Του νου και της ψυχής

Ανείπωτους "θησαυρούς" δημιουργικής δύναμης κρύβει ο άνθρωπος μέσα του. Κι αν από παιδί η ζωή τού έμαθε "πώς δένεται τ' ατσάλι", έρχεται ώρα που λαχταρά να το πει σ' όλους τους ανθρώπους, ξέροντας ότι "δε σε πάει πουθενά η έγνοια του εαυτού σου, αν δεν την ταιριάξεις με την έγνοια και τα βάσανα του διπλανού σου". Ο Βασίλης Κολοβός μάς ξάφνιασε με τους βιωματικούς"θησαυρούς" του πρώτου βιβλίου του "Θυμάσαι, πατέρα;", που προοιωνιζόταν μια διλογία ή τριλογία. Με το πρώτο, η μνήμη του σαν ξεπεταρούδι "μυθολόγησε" το χωριό του, τα παιδικά του χρόνια, δικούς και συντοπίτες, πετώντας απ' την ανάγκη της ανέχειας προς τη Λαμία. Κι ήρθε το δεύτερο βιβλίο, "Η αυλή με τα σπασμένα όνειρα" (Καστανιώτης), ωριμότερο, ωραιότερο, συγκινητικότερο του πρώτου. Βιβλίο, που με γλώσσα λαγαρή, παραστατικό ρεαλισμό, ψυχογραφική εμβέλεια στο πλάσιμο των χαρακτήρων, με λυρικές εξάρσεις, πικρό χιούμορ - και απολαυστικότατο στις αφηγήσεις για την πρώτη ταινία και τις πρώτες παραστάσεις που είδε - αποκαλύπτει κι άλλους "θησαυρούς" του Β. Κ. Να διηγηθεί - και να διδάξει κυρίως στους νέους "οράματα και θαύματα" - μέσα από μια πολυπρόσωπη ανθρώπινη και κοινωνικοπολιτική "τοιχογραφία", όσα τον άνδρωσαν και καθόρισαν την πορεία του: Ανθρώπινες και ηθικές αξίες της οικογένειας, ιδέες κι άνθρωποι των αγώνων και παθών (υπαρκτοί με παραλλαγμένα τα ονόματά τους κι άλλοι πλασμένοι με τη φαντασία αλλά και στοιχεία υπαρκτών προσώπων). Να συνθέσει μυθιστορηματικά την πάλη του καλού με το κακό, "φιλτραρισμένη" μέσα από βιώματα της σκληρότατης για ένα παιδί βιοπάλης του, από το νυχτερινό γυμνάσιο, τους πρώτους έρωτες, από τις πολλές δυστυχίες της φτωχολογιάς και εργατιάς, από πολιτικά γεγονότα κι αγώνες, στη Λαμία της δεκαετίας του '50.

Βιώματα, που εμπλουτισμένα με ντοκουμέντα της εποχής, αναπαριστούν σε μικρογραφία το πολιτικοκοινωνικό κλίμα της ψυχροπολεμικής Ελλάδας: Το σκοταδιστικό κράτος, τρομοκράτη του λαού και διώκτη των αγωνιστών της λευτεριάς και ανεξαρτησίας. Τα "όργανα" - τοπικές αρχές (χωροφυλακή, εκκλησία, παιδεία), προδότες, αποβράσματα και φτωχοδιαβόλους. Τις λαϊκές μάζες ξεριζωμένες από τα χωριά τους, πεινασμένες, παραπεταμένες σε φτωχοκαμαράκια κονοβιακών αυλών της πόλης, με μόνους "δρόμους" τους τη μετανάστευση ή τον αγώνα. Εργατικό, πολιτικό, εκλογικό με την ΕΔΑ - με πρωτοπόρους πάλι στους λαϊκούς αγώνες, παλιούς και νεότερους απροσκύνητους κομμουνιστές.

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ