό πλεονέκτημα στην περιοχή, να είναι μεγαλύτερο από αυτό της Κοζάνης, της Καστοριάς και της Θεσσαλονίκης, να βοηθήσει τον άλλον να έρθει εδώ, αφού θα έχει με το δρόμο μόνο μια ώρα διαδρομή να κάνει, αν δε δώσεις τέτοια κίνητρα, ποια δραστηριότητα να αναπτυχτεί;"

- Τι δραστηριότητες μπορούν να αναπτυχθούν εδώ, ποιες μπορεί να στηρίξει η περιοχή;

- "Δεν πιστεύω ότι μπορούν να έρθουν βιομηχανίες με δισ. επένδυση. Αλλά με κάποια κίνητρα μπορούν να έρθουν βιοτεχνίες οικογενειακού τύπου για 50 - 200 απασχολούμενους".

- Τελικά είναι θέμα μιας πολιτικής απόφασης και ενός καλού διαχειριστή νομάρχη;

- "Οχι. Εδώ που βρισκόμαστε σήμερα είναι θέμα γενικότερης διεκδίκησης από το μαζικό κίνημα. Εχουμε πετύχει αρκετά, αλλά από δω και πέρα είναι θέμα κινήματος. Κάναμε αρκετά που αφορούσαν τη διαχείριση. Εχουμε τον δρόμο, το σχολείο, σε λίγο το νοσοκομείο και τα αρδευτικά. Πρέπει τώρα να κλιμακωθούν σε διαφορετικό επίπεδο οι διεκδικήσεις. Ο,τι κάναμε μέχρι τώρα είναι καθοριστικά επίπεδα αναφοράς αλλά... "