Σκηνοθεσία: Λούο Τζιν Λιν

Σκηνικά: Γουάνγκ Τσεν Χάι

Κοστούμια: Γκάο Ζουέν Γκου, Πο Τσιν Λιανγκ, Γουάνγκ Τιεν Χάι

Μακιγιάζ: Τανγκ φον Λούο

1η παράσταση: Δελφοί, Ιούλης 1998.

Η κινέζικη όπερα "Χομπέι Μπανγκ Τζι", με έδρα το δυτικό Πεκίνο, είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στο βόρειο τμήμα της Κίνας και σχετίζεται, σε πολλά σημεία της τεχνικής της, με την περίφημη Οπερα του Πεκίνου. Σύμφωνα με τους κώδικες της παραδοσιακής κινέζικης όπερας, στο θέαμα προβάλλεται το ηρωικό, η έξαρση και οι υψηλές συγκρουσιακές εντάσεις.

Η εν γένει έκφραση, την οποία προκρίνει η παραδοσιακή κινέζικη όπερα, αναγκάζει τον σκηνοθέτη της παράστασης της "Μήδειας" Λούο Τζιν Λιν να δώσει περαιτέρω πληροφορίες γύρω από το μύθο της Μήδειας και του Ιάσονα. Ετσι στην αρχή, η παράσταση "διηγείται" λεκτικά και θεαματικά (οπτικά) ένα σημαντικό μέρος της Αργοναυτικής Εκστρατείας και την αρπαγή του χρυσόμαλλου δέρατος. Στη συνέχεια, η "Μήδεια" του Ευριπίδη εκτυλίσσεται, ακολουθώντας τη σύλληψη συνδέσεώς της με την κινέζικη παράδοση όπερας: Επιστρατεύεται, κατά κύριο λόγο, το "απραγματικόν" ως δεσπόζουσα υφολογία της παράστασης. Οι πράξεις, δηλαδή, που χαρακτηρίζουν μια κατάσταση ή ένα επεισόδιο διεκπεραιώνονται με τη χρησιμοποίηση αντικειμένων - συμβόλων, που λειτουργούν μετωνυμικά και προωθούν την εξέλιξη του μύθου. Ενα τέτοιο κατ' εξοχήν αντικείμενο - σύμβολο είναι π. χ. η βεντάλια της Μήδειας, την οποία η ηθοποιός, που ενσαρκώνει το θεατρικό πρόσωπο, κινεί με τρόπο, ώστε να επιτυγχάνεται η εντύπωση του μαγικού, δεδομένου ότι οι κινήσεις της "μαγικής βεντάλιας" δημιουργούν αμετάκλητο αποτέλεσμα. Κατά την πορεία της παράστασης, ακόμα και ο μη μυημένος θεατής έχει συχνότατα την ευκαιρία να αποκωδικοποιήσει το σύνολο σχεδόν των στοιχείων εκείνων που διαφέρουν από τις γνωστές στο δυτικό κόσμο τεχνικές του θεάτρου. Αυτό αποδεικνύει, άλλωστε, ότι η συν-εύρεση δύο πολιτισμών μπορεί να αποτελέσει αιτούμενο, που να στοχεύει στη γόνιμη συνεργασία δύο εντελώς διαφορετικών κοσμοαντιλήψεων περί θεάτρου και θεάματος, αρκεί να προωθείται, μέσω της συνάντησης, η αισθητική της πληροφόρησης και της ανάδυσης συγκινήσεων θεατρικής - υπερβατικής ουσίας. Η "Μήδεια" του "Χομπέι Μπανγκ Τζι" αποτελεί, υπ' αυτή την οπτική γωνία, δείγμα και παράδειγμα δια-πολιτισμικής παράστασης, στην οποία αναπτύσσεται ολοκληρωμένα ο μύθος της Μήδειας, στηριζόμενος στις εθιμοτυπικές αρχές της παραδοσιακής κινέζικης όπερας. Βάσει των εν λόγω αρχών, ο σκηνοθέτης Λούο Τζιν Λιν παρουσιάζει στη σκηνή τον ευριπίδειο λόγο - μεταφρασμένο στην κινέζικη γλώσσα από τον γνωστό Κινέζο ελληνιστή Λούο Νιαν Σενγκ - σε ένα άκρως επιτυχές και αρμονικότατο "πάντρεμα", με τις προδιαγραφές που επιβάλλει το εποπτικό σύστημα της κινέζικης όπερας. Κατά παράδοξο δε τρόπο, ο θεατής αποσυνδέεται από το "εξωτικόν" και παρακολουθεί μια παράσταση, στην οποία κυριαρχεί το πανδαιμόνιο των χρωμάτων και των ήχων, που υπογραμμίζουν το λόγο, το τραγούδι, τη χοροθεατρική κίνηση, τις ακροβατικές επιδόσεις των ηθοποιών και την έντονα μαχητική διάθεση των σκηνικών δρώμενων. Εξάλλου, η πλούσια ενδυματολογία της παράστασης καταλαμβάνει σημαίνουσα έκταση στην ποιότητα και στην αισθητική του θεάματος και λειτουργεί σχεδόν ισόποσα με το τραγούδι και με τη δυναμική των κινήσεων.

Η πρωταγωνίστρια Πενγκ Χουί Χενγκ υποδύεται με αισθαντικότητα και δεξιοτεχνία τη φοβερή Μήδεια, στην οποία αποδίδει μεγαλείο, βαθιά συναισθηματικότητα και ξεχωριστή γοητεία. Εξίσου αποτελεσματικός στο ρόλο του Ιάσονα, ο Τσε Μπάο Τσενκ δημιουργεί μια ιδιάζουσα φιγούρα του αρχηγού της αργοναυτικής περιπέτειας, τονίζοντας εκ των έσω τη δύναμη του μυθικού προσώπου, χωρίς να αλλοιώνει ούτε στο ελάχιστο την τεχνική της κινέζικης όπερας που υπηρετεί.

Η "Μήδεια" από την Οπερα "Χομπέι Μπανγκ Τζι" συνιστά πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα από πολλές απόψεις σκηνική σύνθεση. Αξίζει οπωσδήποτε την ειδική προσοχή του κοινού, διότι, συν τοις άλλοις, αναδεικνύει με σεμνοπρέπεια ορισμένους βασικούς κώδικες - διόδους προς μία δια-πολιτισμική προσέγγιση αξιώσεων.

Κριτική:

Μαρίκα ΘΩΜΑΔΑΚΗ