Περισσότερο από ποτέ, αυτή τη χρονιά η Ευρώπη "αναδομείται", το ΕΥΡΩ και η ΟΝΕ είναι πλέον πραγματικότητα, το ίδιο και όσα θα πρέπει να καταβάλλουμε για να επιτύχουμε τους στόχους τους, τα σύνορα μέσα στην ΕΕ ρευστοποιούνται, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ κοιτάζουν πια προς ανατολάς. Τα θεμέλια για τον υποτιθέμενο "εκσυγχρονισμό" της έχουν μπει χρόνια τώρα, αλλά τη χρονιά που πέρασε, περισσότερο από κάθε άλλο έτος από το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου, η γηραιά ήπειρος προσπαθεί να βάλει μία καινούρια επιμελώς αστραφτερή φορεσιά, κάπως "τριτοδρομική". Μια ενδιάμεση στολή ανάμεσα στην αυστηρή βικτοριανή ενδυμασία και τη "νεοπλουτίστικη σοσιαλιστική γκλαμουριά" που επικρατούσε κατά τη δεκαετία του '80.

Η επίτευξη αυτού του στόχου - του "τρίτου δρόμου" - είναι όραμα και επιδίωξη ενός ανθρώπου που η χώρα του δε συμμετέχει στην εφαρμογή του ΕΥΡΩ και που η κυβέρνησή του υπερασπίζεται το έργο των προκατόχων του, και κυρίως της Μάργκαρετ Θάτσερ. Τα έργα και οι ημέρες του Τόνι Μπλερ και της κυβέρνησης των "Νέων Εργατικών" που την 1η Μάη συμπλήρωσε ένα χρόνο στην εξουσία. Τι έκανε αυτό τον πρώτο χρόνο και τι συνεχίζει να κάνει; Ενα από τα πρώτα μέτρα ήταν η άρνηση της ενίσχυσης των δικαιωμάτων των συνδικάτων, η προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων - ακόμα και του μετρό του Λονδίνου, του Αντεργκράουντ - η ενίσχυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ο δραστικός περιορισμός των κρατικών επιδομάτων και ένα από τα τελευταία μέτρα που δεν υπολείπονται όμως σε ουσία είναι η κατάργηση της δωρεάν παιδείας (9/6). Οι προεκλογικές υποσχέσεις των Εργατικών δεν έμειναν μόνο υποσχέσεις τουλάχιστον όσον αφορά το σκέλος ως προς τους χρηματοοικονομικούς κύκλους του Σίτι του Λονδίνου. Εργο του θεωρούνται και τα θεμέλια της "ειρήνης" στη Βόρεια Ιρλανδία ελάχιστες βδομάδες πριν τη συμπλήρωση των 30χρονων ταραχών στο Ολστερ και τεσσάρων αιώνων συγκρούσεων.

Πράγματι στις 10 Απρίλη και Μεγάλη Παρασκευή των Καθολικών οι εκπρόσωποι των οκτώ διαπραγματευόμενων πλευρών - όλων των κομμάτων της Βόρειας Ιρλανδίας και της βρετανικής και ιρλανδικής κυβέρνησης - που επί 32 ώρες προσπαθούσαν να καταλήξουν σε μια συμφωνία για την οριστική επίλυση του ιρλανδικού προβλήματος, τελικά κατάφεραν να καταλήξουν σε ένα δεσμευτικό κείμενο μιας συμφωνίας για το καθεστώς του Ολστερ και αμέσως χαρακτηρίστηκε "ιστορική". Η δήλωση του μετριοπαθούς ηγέτη του Σιν Φέιν Τζέρι Ανταμς ότι η συμφωνία δεν είναι παρά η αρχή για την επίτευξη της ειρήνης αποτυπώνει ίσως καλύτερα από κάθε άλλη θριαμβολογία την πραγματική κατάσταση, έτσι όπως διαμορφώθηκε τις πρώτες ώρες μετά την πανηγυρική υπογραφή της συμφωνίας στο Μπέλφαστ.

Η συμφωνία τελούσε υπό την αίρεση της έγκρισής της από τον ιρλανδικό λαό, ο οποίος με δύο δημοψηφίσματα κλήθηκε να την επικυρώσει. Τα δημοψηφίσματα στις 22 Μάη στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας (94% υπέρ) και το άλλο στο Ολστερ (71% υπέρ) έδωσαν το "πράσινο φως" στη συμφωνία, επικυρώνοντας και νομιμοποιώντας την. Το επόμενο βήμα ήταν οι εκλογές για την ανάδειξη των μελών των νέων οργάνων και του Τοπικού Κοινοβουλίου. Σε αυτό το επίπεδο τα πράγματα δεν ήταν τόσο εύκολα, μια και πολλοί μετριοπαθείς Προτεστάντες διαφώνησαν με την απόφαση του ηγέτη τους Ντέιβιντ Τριμπλ να εγκρίνει το κείμενο, υποκύπτοντας - όπως λένε - στις αφόρητες πιέσεις του Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, αλλά και στις προσωπικές εκκλήσεις του Αμερικανού Προέδρου Μπιλ Κλίντον. Στις 25/6 οι εκλογές διεξήχθησαν χωρίς σοβαρές παρενοχλήσεις και όλα τα κόμματα μάλλον έμειναν ευχαριστημένα από την κατανομή των δυνάμεων. Ενώ την 1η Ιουλίου το Τοπικό Κοινοβούλιο στην πανηγυρική συνεδρίασή του θα "διορίσει" τον Τριμπλ, ηγέτη του Ενωτικού Κόμματος του Ολστερ, πρωθυπουργό της, υπό καθεστώς αυτονομίας πλέον, Βόρειας Ιρλανδίας.

Τα δύσκολα μάλλον τώρα ξεκίνησαν για τη Βόρεια Ιρλανδία καθώς η συμφωνία, που είναι είναι αποτέλεσμα συμβιβασμών όλων των πλευρών, δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα ως διά μαγείας. Η βία είναι σύμφυτη με την κοινωνία του Ολστερ την τελευταία τριακονταετία και τις πρώτες ανάσες ανακούφισης για την επιτυχή ολοκλήρωση των πρώτων σταδίων της εφαρμογής της συμφωνίας ακολούθησαν τα σύννεφα ανησυχίας, καθώς τα βίαια επεισόδια των Προτεσταντών του Τάγματος της Οράγγης κόντεψαν να τινάξουν τη νεόκοπη ειρήνη στον αέρα. Από τις 6/7 και για δύο ολόκληρες βδομάδες το πάθος των Προτεσταντών πυρπόλησε τους δρόμους του Πορταντάουν. Οι βίαιες επιθέσεις θα συνεχιστούν και στις 15/8 μία τεράστια έκρηξη σε παγιδευμένο αυτοκίνητο στο κέντρο της πόλης Ομαγκ θα έχει ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 28 άτομα και να τραυματιστούν άλλα 200. Την ευθύνη θα αναλάβει ο "αληθινός ΙΡΑ", κομμάτι του ΙΡΑ που έχει αποσχιστεί. Το θέμα της τόσο εύθραυστης ειρήνης θα βρεθεί και πάλι στα χείλη όλων και θα συνεχίσει να βρίσκεται για πολύ καιρό ακόμα, αφού σποραδικές εκτονώσεις βίας θα εξακολουθούν να υπάρχουν, αποδεικνύοντας το δύσκολο δρόμο της ειρήνης ακόμα και μετά την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης (16/10) στους δύο ηγέτες, τον Προτεστάντη Ντέιβιντ Τριμπλ και τον ηγέτη του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος καθολικό Τζον Χιούμ.

Ο δρόμος είναι δύσβατος, αλλά για τον Τόνι Μπλερ η ανακούφιση μεγάλη, αφού μπορεί να παραμερίσει ένα ακανθώδες ζήτημα και να αφοσιωθεί στην ποθούμενη ευρωπαϊκή στροφή και τον παραμερισμό του ευρωσκεπτικισμού. Εξάλλου η αλλαγή φρουράς στην ηγεσία της Γερμανίας ευνοεί τα σχέδιά του.

Η ανεργία ήταν το μεγάλο ζήτημα που απασχόλησε τη γερμανική κοινωνία και την ατμομηχανή της Ευρώπης, αφού πλέον επισήμως το ποσοστό των ανέργων το Γενάρη σχεδόν άγγιξε το 12%, για να φτάσει το Φλεβάρη σε νέο θλιβερό ρεκόρ 12,6%! Ολοι μιλούσαν και παραλλήλιζαν την κατάσταση της Γερμανίας, που είχε πια μεταμορφωθεί σε κοινωνία ανέργων, με αυτή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, που οδήγησε στην άνοδο του Εθνικοσοσιαλισμού και του Χίτλερ. Οι υποσχέσεις του καγκελάριου Χέλμουτ Κολ και τα μέτρα που έπαιρνε αποδείχτηκαν ανεπαρκή, πώς θα μπορούσαν άλλωστε. Ακολουθώντας το παράδειγμα των Γάλλων "συναδέλφων τους", οι Γερμανοί άνεργοι οργανώθηκαν και πραγματοποίησαν μαζικά συλλαλητήρια (5/2) σε όλες τις μεγάλες πόλεις, απαιτώντας τη λύση στο χρόνιο πλέον πρόβλημα της ανεργίας, αφού όπως διατράνωσαν η εργασία είναι δικαίωμα και όχι προνόμιο. Οι άνεργοι υπόσχονται, και με την αρωγή και συμπαράσταση των συνδικαλιστικών φορέων, ότι θα συνεχίσουν να διοργανώνουν κάθε πρώτη βδομάδα κάθε μήνα - την ημέρα που το Ομοσπονδιακό Γραφείο θα ανακοινώνει τα νέα ποσοστά ανεργίας - διαδηλώσεις μέχρι και τις εκλογές. Ομως το κίνημα των ανέργων και εν μέσω προεκλογικής περιόδου θα αρχίσει να φθίνει.

Μία προεκλογική περίοδος που άρχισε πολλούς μήνες πριν τις γενικές εκλογές της 27ης Σεπτέμβρη. Για την ακρίβεια από τη στιγμή που ο ηγέτης του "Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος" Οσκαρ Λαφοντέν,υπολογίζοντας στη μεγάλη επιστροφή του κόμματος στην εξουσία, "υποχρεώνεται" εκ των πραγμάτων να δώσει το χρίσμα του υποψηφίου καγκελαρίου στον Γκέρχαρντ Σρέντερ τον περασμένο Μάρτη, μετά τη σαρωτική νίκη του Σρέντερ στο κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας (1/3). Τα ακανθώδη προβλήματα της γερμανικής κοινωνίας, η μακρά σε διάρκεια προεκλογική εκστρατεία και η "κούραση" του πρώην πλέον καγκελαρίου Χέλμουτ Κολ έδωσαν στον Σρέντερ μία ευρεία νίκη και κυρίως τη δυνατότητα να σχηματίσει κυβέρνηση με τους Πράσινους, σχεδόν απρόσκοπτα. Τελικά στις 24/10 το κόμμα των Πρασίνων θα υπογράψει το σύμφωνο συνεργασίας με τον Σρέντερ και η "κοκκινοπράσινη" κυβέρνηση θα είναι γεγονός, ενώ ο Σρέντερ ορκίστηκε (27/10) από την "Μπούντεσταγκ" νέος καγκελάριος της Γερμανίας.

Από την πρώτη στιγμή της εκλογής του όλοι θέλησαν να προσδώσουν μία διαφορετικότητα, ένα ιδιαίτερο χρώμα και ύφος, για την επικείμενη διακυβέρνηση Σρέντερ. Ολοι μίλησαν για "καινούρια εποχή" για τη Γερμανία στο κατώφλι του 2000. Στην πραγματικότητα το πιο σημαντικό γεγονός είναι η αποχώρηση του "δεινόσαυρου" της γερμανικής πολιτικής σκηνής, Χέλμουτ Κολ, από την ηγεσία της χώρας μετά από 16 συναπτά έτη, καθώς και η μετακόμιση της έδρας της κυβέρνησης από τη Βόννη στο Βερολίνο και στο Ράιχσταγκ. Η "κοκκινοπράσινη" κυβέρνηση όπως και η ομογάλακτή της των "Νέων Εργατικών" δήλωσε ότι στο οικονομικό επίπεδο θα συνεχίσει το έργο του Κολ. Τα πρώτα δείγματα αυτών των δύο μηνών δείχνουν ότι επί της ουσίας καμία διαφορά δεν υπάρχει, αν και οι τυμπανοκρουσίες και πιο ευλύγιστη "γλώσσα" του Σρέντερ δημιουργούν μάλλον οφθαλμαπάτες ότι κάτι διαφορετικό συντελείται. Αν και από τα πρώτα μέτρα ήταν η συγκέντρωση δυνάμεων για την αντιμετώπιση της ανεργίας, πρόκειται - τουλάχιστον προς το παρόν - για καθαρά διαχειρισιακούς χειρισμούς, που φυσικά δεν πρόκειται να λύσουν το πρόβλημα, αφού χρειάζεται ριζικές και εκ βάθρων αλλαγές εξ ου και οι προβλέψεις (12/98) του προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Βιμ Ντούιζενμπεργκ ότι η ανεργία τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ευρώπη αν και θα μειωθεί αυτή η μείωση θα είναι οριακή.

Οσο για την εξωτερική πολιτική; Ολοι οι αναλυτές έσπευσαν να τονίσουν εξ αρχής ότι η ηλικία του Σρέντερ τον απαλλάσσει από το σύνδρομο των ενοχών του Β Παγκοσμίου Πολέμου, που ταλάνιζε ανεξαιρέτως όλους τους προκατόχους του και περιόριζε σε δυναμικότητα το ρόλο της χώρας. Συνεπώς κατέληγαν ανοίγεται μία νέα σελίδα στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας, η οποία μάλλον φάνηκε με τη στάση απόλυτης ευθυγράμμισης με τις ΗΠΑ και Βρετανία για στους βομβαρδισμούς στο Ιράκ, που καταδεικνύουν εύγλωττα τις προθέσεις, αλλά και τη διάθεση και δυναμική του γερμανο-βρετανικού άξονα με τον ταυτόχρονο παραμερισμό της Γαλλίας από το ευρωπαϊκό κέντρο λήψης των αποφάσεων. Εξάλλου ο Γάλλος πρωθυπουργός Λιονέλ Ζοσπέν,παρότι θεωρητικά ανήκει στην ομάδα των κεντροαριστερών ηγετών που θα "ηγηθούν" το μοντέλο του "τρίτου δρόμου", που είναι ένας "καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο"!!! Ελάχιστα καλύτερη μεταχείριση λαμβάνουν και οι Ιταλοί ηγέτες της κεντροαριστεράς, αλλά μάλλον περισσότερο, γιατί το τοπίο στη γείτονα είναι μονίμως ρευστό....

...με τις αλλεπάλληλες αλλαγές στην ηγεσία της χώρας, αλλά και τις ακραίες σκέψεις του σημερινού πρωθυπουργού Μάσιμο Ντ' Αλέμα,για τον... ανασχηματισμό επί του ανασχηματισμού της ανασύνθεσης... του νέου κόμματος και της νέας "κεντροαριστερής" πολιτικής δύναμης, των "Δημοκρατών της Αριστεράς" στο ιδρυτικό τους συνέδριο στις 12-15/2 στη Φλωρεντία. Οι επιλογές αυτές του Ντ' Αλέμα μάλλον προκάλεσαν δυσφορία στους κόλπους του κυβερνητικού συνασπισμού της "Ελιάς", αφού ο τότε πρωθυπουργός Ρομάνο Πρόντι είχε δείξει μάλλον τη δυσαρέσκειά του γι' αυτόν το νέο πολιτικό φορέα, που ο ίδιος μάλλον ήταν απλός θεατής, παρά τις προσπάθειές του να "εκσυγχρονίσει" τη γείτονα με κάθε τρόπο, ακόμα και με την ιδιωτικοποίηση των εθνικών μνημείων της χώρας!!!

Η κρίση που ξέσπασε μέσα στο καλοκαίρι για την υλοποίηση των μακροπρόθεσμων μεταρρυθμιστικών μέτρων, τελικά αποσοβήθηκε, αφού ο καθηγητής Οικονομικών, Πρόντι, κατάφερε να λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης του ιταλικού Κοινοβουλίου (22/7). Δυστυχώς... δε στάθηκε τόσο τυχερός στην κρίση που ξέσπασε τον Οκτώβρη και έριξε τον κυβερνητικό συνασπισμό της "Ελιάς". Αιτία ο προϋπολογισμός για το 1999 και εκδηλώθηκε στις 3/10, όταν μετά από την πίεση της βάσης του Κόμματος της "Κομμουνιστικής Επανίδρυσης" για την καταψήφιση του προϋπολογισμού λιτότητας, αλλά και της στήριξης μιας κυβέρνησης που τα μέτρα που παίρνει έχουν καθαρά αντιλαϊκό χαρακτήρα, ο γραμματέας του Κόμματος Φάουστο Μπερτινότι ζήτησε την άρση της εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση. Πράγματι στη συνεδρίαση της ΚΕ την επόμενη μέρα αποφασίστηκε η καταψήφιση του προϋπολογισμού και άρση της ψήφου εμπιστοσύνης. Ο Πρόεδρος Αρμάντο Κοσούτα όμως, διαφωνώντας ανοιχτά με την απόφαση, υποβάλλει την παραίτησή του, ενώ μαζί με ένα τμήμα της "Κομμουνιστικής Επανίδρυσης" θα διαχωρίσει τη θέση του και θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στον πρωθυπουργό Πρόντι, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση τελικά θα καταψηφιστεί με ψήφους 313 κατά και 312 υπέρ (8/10). Τελικά το τμήμα της "Κομμουνιστικής Επανίδρυσης" θα αποχωρήσει οριστικά από το κόμμα ιδρύοντας τους "Ιταλούς Κομμουνιστές" με επικεφαλής τον Κουσούτα, κόμμα που θα συμμετάσχει στην κυβέρνηση Ντ' Αλέμα, όταν η προσπάθεια του Πρόντι για το σχηματισμό κυβέρνησης προσέκρουσε στην άρνηση του Κόμματος της "Δημοκρατικής Ενωσης" του Φραντσέσκο Κοσίγκα να δεχτεί τους "Ιταλούς Κομμουνιστές" (14/10). Ο Κοσίγκα και το κόμμα του όμως δεν είχαν πρόβλημα να δεχτούν ακριβώς το ίδιο κυβερνητικό σχήμα με την εξαίρεση ότι ηγείτο ο Ντ' Αλέμα. Ετσι ο Ντ' Αλέμα έλαβε την εντολή (19/10) σχηματισμού από τον Πρόεδρο Λουίτζι Σκάλφαρο και ορίστηκε πρωθυπουργός (21/10), ενώ το κυβερνητικό σχήμα έλαβε την έγκριση τόσο του Κοινοβουλίου όσο και της Γερουσίας, ενώ αργότερα ο προϋπολογισμός ψηφίστηκε χωρίς εκπλήξεις και ενώ όλη η χώρα και η Ευρώπη παρακολουθούσε την υπόθεση Οτσαλάν.

Η Ευρώπη μπορεί να θεωρείται τοπίο που αλλάζει κυρίως με τη διεύρυνση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ προς τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, αρχής γενομένης με την είσοδο της Ουγγαρίας, της Πολωνίας και της Τσεχίας στο ΝΑΤΟ τον Απρίλη του 1999, στην επέτειο των 50 χρόνων από την ίδρυσή του. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις τίποτα δε δείχνει να ταράζει την "παθητική αδιαφορία" των πολιτών κάποιων κρατών της Ευρώπης, παρότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι είναι τεράστια. Οι εκλογές (6/5) στην Ολλανδία ήταν κάτι παραπάνω από υποτονικές και ο πρωθυπουργός Βιμ Κοκ ανανέωσε τη θητεία του. Η Σουηδία μάλλον ακολούθησε αυτό το παράδειγμα και διατήρησε το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα στην εξουσία, δίνοντάς του την πλειοψηφία και πάλι στις εκλογές (20/9). Αντίθετα αλλαγή φρουράς είχε η Ουγγαρία, όταν νικητής των δύο γύρων των εκλογών (10 και 24/5) αναδείχτηκε η "Ενωση Νέων Δημοκρατών" του Βίκτορ Ορμπάν,που μετά από διαβουλεύσεις θα σχηματίσει κεντροδεξιά κυβέρνηση.

Το μοναδικό φαινόμενο που ήρθε να ξαφνιάσει τους Ευρωπαίους και απείλησε να παραλύσει τις εμπορικές διακινήσεις όλης της γηραιάς ηπείρου ήταν η απεργία των Δανών εργαζόμενων στο βιομηχανικό τομέα. Ο πρωθυπουργός Πολ Ρασμούσεν μάλλον αδιάφορα αντέδρασε - πιθανά και λόγω της ανανέωσης της θητείας του για μία ακόμα τετραετία στις πρόωρες εκλογές (11/3) - στην απεργία διαρκείας που κήρυξαν μισό εκατομμύριο εργαζόμενοι, καταγγέλλοντας τις νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας και ζητώντας παράλληλα ακόμα μία βδομάδα άδειας. Η απεργία διήρκεσε πάνω από δύο βδομάδες, μετά από κυβερνητική παρέμβαση και κυβερνητική ρύθμιση (7/5) που ψηφίστηκε από τη Βουλή. Οι Δανοί όμως δεν επιφύλαξαν άλλες εκπλήξεις και τελικά ψήφισαν υπέρ (55%-45%) της Συνθήκης του Αμστερνταμ (28/5).

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ