Υπό ένα σίγουρο δεδομένο αρχίζουν αύριο, 8 του Φλεβάρη, οι διαπραγματεύσεις της Ομοσπονδίας Συλλόγων Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων Ελλάδας (ΟΣΝΙΕ) με τους εργοδοτικούς φορείς για την υπογραφή της νέας Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας του '99: Τα τεράστια και συνεχώς αυξανόμενα υπερκέρδη των ιδιωτών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υγείας.Ο χώρος της παροχής υπηρεσιών υγείας, που αφορά ως προς το πλείστον τα ιδιωτικά θεραπευτήρια, γηροκομεία, διαγνωστικά κέντρα και ερευνητικά κέντρα, τα τελευταία δύο χρόνια έχει να παρουσιάσει μια τεράστια κερδοφορία, πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα. Στην αντίπερα όχθη, βρίσκονται οι εργαζόμενοι του κλάδου που υφίστανται τις απαράδεκτες συνθήκες εργασίας, βιώνουν καθημερινά την αυθαιρεσία, τις απειλές, ακόμα και την παρακολούθησή τους από κάμερες που είναι εγκαταστημένες σε διάφορους χώρους.

Αρκούν όμως οι διαπραγματεύσεις από μόνες τους για την υπογραφή μιας ικανοποιητικής ΣΣΕ; Οπως μας εξηγεί ο Βασίλης Τουμπέλης, πρόεδρος της ΟΣΝΙΕ, "για να πετύχουμε μια ΣΣΕ η οποία θα διασφαλίζει το εισόδημά μας, πέρα από τις καθορισμένες συνομιλίες θα χρειαστεί να ασκηθεί και η ανάλογη πίεση. Και η πίεση αυτή θα προέλθει μέσα από κινητοποιήσεις των εργαζομένων του κλάδου και που αναμένεται να προκηρύξει η Ομοσπονδία. Ομως και τα κλαδικά σωματεία πρέπει να αναλάβουν από μόνα τους και σε συντονισμό αγωνιστικές πρωτοβουλίες στο χώρο που βρίσκονται".

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι τα τελευταία δύο - τρία χρόνια ο ιδιωτικός τομέας στο χώρο της υγείας αυξάνεται με εντυπωσιακούς ρυθμούς, σε αντίθεση με το χώρο της δημόσιας υγείας που συνεχώς συρρικνώνεται. Ο λόγος είναι η συνεχής συνειδητή απαξίωση της δημόσιας υγείας, από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, που στοχεύουν σταδιακά, αλλά γρήγορα, να εξαλείψουν ουσιαστικά το δημόσιο χαρακτήρα της παροχής υπηρεσιών υγείας. Αυτό το στόχο υπηρετεί σταθερά η εκστρατεία κατασυκοφάντησης των δημόσιων νοσοκομείων, προκειμένου να σπρώξουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών στα πλοκάμια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας με τις ακριβές υπηρεσίες, με ό,τι σημαίνει αυτό για την "τσέπη" του ασφαλισμένου. Από αυτό το "άρμεγμα" προκύπτουν και τα τεράστια κέρδη που εμφανίζουν τα ιδιωτικά θεραπευτήρια, όπου σε πολλές περιπτώσεις - όπως θα δούμε πιο κάτω - ανεβαίνουν θεαματικά χρόνο με το χρόνο.

Ενδεικτικά της τεράστιας κερδοφορίας είναι τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε η DATAROM και αφορούν το έτος 1997. Πρώτο στην... κούρσα των κερδών έρχεται το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών με καθαρά επίσημα κέρδη 5 δισ. 796 εκατ. δραχμές. Το αξιοσημείωτο είναι ότι τα κέρδη του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών σημειώνουν αύξηση 76,33%, ενώ ο αντίστοιχος κύκλος εργασιών είχε μόλις 18% αύξηση.

Δεύτερο σε κερδοφορία έρχεται το "Υγεία" με ένα δισ. εφτακόσια εκατ. δραχμές, σημειώνοντας αύξηση 53,8%, όταν ο κύκλος αύξησης εργασιών ανέβηκε μόνο κατά 8,2%. Τρίτο έρχεται το ΙΑΣΩ με 1.007 εκατομμύρια δραχμές, ακολουθεί το EUROMEDICA,ενώ αρκετές ακόμα επιχειρήσεις του κλάδου έχουν πολύ υψηλά κέρδη.

Από τα παραπάνω στοιχεία γίνεται πασιφανές ότι αυτή η αγορά, χρόνο με το χρόνο ανδρώνεται, ενώ σύμφωνα με δημοσιευμένους υπολογισμούς τα κέρδη των ιδιωτικών κλινικών αναμένεται να εξακοντιστούν στα ύψη. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι ο όμιλος Αποστολόπουλου για το έτος 2000 αναμένεται να κάνει κύκλο εργασιών 63 δισεκατομμύρια δραχμές, ενώ ο όμιλος EUROMEDICA για το ίδιος έτος αναμένει κύκλο εργασιών 14 δισεκατομμύρια δραχμές και προ φόρων κέρδη 2,7 δισεκατομμύρια δραχμές.

Το πού οφείλεται όμως αυτή η τεράστια κερδοφορία μας εξηγεί ο Β. Τουμπέλης: "Οι αιτίες που κάνουν την αγορά παροχής υπηρεσιών υγείας να μεγαλώνει ραγδαία χρόνο με το χρόνο, οφείλονται στην ακολουθούμενη κυβερνητική πολιτική, όπου στα γενικότερα πλαίσιά της, επιδιώκει και τη σταδιακή ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υγείας. Αυτά τα κέρδη που εμφανίζουν οι ιδιωτικές μονάδες υγείας είναι πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα. Η απαξίωση του δημόσιου τομέα υγείας - συνεχίζει - δεν είναι καθόλου τυχαία. Ισα ίσα, η κυβέρνηση δε χάνει ευκαιρία να δυσφημίσει, μέσω και των ΜΜΕ, τα δημόσια νοσοκομεία για να στρέψει τους ασθενείς στα ιδιωτικά θεραπευτήρια".

Το σίγουρο πάντως είναι ότι και υψηλή κερδοφορία και καλές συνθήκες εργασίας και αμοιβής των εργαζομένων δύσκολα μπορούν να συνυπάρξουν. Γι' αυτό όσοι δουλεύουν σ' αυτό το χώρο υπόκεινται σε σκληρή εκμετάλλευση. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι εργαζόμενοι παρακολουθούνται σε κάθε τους βήμα. Μάλιστα σ' αυτόν τον τομέα ορισμένοι εργοδότες έχουν κάνει μεγάλες... επενδύσεις. Συγκεκριμένα, όπως καταγγέλλει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας, στο θεραπευτήριο "Υγεία", έχουν τοποθετηθεί κρυφές κάμερες και παρακολουθείται η κάθε κίνηση των εργαζομένων. Με βάση τις... πληροφορίες που δίνουν οι κάμερες, το τελευταίο διάστημα 45 εργαζόμενοι δέχτηκαν είτε επίπληξη, είτε απειλή για απόλυση. Οπως μας λέει ο Β. Τουμπέλης το κλίμα φόβου και ανασφάλειας είναι πολύ μεγάλο. Ενα αξιοσημείωτο, επίσης, είναι ότι καλλιεργείται ανάμεσα στους εργαζόμενους των διαφόρων επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών υγείας ένας "τυφλός" ανταγωνισμός, προκειμένου να κυριαρχήσει το "διαίρει και βασίλευε". Ετσι, οι εργοδότες επιχειρούν να κάνουν τους εργαζόμενους να νιώθουν υπερήφανοι... όταν οι επιχειρήσεις που εργάζονται έχουν κέρδη, άσχετα αν οι ίδιοι ταλαιπωρούνται. Το δε συνδικαλιστικό κίνημα, χτυπιέται ποικιλοτρόπως ιδιαίτερα στις μικρότερες επιχειρήσεις.

Το ήδη άσχημο κλίμα, επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο όταν υπάρχει και η έλλειψη προσωπικού και σ' αυτό τον τομέα χαρακτηρίζεται κάτι περισσότερο από δεδομένο. Η κατάσταση αυτή γίνεται τραγική ιδιαίτερα στις μικρές επιχειρήσεις, όπου παρατηρείται σε μεγάλη κλίμακα η εποχική και η μερική απασχόληση. Σ' αυτές τις μονάδες έχουμε κατά κόρον παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν εφαρμόζονται καν ούτε οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Πολλές φορές όμως δε φτάνουν ποτέ έξω οι καταγγελίες, αφού υπάρχει ο φόβος της απόλυσης.

Ειδικά σε οίκους ευγηρίας, τα φαινόμενα είναι εξοργιστικά, με συνέπεια και οι εργαζόμενοι να ταλαιπωρούνται, αλλά ακόμα περισσότερο οι υπερήλικες που δεν έχουν την κατάλληλη φροντίδα. Το κλαδικό σωματείο Ιδιωτικών Κλινικών και το επιχειρησιακό του Γηροκομείου Αθηνών, σε συνεργασία με το Εργατικό Κέντρο Αθήνας στοχεύουν να κάνουν μια σειρά παρεμβάσεις σε οίκους ευγηρίας, αλλά και σε κλινικές, για να ελεγχθεί κατά πόσο τηρείται η εργατική νομοθεσία.

Σε όλα σχεδόν τα νοσηλευτήρια δεν υπάρχει το απαιτούμενο αλλά και προβλεπόμενο βάσει νόμου προσωπικό. Οι καταγγελίες της ΟΣΝΙΕ για τέτοια φαινόμενα είναι πολλές. Οπως μας λέει ο πρόεδρος της ΟΣΝΙΕ, "δεν είναι μόνο τα δημόσια νοσοκομεία που πάσχουν από προσωπικό, είναι και τα ιδιωτικά. Αυτό έχει αποτέλεσμα και την εντατικοποίηση και την ελλιπή παροχή υπηρεσιών". Συνεχίζοντας ο Β. Τουμπέλης επισημαίνει ότι "στο συγκεκριμένο κλάδο, από τη μία έχουμε τη μεγάλη κερδοφορία των επιχειρήσεων και από την άλλη έχουμε την υποβάθμιση των εργαζομένων. Είναι μια αντίθεση, που με τη συνέχιση αυτής της πολιτικής θα διευρύνεται".

Ενόψει όμως της υπογραφής της νέας ΣΣΕ ποιος είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να ασκηθεί πίεση στην εργοδοτική πλευρά; Οπως μας εξηγεί ο Β. Τουμπέλης, ένας αποτελεσματικός τρόπος είναι οι συγκεντρώσεις έξω από τα ιδιωτικά θεραπευτήρια. "Αυτή η μορφή αγώνα στοιχίζει αρκετά στους εργοδότες, αφού δε θέλουν οι εργαζόμενοι να διαμαρτύρονται έξω από τα θεραπευτήρια διότι... χαλάει η καλή εικόνα τους".

Σημειώνεται ότι η κινητοποίηση με τη μορφή της απεργία είναι ιδιαίτερα δύσκολη σ' αυτό το χώρο, αφού σε μια τέτοια περίπτωση όλο το προσωπικό τίθεται ως προσωπικό ασφαλείας. Πώς γίνεται αυτό; Υπάρχει έλλειψη προσωπικού σε τέτοιο μέγεθος, όπου σε περίπτωση απεργίας, βάσει του νόμου, όλο το προσωπικό σχεδόν τίθεται σε "ασφαλείας", ενώ πολλές φορές υπολείπεται του προβλεπόμενου!

Τα αιτήματα που προβάλει η ΟΣΝΙΕ για την υπογραφή της νέας κλαδικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας εστιάζονται τόσο σε οικονομικά όσο και σε θεσμικά. Συγκεκριμένα, η αύξηση που επιδιώκει η ΟΣΝΙΕ για όλο το προσωπικό είναι 10% από 1/1/99 επί των βασικών μισθών και 3% από 1/7/99 επί των βασικών μισθών. Το 10%, σύμφωνα με την Ομοσπονδία, αντισταθμίζει τις απώλειες των εργαζομένων τα δύο προηγούμενα χρόνια, ενώ το 3% είναι η αύξηση μέσα στα πλαίσια του πληθωρισμού. Επίσης για τις επιχειρήσεις που κατά το έτος 1997 ή 1998 τα κέρδη τους ξεπέρασαν τα 300 εκατομμύρια δραχμές διατυπώνεται το αίτημα να αποδώσουν εφάπαξ ποσό ύψους 50.000 δραχμών στους εργαζόμενους που απασχολούν.

Η Ομοσπονδία ζητά επίσης, τριανταεφτάμισι ώρες εργασίας τη βδομάδα χωρίς μείωση αποδοχών (πλην ευνοϊκότερων ρυθμίσεων). Δημιουργία, με δαπάνες του εργοδότη, βρεφονηπιακών σταθμών σε επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 200 εργαζόμενους συνολικά ή σε παραρτήματα. Αναγνώριση προϋπηρεσίας ανεξαρτήτως ειδικότητας. Προστασία των εργαζομένων μια πενταετία πριν τη συνταξιοδότησή τους από το ενδεχόμενο απόλυσης. Σταμάτημα των δίμηνων και τρίμηνων συμβάσεων εργασίας και άμεση μετατροπή των συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε αορίστου.

Στ. Ζ.