Και τώρα που η "πυρηνική υστερία" των 11 δοκιμών, από την Ινδία 5 και το Πακιστάν 6, δείχνει να δίνει τη θέση της σε μια ανήσυχη ηρεμία;

Οι προσπάθειες της Διεθνούς Κοινότητας, έτσι όπως αυτή εκφράστηκε από τους υπουργούς Εξωτερικών των πέντε χωρών - μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, μετά τις πιέσεις της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Μαντλίν Ολπράιντ - και γενικότερα τις δηλώσεις των ηγετών της Δύσης -, έχουν ως φαίνεται πολύ "απλές" κατευθύνσεις. Να πειστούν οι δύο χώρες να μην προχωρήσουν στην ανάπτυξη πυρηνικών οπλοστασίων, να καταβάλουν προσπάθεια για την αποκλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις τους, να αρχίσουν διάλογο, διμερή ή με μεσολάβηση, για το Κασμίρ, και να υπογράψουν τις δύο συνθήκες που "εγγυώνται", κατά κάποιον τρόπο, την "καλή τους συμπεριφορά": αυτήν για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών - NPT - και αυτήν της Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών - CBCT (παρένθεση: όμως, σημείωνε η βρετανική εβδομαδιαία επιθεώρηση Economist στο κύριο θέμα της - 6 Ιουνίου -, ακόμη και στην περίπτωση που οι κατευθύνσεις αυτές εφαρμοστούν πλήρως, πάλι υπάρχουν σημαντικά προβλήματα... ).

Στο σύνολό τους και τα 15 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας συζητούσαν χτες, Σάββατο, την υιοθέτηση μιας ιαπωνικής έμπνευσης διακοίνωσης, η οποία θα καλεί σε έντονο ύφος την Ινδία και το Πακιστάν να σταματήσουν άμεσα τις προσπάθειες ανάπτυξης πυρηνικού οπλοστασίου και να μην ανακηρυχτούν επίσημα σε χώρες κατέχουσες πυρηνικά οπλοστάσια.

Πάντως, ο δρόμος για την αποδοχή εκ μέρους των κυβερνήσεων σε Νέο Δελχί και Ισλαμαμπάντ τέτοιων νουθεσιών έδειχνε χτες, όπως ακριβώς από την απαρχή της κρίσης, πολύ μακρινός. Η ένταση διατηρούνταν: Οπως σημείωνε η ινδική εφημερίδα Economic Times επικαλούμενη Ρωσικές πηγές, ο πρεσβευτής του Πακιστάν στη Μόσχα αρνήθηκε να διαψεύσει προς το Κρεμλίνο το ενδεχόμενο "πυρηνικού χτυπήματος αν η Ινδία επιτεθεί" στη χώρα του...

Εκτός του πολεμικού κλίματος εκατέρωθεν, οι δύο χώρες έχουν και επί της ουσίας αντιρρήσεις όσον αφορά τη "συμμόρφωσή" τους προς τις ισχύουσες συνθήκες και ακολούθως την "αποκατάσταση" της σαφώς διασαλεμένης Τάξης Πραγμάτων.

Η κυβέρνηση της Ινδίας, υπό τον Ατάλ Μπιχάρι Βάτζπαϊ του Ινδουιστικού - Εθνικιστικού Κόμματος BJP, διατείνεται - κατά την πάγια ινδική ρητορική - ότι οι δύο προαναφερθείσες συνθήκες διατηρούν το "ολιγοπώλιο" της πυρηνικής ισχύος και δεν εξαλείφουν την απειλή (κάτι που είναι σωστό βέβαια, αλλά αναπόφευκτο, αφού τα κείμενα αυτά αντηχούν τις παγκόσμιες ισορροπίες της 10ετίας του 1970). Η δε κυβέρνηση του Πακιστάν, υπό τον ("μετριοπαθή", περιέργως πώς) Ναουάζ Σαρίφ, λέει πως θα πράξει μόνο ότι συνάδει με τις ανάγκες ασφαλείας της.

Η Διεθνής Κοινότητα έχει κάθε λόγο να "ανησυχεί". Διότι, όπως λένε άπαντες οι αναλυτές, ο κίνδυνος διάδοσης της υστερίας είναι τεράστιος. Η Συρία, το Ιράν, το Ιράκ και η Λιβύη, για παράδειγμα, έχουν υπογράψει την NPT, αλλά αν το Ισραήλ την καταστρατηγούσε..;

Λύση μπορεί να προέλθει - αν προέλθει - από διμερή διάλογο Βάτζπαϊ - Σαρίφ. Τόσο ο πρώτος, με αθρόες συνεντεύξεις Τύπου, όσο και ο δεύτερος, σε συνέντευξή του στο αμερικανικό περιοδικό Time (1 - 8/6/1998) δηλώνουν "πρόθυμοι". Αλλά στην πραγματικότητα ακόμη δεν υπάρχει καμία συμφωνία, όσον αφορά τους όρους ενός διαλόγου...

Τα χειρότερα νέα αφορούν τους πολίτες των δύο χωρών. Στην Ινδία, η παρουσίαση του προϋπολογισμού ήταν πραγματικό σοκ. Αύξηση των αμυντικών δαπανών κατά 9,8 δισ. δολάρια, ήτοι 18%. Το ποσό της αύξησης, σημείωνε την Παρασκευή (5/6/1998) η Βρετανική εφημερίδα Independent - επικαλούμενη στοιχεία της Ινδικής Οργάνωσης για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό - ξεπερνά κατά πολύ τον συνολικό προϋπολογισμό του υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας της χώρας. Οσο για τις δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Οικονομίας, λέει ο Economist, συμπυκνώνονται σε μία λέξη: "σουαντέσι". Δηλαδή "αυτάρκεια". Δηλαδή"συνηθίστε τη φτώχεια"...

Και τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα στο Πακιστάν...

Μπ. Γ.