Οι πρόσφατες επίμονες στρατιωτικές επιτυχίες των ανταρτών της Κολομβίας στις μάχες ενάντια στον κυβερνητικό στρατό έρχονται να δώσουν μια νέα διάσταση στις πολιτικές εξελίξεις της Κολομβίας, ίσως και ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής. Ολα δείχνουν ότι οι αντάρτες είναι πλέον ικανοί να διεξάγουν μάχες σε ανοιχτό πεδίο και να διατηρούν στρατηγικής σημασίας θέσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι αντάρτικες δυνάμεις καθοδηγούνται από το Εθνικό Συντονιστικό των Ανταρτών - "Σιμόν Μπολίβαρ", το όνομα του εθνικού ήρωα της χώρας και της Λ. Αμερικής και δημιουργήθηκε το 1987. Ελέγχει περίπου το ένα τρίτο των εδαφών της χώρας και έχει 12.000 με 15.000 ένοπλους, οι οποίοι έχουν να αντιμετωπίσουν 125.000 στρατιώτες και 8.000 παραστρατιωτικούς. Το Συντονιστικό συμμετέχει αυτόνομα στο Φόρουμ του Σάο Πάολο, το οποίο συσπειρώνει τόσο τα κομμουνιστικά κόμματα της Λατινικής Αμερικής, όσο και δυνάμεις που επηρεάζονται από τη σοσιαλδημοκρατία.

Η βασική και παλαιότερη δύναμη του Συντονιστικού είναι οι Ενοπλες Επαναστατικές Δυνάμεις της Κολομβίας - Στρατός του Λαού (FARC-EP). Διαθέτουν 10.000 με 12.000 ένοπλους αρκετά καλά εξοπλισμένους και με δυνατότητα δράσης σε όλη τη χώρα. Οι στρατολογίες γίνονται κυρίως από τον αγροτικό πληθυσμό. Διαμορφώθηκε αρχικά σαν απάντηση των αγροτών και του λαού ενάντια στην τρομοκρατική δράση των παραστρατιωτικών οργανώσεων.

Οι FARC-EP διοικούνται από την Εθνική Συνδιάσκεψη των Ανταρτών που συγκροτείται από εκπροσώπους όλης της οργάνωσης. Η Συνδιάσκεψη εκλέγει την Κεντρική Διοίκηση και αυτή με τη σειρά της την Εθνική Γραμματεία. Οι FARC-EP, όπως οι ίδιες αυτοπροσδιορίζονται, είναι πολιτικο-στρατιωτική οργάνωση που καθοδηγείται από τις αρχές του μαρξισμού - λενινισμού και εμπνέεται από τις απελευθερωτικές ιδέες του Σιμόν Μπολίβαρ. Κατευθύνονται επίσης από την εμπειρία του Τσε Γκεβάρα, ενώ εκφράζουν το σεβασμό τους για την κουβανέζικη, τη βιετναμέζικη και κινεζική επανάσταση.

Οι Επαναστατικές Ενοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας "έχουν στο πρόγραμμα δράσης την κατάκτηση της εξουσίας... Προσπαθούν να συγκεντρώσουν την πάλη των αγροτών, των εργατών, των φοιτητών, όλων εκείνων που ζητούν δικαιοσύνη και λαμβάνουν ως απάντηση από την κυβέρνηση σφαίρες, φυλακίσεις και απαγόρευση της απεργίας γιατί στην Κολομβία η κοινωνική διαμαρτυρία θεωρείται έγκλημα".

Οι Επαναστατικές Ενοπλες Δυνάμεις προτείνουν ένα πλήρες πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό πρόγραμμα για μια "Νέα Κολομβία". Το 1993 παρουσίασαν την "Πλατφόρμα για μια πλουραλιστική, πατριωτική και δημοκρατική κυβέρνηση εθνικής ανεξαρτησίας, εθνικής ανασυγκρότησης και συμφιλίωσης". Προτείνουν πολιτική επίλυση της σύγκρουσης, εκδημοκρατισμό των πολιτικών θεσμών και οικονομική πολιτική ανάπτυξης βασισμένη στην κοινωνική δικαιοσύνη. Σε αυτή την οικονομική πολιτική το κράτος θα πρέπει να είναι ο βασικός ιδιοκτήτης και διαχειριστής των στρατηγικών τομέων της οικονομίας και κύριος επενδυτής στη βιομηχανία. Προτείνεται επίσης η προστασία της εγχώριας μικρής, μεσαίας ακόμη και μεγάλης βιομηχανίας.

Αλλη συνιστώσα του αντάρτικου είναι ο Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός (ELN). Δημιουργήθηκε το 1964 εμπνευσμένος από την κουβανέζικη επανάσταση υπό την ηγεσία του ιερέα Καμίλο Τόρες, που σκοτώθηκε σε μάχη το 1966. Διαθέτει 3.000 ένοπλους. Την ηγεσία μετά τον Τόρες ανέλαβε ένας άλλος ιερέας, ο Μανουέλ Πέρες. Ηταν η μόνη οργάνωση που δεν υπέγραψε το προσωρινό σταμάτημα του πυρός το 1984.

Τρίτη συνιστώσα είναι ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός. Ιδρύθηκε το 1967 από την κινεζόφιλη φράξια που αποχώρησε από το Κομμουνιστικό Κόμμα το 1963. Φιλοκινέζικου και κατόπιν φιλοαλβανικού προσανατολισμού, πέρασε βαθιά κρίση τη δεκαετία του '80. Το 1991 το μεγαλύτερο μέρος του εγκατέλειψε την ένοπλη πάλη. Σήμερα αριθμεί 200 ένοπλους.

Το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα ανέδειξε στην προεδρεία της χώρας τον συντηρητικό Αντρές Παστράνα που υποσχέθηκε ειρήνευση, ανακοίνωσε τη διάλυση της ταξιαρχίας 20. Ωστόσο, οι παραστρατιωτικές οργανώσεις συνεχίζουν ανενόχλητες το αιματηρό τους όργιο. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι οι δολοφονίες συνδικαλιστών, άοπλων αγροτών, αγωνιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μελών και στελεχών του ΚΚ Κολομβίας και άλλων προοδευτικών και δημοκρατών θα σταματήσει το ανερχόμενο λαϊκό επαναστατικό κίνημα.

Από την άλλη, ο απερχόμενος πρόεδρος Ερνέστο Σαμπέρ, που κατηγορούσε τους αντάρτες, αλλά και κάθε πολιτικό του αντίπαλο για σχέσεις με τη"ναρκομαφία" αποδείχτηκε στενός συνεργάτης των καρτέλ της κοκαϊνης.

Στις εκλογές η αποχή έφτασε το 60%. Σε συνθήκες απάνθρωπης βίας ενάντια σε κάθε φωνή διαμαρτυρίας, το ΚΚ Κολομβίας μαζί με άλλα μικρότερα κόμματα και οργανώσεις είχε διαμορφώσει την πλατφόρμα του λευκού, ενώ οι αντάρτικες ομάδες προπαγάνδιζαν και αυτές την αποχή από την εκλογική παρωδία.

Οι αντάρτικες οργανώσεις δηλώνουν έτοιμες να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δείχνοντας να γνωρίζουν το παιχνίδι του συσχετισμού των δυνάμεων. Εχουν επίσης πλούσια και μακρόχρονη εμπειρία από συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός και το συνδυασμό των νόμιμων με τις παράνομες μορφές πάλης. Αλλωστε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κολομβίας είναι αυτή τη στιγμή τυπικά νόμιμο κόμμα.

Σύμφωνα με τη μεγαλύτερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της Κολομβίας "Ελ Τιέμπο", οι διαπραγματεύσεις που γίνονται τώρα ανάμεσα στην κυβέρνηση Παστράνα και στις FARC-EP διεξάγονται από θέση ισχύος εκ μέρους των ανταρτών. Η κυβέρνηση δε συνομιλεί με αντάρτες που βρίσκονται στα πρόθυρα της ήττας τους, αλλά με κίνημα που η ισχύς του ανεβαίνει και αυτό αποδεικνύεται περίτρανα από τις μάχες των δύο τελευταίων ετών.

Οι FARC-EP έθεσαν ως όρο - για να αρχίσει επίσημα ο διάλογος με την κυβέρνηση - την ανταλλαγή αιχμαλώτων και την αποστρατιωτικοποίηση μιαςπλατιάς ζώνης, συγκεκριμένα πέντε επαρχιών της χώρας, έκτασης περίπου40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε δύσκολη θέση καιπιέζεται από την κοινή γνώμη να κάνει τα βήματα αυτά.

Παράγοντες όμως της ολιγαρχίας και των ΗΠΑ εκτιμούν ότι η ανταλλαγή αιχμαλώτων και η εκκένωση περιοχών από το στρατό θα δυναμώσει υπερβολικάκαι το κύρος και τις επιχειρησιακές και πολιτικές δυνατότητες των FARC-EP.Καθώς οι αντάρτες βρίσκονται με έναν τρόπο στη φάση της μετατροπής τους σετακτικό στρατό, σε συνδυασμό με τη δυνατότητά τους να δρουν σε όλη τη χώρα,το κύρος που έχουν σε ευρύτερες λαϊκές δυνάμεις και το γεγονός ότικινούνται περισσότερο στο νότιο τμήμα της χώρας, υπάρχει περίπτωση, εκτιμάη "Ελ Τιέμπο", να κοπεί η χώρα στα δύο.

Οι ΗΠΑ ανησυχούν βαθιά από τις εξελίξεις. Ο Παστράνα, αν και άνθρωπος ολότελα δικός τους, είναι αναγκασμένος να διαπραγματεύεται γιατί βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Οι ΗΠΑ επιθυμούν όμως περισσότερο ένα ξεκαθάρισμα. Αναγνωρίζουν στο αντάρτικο τον επικίνδυνο ταξικό αντίπαλο, έστω και αν για προπαγανδιστικούς λόγους προσπαθούν να το σπιλώσουν με την κατηγορία του ναρκο-αντάρτικου και να δικαιολογήσουν έτσι τη στρατιωτική τους επέμβαση.

Στη 16η Συνδιάσκεψη για τον έλεγχο των ναρκωτικών, που οργάνωσαν οι αρμόδιες υπηρεσίες των ΗΠΑ, έγινε σαφές από τον ίδιο τον αρχηγό των υπηρεσιών αυτών, τον Τόμας Κονσταντίν, ότι η κατηγορία δεν ευσταθεί και ότι δεν υπήρξε ούτε μία περίπτωση διακίνησης ναρκωτικών από τους αντάρτες της Κολομβίας. Την ίδια διαπίστωση είχε εκφράσει και ο προηγούμενος πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Κολομβία. Αντίθετα, όλοι γνωρίζουν ότι τα καρτέλ σχετίζονται στενά με την κυβέρνηση, τη δικαιοσύνη, το στρατό, ότι χρηματοδοτούν τις παραστρατιωτικές οργανώσεις και ότι πρωτοστατούν στον αντιανταρτικό αγώνα.

Οι ΗΠΑ πιέζουν και προετοιμάζουν την κοινή γνώμη για μια στρατιωτική, και μάλιστα γρήγορη, επίλυση του Κολομβιανού. Η άμεση αμερικανική εισβολή μελετάται εδώ και πολύ καιρό. Ηδη οι FARC-EP θεωρούνται από το Πεντάγωνο από τις πιο επικίνδυνες τρομοκρατικές οργανώσεις στον κόσμο. Ο Τραπλς Ουίλχεμ, διοικητής των δυνάμεων της νότιας πτέρυγας του στρατού των ΗΠΑ, δήλωσε στη Γερουσία ότι η Κούβα δεν αποτελεί τον υπ' αριθμόν ένα κίνδυνο, αλλά τη θέση αυτή κατέλαβε το αντάρτικο της Κολομβίας. Ποια θα είναι όμως η αντίδραση των λαών της Λατινικής Αμερικής ακόμη και των κυβερνήσεων στο ενδεχόμενο μιας μαζικής στρατιωτικής εισβολής των ΗΠΑ; Μήπως αυτό οδηγήσει σε ένα νέο Βιετνάμ;

Είναι ευνόητο ότι η άνοδος της επιρροής του ΚΚ Κολομβίας και των ανταρτών χαλάει τη σούπα του "τέλους των ιδεολογιών" και της καπιταλιστικής παγκοσμιοποιημένης παντοδυναμίας. Επιπλέον, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για όλη τη Λατινική Αμερική, καθώς η Κούβα αντέχει, ενώ η κατάσταση της οικονομίας και οι κοινωνικές αντιθέσεις στην υποήπειρο γίνονται ολοένα και πιο εκρηκτικές.

Για παράδειγμα οι ΗΠΑ προσπάθησαν να αποσοβήσουν την πρόσφατη κρίση στη Βραζιλία, όχι μόνο γιατί θα είχε επιπτώσεις οικονομικές στις ίδιες και σε εταίρους της, αλλά και γιατί φοβήθηκαν τις πολιτικές συνέπειες και τη λαϊκή οργή. Ο κεντροαριστερός αγαπημένος των ΗΠΑ Καρντόσο επανεκλέχτηκε τελικά μετά από τις σχετικές οικονομικές "ενέσεις" και υποσχέσεις. Το 34% της Αριστεράς και η συνέχεια του μαζικού κινήματος, όμως είναι ένας υπαρκτός εφιάλτης...

Γι' αυτό θέλουν να "Συμμαζέψουν" την Κολομβία. Εξάλλου, η αυξημένη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη χώρα αυτή των 40 εκατομμυρίων, αν πετύχει το στόχο της, θα θέσει όρια όχι μόνο στα λαϊκά κινήματα της υπο-ηπείρου, αλλά και στον ανταγωνιστή: στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η τελευταία διεισδύει συστηματικά με αυτή την "πίσω αυλή" των Γιάνκηδων.Αυτό γίνεται σε ένα βαθμό με την ανοχή των ΗΠΑ ως αντάλλαγμα, ή και τίμημα,για την υποταγή της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη στρατηγική των ΗΠΑ στην Ευρώπη,στην Ασία και, κυρίως στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Ολα όμως έχουν ταόριά τους. Και οι ΗΠΑ φροντίζουν με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Θα θυμίσουν σεόλους, υποτακτικούς και ανταγωνιστές, ποιος είναι το αφεντικό.

Υπάρχουν, λοιπόν, περισσότεροι από ένας λόγος να ανησυχούμε και ναεπαγρυπνούμε, εκφράζοντας με κάθε τρόπο τη συμπαράσταση - κάθε δημοκράτης,κάθε προοδευτικός άνθρωπος - στο δοκιμαζόμενο λαό της Κολομβίας και στιςπρωτοπόρες αγωνιστικές του δυνάμεις.

Δημήτρης ΚΑΛΤΣΩΝΗΣ