"Αυτή τη στιγμή όλη η υφήλιος θα σκέφτεται ότι δεν είμαστε σοβαρή χώρα γιατί ο καθένας αυτοανακηρύσσεται Πρόεδρος". Τάδε έφη Αμπντάλα Μπουκαράμ Ορτίζ, πρώην Πρόεδρος της χώρας και γνωστός με το παρατσούκλι "ο τρελός - El Loco", ο οποίος εκδιώχτηκε το 1997 για "πνευματική ανεπάρκεια".

Αναρωτιέται λοιπόν κανείς πόσο ισχύ έχει η λαϊκή ρήση "από τρελό και από μικρό μαθαίνεις την αλήθεια" γι' αυτή τη χώρα, που σπανίως απασχολεί τα διεθνή ΜΜΕ για κάποιο άλλο λόγο εκτός από την ανικανότητά της να "αποφασίζει" ποιος είναι ο Πρόεδρος της χώρας.

Μέχρι να γίνουν γνωστά τα επίσημα τελικά αποτελέσματα από το δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της 12ης Ιουλίου, και οι δύο υποψήφιοι είχαν αυτοανακηρυχτεί νικητές. Τελικά ο Τζαμίλ Μαχουάντ κατάφερε να κερδίσει τον αντίπαλό του με ελάχιστη διαφορά (51% - 49%) που αντιστοιχεί σε 110.938 ψήφους (εφημερίδα "Hoy" 16/7). Ο ηττημένος Αλβάρο Νομπόα,που για τέσσερις μέρες είχε με τη σειρά αυτοανακηρυχτεί Πρόεδρος, κατήγγειλε τον Μαχουάντ για απάτη. Πριν την επίσημη ανακοίνωση προηγήθηκαν σποραδικά επεισόδια στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, στο Γκουαγιακίλ,όταν ο Νομπόα που τα αμφισβητούσε είχε καλέσει τους οπαδούς του να περιφρουρήσουν τα εκλογικά τμήματα την ώρα της καταμέτρησης των ψήφων. Η επέμβαση του στρατού και της αστυνομίας κρίθηκε αναγκαία. "Μας ανάγκασαν να στρατιωτικοποιήσουμε τα εκλογικά τμήματα και τη διαδικασία, προκειμένου να προστατεύσουμε την ομαλή διεξαγωγή της καταμέτρησης", δήλωνε ο πρόεδρος της Εκλογικής Επιτροπής Πατρίσιο Βιβάνο για την "προστασία" που εξασφάλισε ο στρατός, ο οποίος απέτρεψε επίσης την επέκταση των επεισοδίων μεταξύ των οπαδών των δύο αντιπάλων που είχαν αρχίσει να κάνουν και αυτά την εμφάνισή τους. Η κίνηση αυτή όμως έφερε στο προσκήνιο άλλη μία μαύρη πτυχή του πολιτικού συστήματος της χώρας, αυτής της σκαιώδους πολιτικής διαχείρισης και διαιτησίας από το στρατό.

Ο στρατός ήταν αυτός που τελικά είχε καταφέρει να επιβάλει την τάξη και το Φεβρουάριο του 1997, όταν ξέσπασαν πολύ βίαια επεισόδια μετά την απόφαση του Κοινοβουλίου να απαλλάξει τον Μπουκαράμ από τα καθήκοντά του με το αιτιολογικό της "πνευματικής ανεπάρκειας". Ο ίδιος είχε κλειστεί στο Προεδρικό Μέγαρο παρακινώντας τμήματα του πληθυσμού σε στάση, ενώ την ίδια στιγμή η χώρα βρισκόταν με τρεις Προέδρους! Τον Μπουκαράμ που δεν ήθελε να αποδεχτεί την απόφαση της Βουλής, την αντιπρόεδρο Ροζαλία Αρτεάγκα Σεράνο ντε Κορδόβα και τον Πρόεδρο που εκλέχτηκε από το βουλευτικό σώμα, Φάμπιαν Αλαρκόν Ριβέρα.(1)

Η λύση δόθηκε με τον εξοστρακισμό του Μπουκαράμ από τη χώρα, ο οποίος βρήκε άσυλο στον Παναμά, ενώ η Αρτεάγκα κάτω από πιέσεις και από την ασάφεια του Συντάγματος για το θέμα της διαδοχής δέχτηκε να υποχωρήσει.

Η πολιτική ασάφεια, τα οικονομικά προβλήματα και ο συνεχιζόμενος βιασμός του δημοκρατικού πολιτεύματος, που σχεδόν καταλύθηκε το 1997, είναι τα κυρίαρχα στοιχεία της πολιτικής σκηνής του Εκουαδόρ, τα οποία γνώρισαν την κορύφωσή τους όλο το πρόσφατο διάστημα. Η πολιτική ελίτ της χώρας, η οποία καθόρισε την αλλαγή της κατεύθυνσης της κυβέρνησης προς την "οικονομία της αγοράς" με την εκλογή στην Προεδρία του Ντουράν Μπαλέν,το 1992, δεν μπόρεσε να καθυποτάξει τα αντιδημοκρατικά φαινόμενα, να δώσει έστω και ψευδεπίγραφα την αίσθηση μιας πολιτικής σταθερότητας. Η οικονομική πολιτική που ακολούθησε διεύρυνε ακόμα περισσότερο το χάσμα μεταξύ των φτωχών και των πλούσιων, με αποτέλεσμα από το κόμμα των Ρολδολιστών απ' όπου προέρχονται τόσο ο έκπτωτος Μπουκαράμ όσο και ο φετινός υποψήφιος Νομπόα, να βρουν το κατάλληλο έδαφος για να αυτοανακηρυχτούν Πρόεδροι του λαού και των φτωχών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Νομπόα, ο πλουσιότερος άνθρωπος της χώρας και βασιλιάς της μπανάνας - με την υποστήριξη και του Μπουκαράμ από τον Παναμά - κατάφερε να αποσπάσει τις ψήφους του από τα κατώτερα και κατώτατα οικονομικά στρώματα με υποσχέσεις για τη δημιουργία ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας και την υπόσχεση ότι θα "δώσει το πιο σκληρό χτύπημα του αιώνα" στην αναξιόπιστη πολιτική ελίτ της χώρας. Ο πολιτικός επιστήμονας Κάρλος Λαρεατέγκι θα ερμηνεύσει αυτή την πρόθεση ψήφου προς το Νομπόα "σαν πράξη διαμαρτυρίας και απόγνωσης για την πλήρη εγκατάλειψη του πολίτη από το κράτος. Είναι ένα ισχυρό προειδοποιητικό σήμα για το πολιτικό μας σύστημα", θα καταλήξει ο Λαρεατέγκι.

Ο Νομπόα ήταν τελικά ο χαμένος παρά τις δικές του αντιρρήσεις και έτσι το χαϊδεμένο παιδί της πολιτικής ελίτ, με σπουδές στο Χάρβαρντ και εξαετή θητεία ως δήμαρχος της πρωτεύουσας Κίτο,ο Μαχουάντ, θα αναλάβει ένα "πολύ δύσκολο έργο", αφού θα πρέπει να επαναπροσδιορίσει τα κυβερνητικά οικονομικά πλάνα που διεκόπησαν βιαίως από την άνοδο του Μπουκαράμ στην ηγεσία της χώρας και να συνεχιστεί το πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων. (2)

Ηδη έχει αρχίσει τις επαφές για τη μελλοντική σύνθεση του κυβερνητικού σχήματος του οποίου θα ηγηθεί και θα ορκιστεί στις 10 Αυγούστου, αφού ο Πρόεδρος της χώρας ηγείται και της κυβέρνησης.

Πόσο όμως όλα αυτά πραγματικά ενδιαφέρουν το λαό αυτής της πάμπτωχης χώρας; Αν κρίνει κανείς από το ποσοστό συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία που μόλις ξεπέρασε το 50%, μάλλον λίγο. Πολλοί προτίμησαν να παρακολουθήσουν τον τελικό του Μουντιάλ αλλά οι περισσότεροι γνώριζαν εκ των προτέρων ότι τίποτα στην ουσία δεν πρόκειται να αλλάξει, ότι το μέλλον μάλλον θα είναι χειρότερο για τους ίδιους.

Ο δείκτης οικονομικής ανάπτυξης της χώρας με δυσκολία θα αγγίξει το 1% για το 1998 (3), ενώ το χάσμα μεταξύ των πλούσιων, που αποτελούν σχεδόν μηδαμινό κομμάτι αυτής της κοινωνίας και της συντριπτικής πλειοψηφίας των εξαθλιωμένων και φτωχών, συνεχώς θα διευρύνεται. Το 1994 το 35% του πληθυσμού βρισκόταν κάτω από το όριο της φτώχειας ενώ ένα ακόμα 17% βρισκόταν στο μεταίχμιο. Από τότε χωρίς να υπάρχουν πρόσφατα στατιστικά στοιχεία η κατάσταση έχει επιδεινωθεί και έχουν πληθύνει οι φτωχοί, αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, που από το 1992 προχώρησε σταδιακά στην προώθηση νέων νομοσχεδίων για τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας του κράτους. Ο εκσυγχρονισμός που χαιρετίστηκε από τους γνωστούς διεθνείς οργανισμούς σήμαινε την ελαχιστοποίηση του δημόσιου τομέα με αθρόες περικοπές στο προσωπικό, την αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα και την προοδευτική ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων, καθώς επίσης και την αλλαγή των δαπανών του προϋπολογισμού όπου η κοινωνική πρόνοια δέχτηκε μεγάλο πλήγμα. (4)

Τα συγκεκριμένα οικονομικά μέτρα σε συνδυασμό με την καταστροφή μεγάλου τμήματος της αγροτικής καλλιέργειας - που αποτελεί μεν το 13% της εγχώριας οικονομίας αλλά απασχολεί το 29% του ενεργού πληθυσμού που είναι 3,4 εκατομμύρια (5) - λόγω του φαινομένου "Ελ Νίνιο", που έπληξε με δριμύτητα τη χώρα τα δύο προηγούμενα έτη, και της πτώσης της τιμής του πετρελαίου, του κύριου εξαγώγιμου προϊόντος της χώρας, έχουν διαμορφώσει μία δραματική κατάσταση για το λαό.

Τι επιφυλάσσει το μέλλον για τα 11,9 εκατομμύρια του πληθυσμού που ανήκουν κυρίως σε ιθαγενείς πληθυσμούς; Πιθανά τίποτα καλύτερο αν όχι χειρότερο. Εκτός εάν οι σποραδικές αντιδράσεις με απεργίες και διαμαρτυρίες, το 1997, όντως γιγαντωθούν σε αυτή τη χώρα που τη χαρακτηρίζει η απάθεια.

(1) "Ecuador clashes escalate as state of emergency is declared". CNN, 7/2/1997

(2) "Noboa defiant as early results favor Mahuad in ecuador election". CNN, 13/7/1998

(3) Asociated Press, 15/7/98

(4) Ecuador: country overview. World Bank - Trends in developing Economies, 1996

(5) Ecuador - CIA World factbook.

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

σποτ

Η πολιτική ασάφεια, τα οικονομικά προβλήματα και ο συνεχιζόμενος βιασμός του δημοκρατικού πολιτεύματος, που σχεδόν καταλύθηκε το 1997, είναι τα κυρίαρχα στοιχεία της πολιτικής σκηνής του Εκουαδόρ, τα οποία γνώρισαν την κορύφωσή τους όλο το πρόσφατο διάστημα