Καθώς ο τυφώνας "Μιτς" ολοκλήρωνε το καταστρεπτικό του έργο, η απαισιοδοξία, όσον αφορά τις δυνατότητες ανάπτυξης των πληγέντων χωρών, αγκάλιαζε ολόκληρη την περιοχή.

Η Ονδούρα, η Νικαράγουα και, σε μικρότερο βαθμό, η Γουατεμάλα και το Ελ Σαλβαδόρ, τέσσερις χώρες που πλήττονται ανέκαθεν από τη φτώχεια, την καταστολή, τον πόλεμο και την υπανάπτυξη, υπέστησαν τη χειρότερη καταστροφή στην ιστορία τους. Ομως, οι πάντες γνωρίζουν, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, πως τόσο θάνατο και τόση απόγνωση δεν μπορεί να έφερε από μόνος του ο "Μιτς". Το πέτυχε, σε "συμμαχία" με τη μιζέρια, την εξαθλίωση.

Ξαφνικά, όλος ο κόσμος επικέντρωσε την προσοχή του σ' αυτές τις χώρες, που, συνήθως, δίνουν ειδήσεις για καταστροφές, για τους ενδημικούς πολέμους τους και το εμπόριο μπανάνας, καφέ και ανανά. Οι περισσότεροι καταλάβαμε ότι το δράμα είχε σερβιριστεί εδώ και πολύ καιρό και ότι, όποιοι ζουν στις συνθήκες που ζουν οι Κεντροαμερικανοί, βιώνουν την καθημερινή τραγωδία εν αναμονή μίας ακόμα χειρότερης και πιο θεαματικής. Οπως ο "Μιτς".

Γερμανοί ειδικοί στην προστασία των πολιτών σχολίαζαν, πρόσφατα, ότι εάν ο "Μιτς" περνούσε πάνω από την Ελβετία, την Αυστρία ή τη Γερμανία θα είχε προκαλέσει μόνο 20 νεκρούς, ίσως 100! Γιατί τα ετήσια εισοδήματα των 20.000 δολαρίων είναι λιγότερο τρωτά από τα 300 των Κεντροαμερικανών. Ακόμα και απέναντι στα καπρίτσια της φύσης.

Οι, μέχρι τώρα, αριθμοί φανερώνουν τις οικονομικές διαστάσεις της καταστροφής. Ο τυφώνας και οι καταρρακτώδεις βροχές που ακολούθησανκατέστρεψαν στην Ονδούρα και τη Νικαράγουα το 70 με 80% των καλλιεργειών. Οχι μόνο ντόπια βασικά προϊόντα διατροφής - όπως καλαμπόκι και φασόλια - σχεδόν δεν υπάρχουν πια, αλλά και προϊόντα εξαγωγής, όπως ο καφές και οι μπανάνες. Γεγονός, που, μακροπρόθεσμα, θα έχει σαν αποτέλεσμα σημαντικές απώλειες συναλλάγματος. Στο μεταξύ, το εξωτερικό χρέος της Ονδούρας ανέρχεται στα 4.000.000.000 δολάρια και της Νικαράγουας στα 6.000.000.000 δολάρια.

Ακόμα, μόνο στην Ονδούρα και τη Νικαράγουα έχουν καταστραφεί εγκαταστάσεις υποδομής αξίας 3.000.000.000 δολαρίων. Από το οδικό και μεταφορικό δίκτυο - που κατασκευαζόταν αργά, για δεκαετίες, και που ωστόσο ήταν ανεπαρκές - έχουν μείνει κυριολεκτικά μόνο ερείπια. Ενώ δεν υπάρχουν τα μέσα για την ανοικοδόμησή του.

Αυτό ισχύει και για τα σπίτια. Σχεδόν 3.000.000 άνθρωποι έμειναν άστεγοι, αφού ολόκληρες περιοχές έχουν καταστεί ακατοίκητες λόγω της καθίζησης του εδάφους και των μεγάλων ποσοτήτων λάσπης.

Είναι, πράγματι, απορίας άξιο το γεγονός ότι όσοι έχουν επιζήσει από τη θεομηνία, στις περιοχές με τις μεγαλύτερες καταστροφές, δεν έχουν ακόμα όλοι τους αρρωστήσει.

Για παράδειγμα, στο εξαθλιωμένο χωριό Λα Κρους ντε Βαλένσια - αναφέρεται σε άρθρο της ισπανικής εφημερίδας "Ελ Παϊς" - στο βόρειο μέρος της Ονδούρας, που βρίσκεται σε μία χαράδρα και όπου δεν κινείται φύλλο και η υγρή τροπική ζέστη γίνεται ανυπόφορη, οι λάσπες που έχουν σκεπάσει τα πάντα έχουν ήδη σαπίσει και αναδύουν μία αποκρουστική, γλυκερή δυσοσμία. Οι μεγάλοι βούρκοι που δημιουργήθηκαν ανάμεσα στα ερείπια των χαμόσπιτων έχουν σκεπαστεί από ένα μανδύα εκατομμυρίων κουνουπιών, που ήδη προκαλούν διάφορες αρρώστιες στους δυστυχισμένους κατοίκους της Κρους ντε λα Βαλένσια. Κυρίως τα ξυπόλυτα παιδιά που τσαλαβουτούν στα μολυσμένα νερά έχουν παρουσιάσει δερματικά νοσήματα. Τόσο στην Ονδούρα, όσο και στη Νικαράγουα αυτά τα νοσήματα, αλλά και η χολέρα και άλλες αρρώστιες έχουν ήδη προκαλέσει πολλούς θανάτους. Οι αρχές, από την πλευρά τους, προειδοποιούν συνεχώς μέσω ραδιοφώνου και τηλεόρασης ότι θα πρέπει να αποφεύγεται η επαφή με τα μολυσμένα νερά και τις λάσπες. Ωστόσο, στην Κρους ντε λα Βαλένσια δεν υπάρχει ραδιόφωνο, ούτε τηλεόραση, αφού δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα. Αλλά και πάλι το ίδιο θα έκανε, μια και οι κάτοικοι του χωριού δεν έχουν τη δυνατότητα να αποφύγουν την επαφή με τις λάσπες που έχουν σκεπάσει τα πάντα, καθώς ούτε παπούτσια έχουν, αλλά και οι περισσότεροι δεν έχουν δει στη ζωή τους γάντια, ενώ δεν υπάρχει τρεχούμενο νερό, δεν υπήρχε ούτε πριν τον "Μιτς".

Να σημειώσουμε εδώ ότι σίγουρα θα είχαν σωθεί πολλές ανθρώπινες ζωές εάν οι αρχές της Ονδούρας είχαν ανοίξει το φράγμα στον ποταμό Γκράντε Τσολουτέκα ή αν οι αρχές της Νικαράγουας είχαν μεταφέρει τους κατοίκους των χωριών που βρίσκονται στους πρόποδες του ηφαιστείου Κασίτας, του οποίου ο κρατήρας υποχώρησε κάτω από την πίεση των νερών που είχαν συσσωρευτεί σε αυτόν, προκαλώντας το θάνατο της πλειοψηφίας του εκεί πληθυσμού. Πολλοί άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να ζουν στους πρόποδες βουνών ή στις όχθες ποταμών, καθώς οι ασφαλείς περιοχές είναι "ρεζερβέ", σε πολλά μέρη, για τις καλλιέργειες, που αποφέρουν συνάλλαγμα. Ακόμα - όπως κατήγγειλε ο Τσέιμς Γκουστάβ Σπεθ του προγράμματος ανάπτυξης του ΟΗΕ - λόγω της, εδώ και δεκαετίες, καταχρηστικής εκμετάλλευσης των δασών, το έδαφος διαβρώθηκε και η δυνατότητά του να απορροφά μεγάλες ποσότητες νερού μειώθηκε σημαντικά.

Αν ο κεντροαμερικανικός κάμπος δεν πρόσφερε μόνο εργασία σε συνθήκες ημισκλαβιάς στις καλλιέργειες μπανάνας και καφέ, τότε οι αγρότες δε θα ήταν αναγκασμένοι - σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής! - να στοιβάζονται στις φτωχογειτονιές στα περίχωρα των μεγάλων πόλεων, σε τενεκεδόσπιτα, που με το πέρασμα του "Μιτς" μετατράπηκαν σε θανάσιμες παγίδες.

Ενδειξη για το πώς η πολιτική μυωπία στέκεται εμπόδιο στην άμεση αντιμετώπιση της κρίσης, είναι και το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Νικαράγουας, Αρνάλδο Αλεμάν, αρνούνταν, για πολλές μέρες, να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να μην τρομοκρατηθούν τραπεζίτες και επενδυτές και τραπούν σε φυγή. Ακόμα αρνήθηκε την προσφερόμενη βοήθεια από την Κόστα Ρίκα, γιατί με αυτήν τη γειτονική χώρα υπάρχουν διαφορές, σχετικά με έναν ποταμό στα σύνορα των δύο χωρών. Ενώ απέρριψε ιατρική βοήθεια από την Κούβα για ιδεολογικούς λόγους!

Σε έκτακτη Συνάντηση Κορυφής, που πραγματοποιήθηκε στις 9 Νοέμβρη στο Σαν Σαλβαδόρ, οι ηγέτες των κεντροαμερικανικών χωρών έκαναν έκκληση στη διεθνή κοινότητα για παραγραφή του εξωτερικού χρέους και άνοιγμα των αγορών σε ΗΠΑ και ΕΕ για τα προϊόντα τους.

Το συνολικό εξωτερικό χρέος της Νικαράγουας και της Ονδούρας ανέρχεται στα 10,4 δισεκατομμύρια δολάρια, της Νικαράγουας μόνο είναι ύψους 6,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η ετήσια δόση του εξωτερικού χρέους που αναγκάζεται να καταβάλει η Νικαράγουα ανέρχεται στα 450 εκατομμύρια δολάρια, ενώ η Ονδούρα 300 εκατομμύρια δολάρια.

Μέχρι στιγμής, η έκκληση των ηγετών των κεντροαμερικανικών χωρών για παραγραφή χρεών είχε τα παρακάτω αποτελέσματα:

- Η πρώτη χώρα που αντέδρασε ήταν η Κούβα, που ανακοίνωσε ότι παραγράφει το συνολικό χρέος της Νικαράγουας προς αυτήν, ύψους 50,1 εκατομμύρια δολάρια. Να σημειώσουμε εδώ ότι η ίδια η Κούβα έχει σοβαρά προβλήματα, ενώ το εξωτερικό της χρέος ανέρχεται περίπου στα 10,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

- Η Γαλλία σκοπεύει να παραγράψει χρέη ύψους 70 εκατομμυρίων δολαρίων για τη Νικαράγουα και 30 εκατομμυρίων δολαρίων για την Ονδούρα.

- Ο Βρετανός υπουργός οικονομικών Γκόρντον Μπράουν πρότεινε πάγωμα των χρεών των χωρών που έπληξε ο τυφώνας, ενώ για να καταστεί αυτό δυνατό η Μ. Βρετανία προτείνει τη δημιουργία ενός εγγυητικού ταμείου στην Παγκόσμια Τράπεζα. Το Λονδίνο, κάνοντας την αρχή, υποσχέθηκε να καταβάλει 10 εκατομμύρια αγγλικές λίρες για τη δημιουργία του εν λόγω ταμείου. Ωστόσο, οι Βρετανοί δεν κάνουν λόγο, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, για παραγραφή των χρεών.

- Η Ολλανδία υποσχέθηκε να παραγράψει τη φετινή δόση του χρέους της Ονδούρας, ύψους 2 εκατομμυρίων δολαρίων.

- Η Γερμανία φέρεται να υποσχέθηκε να ασκήσει επιρροή, ώστε να επιτευχθεί μία "όσο το δυνατόν εκτενής παραγραφή χρεών". Οι υποχρεώσεις της Νικαράγουας απέναντι στη Γερμανία ανέρχονται στα 1,1 δισεκατομμύρια μάρκα, ενώ της Ονδούρας σε 300 εκατομμύρια μάρκα.

Μένει να δούμε, αν, πράγματι, υλοποιηθούν οι παραπάνω υποσχέσεις...

Ακόμα, οι χώρες - μέλη της ΕΕ υποσχέθηκαν το χρηματικό ποσό των, περίπου, 80 εκατομμυρίων δολαρίων, ως άμεση βοήθεια στις πληγείσες περιοχές, που μάλλον φαντάζουν ως σταγόνα στον ωκεανό, έχοντας υπόψη τις τρομακτικές διαστάσεις της οικονομικής, αλλά και οικολογικής καταστροφής της περιοχής.

Ωστόσο, ελάχιστες είναι οι ενδείξεις για το ξεπέρασμα των συνεπειών της πρόσφατης θεομηνίας. Το πιθανότερο είναι να οξυνθεί ακόμα περισσότερο η ήδη υπάρχουσα οικονομική κρίση, κυρίως για τους φτωχούς, που στις κεντροαμερικανικές χώρες αποτελούν το 80% του πληθυσμού. "Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο θάνατος είναι ερωτευμένος με τη φτώχεια", λένε οι Λατινοαμερικάνοι, κατά το ελληνικό "όπου ο φτωχός και η μοίρα του".

Οταν, λοιπόν, στο μακρινό χωριό Λα Κρους ντε Βαλένσια θα έχουν οι κάτοικοι όχι μόνο παπούτσια και ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά και εργασιακές συμβάσεις, πληροφόρηση και δικαίωμα στην ιατρική περίθαλψη, τότε γενικά οι Κεντροαμερικανοί θα είναι καλύτερα εξοπλισμένοι στον αγώνα τους για επιβίωση, ακόμα και απέναντι στα έντονα φυσικά φαινόμενα, που συχνά πλήττουν την περιοχή τους.

Γιάννα ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗ