Η ΔΕΗ είναι σήμερα η μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας, ένας βιομηχανικός κολοσσός που απασχολεί 35.000 εργαζόμενους. Μια σειρά επιχειρήσεις δουλεύουν αποκλειστικά ή σχεδόν αποκλειστικά για τη ΔΕΗ. Ο τζίρος της φτάνει το 2%-3% του ΑΕΠ της χώρας και έχει ειδικό βάρος στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, στην ανάπτυξη της εγχώριας τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, στην εθνική άμυνα, στην ενεργειακή ανεξαρτησία της πατρίδας μας.

Με αυτές τις εκτιμήσεις - διαπιστώσεις, ξεκίνησε την ομιλία του στην ημερίδα της ΝΑΣ, ο Ηλίας Σταμέλος,μέλος του ΔΣ της ΓΕΝΟΠ - ΔΕΗ. Λόγω του ενδιαφέροντος του θέματος, επιλέξαμε και παραθέτουμε στη συνέχεια, εκτενή αποσπάσματα από την εισήγηση του Η. Σταμέλου, ο οποίος, μεταξύ άλλων, επισήμανε:

Σε ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο, τα μονοπώλια επιδιώκουν να αναλάβουν άμεσα, και με το αζημίωτο, δραστηριότητες που μέχρι χτες ασκούσε το κράτος τους για λογαριασμό τους. Στη χώρα μας αυτό εκφράζεται με ένταση της εξάρτησης πολιτικής και οικονομικής. Με άλλα λόγια η συμμετοχή της χώρας στο διεθνή καταμερισμό, η διεθνοποίηση της οικονομίας μας γίνεται με τέτοιο τρόπο, που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των γερμανικών και γαλλικών μονοπωλίων.

Με την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ και την επικύρωσή της στην ελληνική Βουλή από το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ και τον ΣΥΝ, έγινε ένα σημαντικό βήμα για την "απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας" και αυτό γιατί το άρθρο 129 Β της Συνθήκης του Μάαστριχτ προβλέπει τα ενιαία δίχτυα Ηλεκτρικής Ενέργειας και την πρόσβαση τρίτων σε αυτά.

Α. Την καθιέρωση του ανταγωνισμού με την κατάργηση του κρατικού μονοπωλίου στην ηλεκτροπαραγωγή και την "απελευθέρωση" των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από το εξωτερικό, κατ' αρχήν από χώρες - μέλη της ΕΕ.

Β. Την υποχρέωση της ΔΕΗ να παραχωρεί τα δίκτυά της έναντι ελεγχόμενου από την ΕΕ κομίστρου.

Γ. Τη διαμόρφωση ζώνης "ελεύθερης αγοράς".

Τα όσα περιγράψαμε σημαίνουν αλλαγές στον τρόπο δράσης της επιχείρησης με την καθιέρωση των περίφημων ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων. Με τον τρόπο αυτό ο εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός υπονομεύεται σοβαρά, αφού δε θα επιλέγεται η εθνικά, κοινωνικά, αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά βέλτιστη αλλά η φτηνότερη λύση! Εξαιτίας του αποδεσμευμένου κομματιού της κατανάλωσης, που αφορά τους αποκαλούμενους "επιλέγοντες καταναλωτές", θα προκύψουν προβλήματα στην εθνική οικονομία, είτε υπερεπενδύσεων, σπατάλης πόρων κλπ., είτε ενεργειακού ελλείμματος και αυξήσεων των εισαγωγών ΗΕ.

Μέχρι σήμερα στην ανάπτυξη της ΔΕΗ υπήρχε έως έναν ορισμένο βαθμό ο σχεδιασμός, με βάση την αξιοποίηση του λιγνίτη, την ανάπτυξη υδροηλεκτρικών σταθμών. Σήμερα, με βάση τις οδηγίες της ΕΕ στην ανάπτυξη της ηλεκτρικής ενέργειας θα πρυτανεύσει η λογική του κέρδους, η λογική της μικρής σε κόστος επένδυσης και της γρήγορης απόσβεσης των κεφαλαίων που επενδύονται. Η λογική αυτή οδηγεί σε επενδύσεις σε σταθμούς από φυσικό αέριο, σε χώρο και τόπο που θα είναι πιο αποδοτικές για τον επενδυτή (μεγάλο κεφάλαιο). Θα έχουμε ανάπτυξη της ηλεκτρικής ενέργειας με βάση το εισαγόμενο φυσικό αέριο σε βάρος του εγχώριου λιγνίτη (π.χ. Αλιβέρι). Χαρακτηριστική η περίπτωση της μονάδας στο Αλιβέρι.

Στην ίδια λογική των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων εντάσσεται και η προσπάθεια μείωσης του εργατικού κόστους. Θα συμφωνούσα και εγώ ότι είναι μονόδρομος αυτή η πολιτική, για να εξυπηρετήσει όμως τα συμφέροντα των μονοπωλίων είτε αυτά εμφανίζονται σαν επίδοξοι επενδυτές είτε σαν μεγάλοι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας. Το ότι όλες οι άλλες πολιτικές δυνάμεις συμφωνούν είτε αποδέχονται σαν αναγκαίο κακό την πολιτική της ΕΕ δημιουργεί σοβαρές δυσκολίες στην αντιμετώπισή της δεν μπορεί όμως να κρύψει ότι υπάρχει εναλλακτική λύση.

Η εναλλακτική πρόταση πρέπει να ξεκινάει από ένα βασικό δεδομένο. Η ΔΕΗ πρέπει με τη λειτουργία της να εξυπηρετεί τον ελληνικό λαό και τις ανάγκες του, καθώς επίσης και την προγραμματισμένη ανάπτυξη της χώρας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου χρειάζεται πριν απ' όλα μια ΔΕΗ που να ανήκει 100% στο Δημόσιο και να είναι μοναδικός παραγωγός, μεταφορέας και διανομέας ηλεκτρικής ενέργειας.

Δεν αρκεί αυτό. Η ΔΕΗ πρέπει να αλλάξει προσανατολισμό, μέσα από την τιμολογιακή πολιτική, την πολιτική προμηθειών, να σταματήσει να λειτουργεί σαν εργαλείο αναδιανομής πλούτου υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου.

Η ΔΕΗ πρέπει να εκσυγχρονιστεί με στόχο:

• Την προσφορά ηλεκτρικής ενέργειας σε υψηλή ποιότητα και χαμηλό κόστος.
• Την προστασία των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, με την καθιέρωση κοινωνικών κριτηρίων στην τιμολογιακή πολιτική.
• Την ολόπλευρη αξιοποίηση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του προσωπικού. Να συμβάλει στο μέτρο που της αναλογεί στην αντιμετώπιση της παραγωγικής υποβάθμισης της χώρας, στην ανάπτυξη της εγχώριας τεχνογνωσίας, στη σωστότερη και αποδοτικότερη αξιοποίηση των ντόπιων ενεργειακών πηγών. Για τη με ευνοϊκούς όρους συμμετοχή της χώρας μας στο διεθνή καταμερισμό εργασίας. Στην ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος.

Χρειάζεται να παλέψουμε, για να καταργηθεί ολόκληρο το θεσμικό πλαίσιο της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ και να παρθούν μέτρα, έτσι ώστε να σταματήσει κάθε απόπειρα απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Να παλέψουμε, για να προχωρήσει ο πραγματικός εκδημοκρατισμός της ΔΕΗ που προϋποθέτει και συνεπάγεται τη βελτίωση τη θέσης, την ενίσχυση του ρόλου και της πρωτοβουλίας των εργαζομένων, την κατάργηση των ρουσφετιών και των ανελαστικών σχέσεων, την καθιέρωση της διαφάνειας, της αξιοκρατίας, του γνήσιου εργατικού και λαϊκού ελέγχου.

Για να αποκρουστεί η πολιτική της κυβέρνησης και της ΕΕ και να γίνει δυνατή η εφαρμογή μιας άλλης φιλολαϊκής πολιτικής απαιτείται:

• Η ανάπτυξη του συνδικαλιστικού κινήματος και ο συντονισμός της δράσης όλων των εργαζομένων στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα που πλήττονται από τις ιδιωτικοποιήσεις.
• Η ενεργοποίηση όλων των φορέων εκείνων που εκφράζουν τη λαϊκή θέληση όπως είναι η νομαρχιακή και τοπική αυτοδιοίκηση, οι αγρότες, οι ΕΒΕ κλπ. Γι' αυτό και έχει ιδιαίτερη σημασία η ενίσχυση των αγωνιστικών δυνάμεων στις επικείμενες εκλογές για την τοπική και νομαρχιακή αυτοδιοίκηση.

Στο βαθμό που οι αγώνες και ο συντονισμός της δράσης θα αναπτύσσεται, θα δυσκολεύεται η υλοποίηση και θα αποκρούεται η αντιλαϊκή πολιτική θα αποχτάει αργά και βασανιστικά ίσως σάρκα και οστά το αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό μέτωπο πάλης για μια φιλολαϊκή πολιτική με επίκεντρο τον εργαζόμενο άνθρωπο και τις ανάγκες του.