Πριν από 50 χρόνια, στο καιρό του Εμφυλίου, έγιναν φοβερές σφαγές στη Σάμο. Αναφέρομαι, με μόνο σκοπό, να γίνουν γνωστές οι εγκληματικές αυτές πράξεις, που έγιναν χωρίς λόγο και έφεραν την πατρίδα μας στον εθνικό διχασμό.

Τον Ιούλιο του 1948 η ομάδα ανταρτών του Μανώλη Αποστόλου είχε σταθμεύσει στην περιοχή Πύργου, στη θέση Ξηρολακιά, όταν ξαφνικά μπλοκάρουν χωροφύλακες και ΜΑΥδες της μονάδας Πύργου και συλλαμβάνουν 6 αντάρτες. Τους εκτέλεσαν επιτόπου, αφού πρώτα τους υπέβαλαν σε φρικτά βασανιστήρια. Τον Μανώλη Αποστόλου τον βασάνισαν με ιδιαίτερη μανία και τον αποκεφάλισαν με τσεκούρι. Μετά έβαλαν το κεφάλι του σ' ένα ντορβά και πήγαν στο χωριό όπου το κλοτσούσαν όλοι μαζί σαν τόπι. Ο αρχηγός των ανταρτών είχε 6 παιδιά και το μικρότερο ήταν 2 χρόνων.

Η ομαδική εκτέλεση 11 ανταρτών που πιάστηκαν αιχμάλωτοι στη μάχη της Μπαθακιάς, όπου υπήρχαν και τραυματίες, ήταν εξίσου αποτρόπαιη και βάρβαρη. Τη διαταγή της εκτέλεσης έδωσε ο στρατιωτικός διοικητής Σάμου Συνταγματάρχης Κανάκης. Οι γενναίοι και ηρωικοί αντάρτες όλοι τους ενθουσιώδεις νεολαίοι, μαζί και ο αδάμαστος καπετάνιος τους Θ. Ανάσης,έπεσαν από τις σφαίρες των φανατισμένων αγριμιών της "εθνικοφροσύνης" στις 22 Δεκέμβρη 1947. Ηταν δολοφονία εν ψυχρώ, έγκλημα πολέμου. Μονάχα αυτοί οι χαρακτηρισμοί μπορούν να αποδοθούν στο ομαδικό αυτό φονικό. Τα κίνητρα της σφαγής ήταν ο φανατισμός με την προτροπή του Μοντγκόμερι από το Λονδίνο: "σκοτώστε τους".

Διαμετρικά αντίθετη, με την εμπρηστική πολιτική των κυβερνητικών "εθνικοφρόνων", ήταν η πολιτική του Δημοκρατικού Στρατού Σάμου, που είχε απελευθερώσει μέχρι το Δεκέμβρη του 1947, 140 αιχμαλώτους, χωροφύλακες, στρατιώτες και ΜΑΥδες. Και ενώ το εντεταλμένο από τους Αγγλοαμερικανούς μισαλλόδοξο κράτος, διέθετε ανακριτές, στρατοδικεία και άλλους διοικητικούς μηχανισμούς, δεν παρέπεμπε τους αιχμαλώτους σε αυτούς, αλλά ακολουθώντας τα χνάρια των χιτλερικών τους εξόντωνε ομαδικά! Οι κτηνωδίες αυτές των απάνθρωπων βασανισμών των αιχμαλώτων μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού, που κατέληγε στη δολοφονία τους, ήταν πάρα πολλές. Τελειώνω με ένα ακόμη δραματικό περιστατικό, αυτό του ήρωα διμοιρίτη Χρυσόστομου Βονδικάκη από τη Λέκα. Είναι επαναλαμβάνω ένα από τα πολλά που έγιναν στη Σάμο αυτή την τραγική και ταραγμένη περίοδο και αποτελούν ντροπή και αίσχος για τη χώρα μας.

Τον μαχητή Βονδικάκη αφού τον έπιασαν βαριά τραυματισμένο και τον.. βασάνισαν άγρια, τον έδεσαν και έσυραν πίσω από αυτοκίνητο. Υστερα και με λιωμένα τα σωθικά, τον έριξαν ετοιμοθάνατο σ' ένα πηγάδι, λίγο πιο κάτω από το χωριό του, τη Λέκα.

Δεν ξύνουμε παλιές πληγές, δεν αναμοχλεύουμε πάθη. Εχουμε ηθική υποχρέωση απέναντι στους ήρωες αυτούς, που βασανίστηκαν τόσο φρικτά και σύρθηκαν μισοπεθαμένοι, χωρίς δίκη, στο θάνατο. Πρέπει να δικαιωθούν.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΔΙΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ

Αθήνα