Ολοι έχουμε διαβάσει ή έχουμε δει στον κινηματογράφο, τα γκέτο των Εβραίων στην Πολωνία και πόσο εύκολο ήταν το πογκρόμ των φανατικών αντισημιτών και τα εγκλήματα που προκαλούσαν.

Αυτά πιθανόν να προετοίμασαν και τα συνολικά εγκλήματα της ναζιστικής Γερμανίας, τις δολοφονίες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το Ολοκαύτωμα στους θαλάμους αερίου, όπου βρήκαν τραγικό θάνατο εκατομμύρια Εβραίων και άλλων αντιφασιστών.

Πολεοδομικά ή αρχιτεκτονικά, η Καισαριανή, ο Ασύρματος, το Δουργούτι και όλοι οι παλιοί συνοικισμοί έχουν χάσει πλέον την ικανότητα να κάνουν αντίσταση στην πόλη κατά οποιουδήποτε κατακτητή, όπως τη γνωρίσαμε στα χρόνια της ναζιστικής κατοχής.

Η διαφυγή από κεραμίδι σε κεραμίδι, από σοκάκι σε σοκάκι, από μάντρα σε μάντρα εξέλιπε. Ενα τανκ, ένας αστυνομικός, ή όποιος άλλος εντεταλμένος, στην είσοδο της πολυκατοικίας, φτάνει για ν' ακινητοποιήσει τους ενοίκους της. Η περίπου.

Αυτό δε σημαίνει ότι οι πρόσφυγες έπρεπε να παραμείνουν αιώνια στις παράγκες των συνοικισμών.

Απλά επισημαίνεται η έννοια του γκέτο και σε άλλες μορφές.

Στο Παρίσι, για παράδειγμα, ακριβό και εκτεταμένο, ή στη Ρώμη, το ίδιο μεγάλη σ' έκταση, τ' αδελφά κόμματα και τα σοσιαλιστικά είχαν προτείνει διάφορες λύσεις γι' αυτούς τους περήφανους αντιχουντικούς, οποιασδήποτε ηλικίας και κοινωνικού υπόβαθρου, που δεν ήταν και ούτε θα γίνονταν ποτέ επαίτες στο πεζοδρόμιο.

Με την ύπαρξη πολλών τότε κόκκινων Δήμων, οι Ελληνες θα μπορούσαν να παρέχουν κάποιες υπηρεσίες και ν' αμείβονται, ώστε να μπορούν να επιβιώνουν αξιοπρεπώς. Η ζωή έχει τις απαιτήσεις της.

Αυτό δοκιμάστηκε, αλλά δεν άντεξε.

Οι αυτοεξόριστοι ένιωθαν διάσπαρτοι και απομονωμένοι. Εχαναν την επαφή, έμεναν μακριά από τις οργανώσεις, περιοριζόταν η πληροφόρηση, η διαλογική συζήτηση, η μαζική διαμαρτυρία και άλλες παραμέτρους, όλα απαραίτητα σ' ένα κίνημα διαμαρτυρίας ή πολιτικό.

Τι είναι η ζωή χωρίς αυτά;

Ετσι εγκατέλειπαν οικειοθελώς τις ευρωπαϊκές πόλεις και συγκεντρώνονταν και πάλι στα κέντρα, τις πρωτεύουσες, έστω και με χαμένα τα βασικά στοιχεία διαβίωσης.

Ο αγώνας είναι μαζικός.

Ωστόσο, στη σκέψη μου επανέρχεται η έννοια του γκέτο.

Αυτό δεν υπονοεί τη διασπορά τους, αν πρόκειται βέβαια για προσωρινή εγκατάσταση μέχρι να ολοκληρωθεί η διαμόρφωση μιας πατρίδας, αλλά την γκετοποίηση ως υποκείμενης σε κατασταλτικούς μηχανισμούς ή πογκρόμ.

Πάντα υπήρχαν και παντού ρατσιστές.

Η Γερμανία αντιμετώπιζε το δικό της οικιστικό πρόβλημα, εξαιτίας των βομβαρδισμών, οπότε η στέγαση των μεταναστών που θα την ανοικοδομούσαν και θα την έκαναν το σημερινό κραταιό κράτος της Ευρώπης, αντιμετωπίστηκε με τη δημιουργία γκέτο.

Με αυτό τον τρόπο θα ελέγχονταν κιόλας.

Εξαθλιωμένοι εργάτες με κατεστραμμένες τις δικές τους πατρίδες, με ανύπαρκτη οικονομική βάση, μ' ένα μέλλον που προβλεπόταν ότι θ' αργήσει εξαιτίας ακριβώς αυτών των ίδιων που είχαν επιφέρει όλα τα δεινά και που τώρα υπηρετούσαν κάτω από σκληρές συνθήκες, πιθανόν να συναποτελούσαν και μια απειλή. Μια εξέγερση εντός.

Η φυλετική, θρησκευτική ή άλλων συγγενικών ομάδων συμβίωση που καταλήγει σε στρατόπεδο συγκέντρωσης εμπεριέχει κινδύνους.

Ιωάννα ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ