Η αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του Διρού και της Μονεμβάσιας απασχόλησαν το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Κοινή διαπίστωση και στις δυο περιπτώσεις: Δεν υπάρχει καμία ενιαία αντιμετώπιση, δεν ορίζονται προδιαγραφές τουριστικής αξιοποίησης, αλλά και προστασίας της κληρονομιάς.

Αυτή η διαπίστωση δεν αφορά μόνο περιοχές ανεξέλεγκτης δόμησης αλλά και αδόμητες ακόμα τοποθεσίες που περιβάλλουν μνημεία.

Η Πελοπόννησος διατηρεί ακόμα τέτοιες θέσεις. Θα διατηρηθούν όμως; Το Συμβούλιο για το σπήλαιο του Διρού όρισε τις ζώνες προστασίας, αλλά δεν εξασφαλίστηκε η ενιαία αντιμετώπιση της περιοχής, ώστε να διασφαλίζεται η δόμηση με όρους και όπου επιτρέπεται και η προστασία του σπηλαίου από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων υποχώρησε από τον αρχικό σχεδιασμό της Ζώνης Α και συμφώνησε σε μείωση των ορίων. Ετσι αυξήθηκε η Ζώνη Β, δίνοντας δυνατότητα και τουριστικών χρήσεων. Επιπλέον, δε συζητήθηκε η αναχαίτιση δραστηριοτήτων (αποχέτευση, καλλιέργειες, επισκεψιμότητα), που μπορεί και να πολλαπλασιαστούν, δρώντας βλαπτικά στο σπήλαιο. Κι όλα αυτά συμβαίνουν παρότι πριν λίγες μέρες μετά, αφότου το σπήλαιο του Διρού περιήλθε στην απόλυτη ευθύνη του ΥΠΠΟ.

Τραγικότερη ήταν η διαπίστωση στη Μονεμβάσια, για την έλλειψη προδιαγραφών. Στην κορυφή του βράχου ο τεράστιος ερειπιώνας είναι εγκαταλειμμένος. Η κάτω Πόλη έχασε το χαρακτήρα του παραδοσιακού οικισμού και εξελίσσεται ραγδαία σε τεράστιο ξενοδοχείο. Οχι τυχαία το ΚΑΣ επί δύο μέρες συζητούσε αιτήματα ιδιωτών για ξενώνες, δωμάτια κλπ. Η Εφορεία προσπαθεί να ελέγχει τις ανακατασκευές ώστε να διατηρούν το παραδοσιακό χρώμα και τη μορφή των κτιρίων. Αλλά η Μονεμβάσια είναι πλέον ένα "σκηνικό", που πιθανά να χάσει ακόμα κι αυτό το χαρακτήρα του, αν δεν προσδιοριστούν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία προδιαγραφές χρήσεων, δόμησης, μορφής.

Δ. Μ.