5 Μάρτη 1953, ξημερώματα. Η καρδιά ενός μεγάλου μπολσεβίκου επαναστάτη έπαψε να χτυπά. Ο Στάλιν , συνεχιστής του Λένιν στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ενωση, ένας από τους πιο επιφανείς ηγέτες του προλεταριάτου της ΕΣΣΔ, αλλά και του διεθνούς κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος, φεύγει από τη ζωή, αφήνοντας πίσω του τεράστιο θεωρητικό, αλλά και πρακτικό έργο. Υπήρξε ένας από τους μεγάλους καθοδηγητικούς παράγοντες του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ και του σοβιετικού κράτους. Ταυτόχρονα με την ανάπτυξη του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, σε μια σειρά χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και της Ασίας, εμφανίζονται οι Λαϊκές Δημοκρατίες, σαν το πιο σημαντικό αποτέλεσμα της πάλης των λαών πριν το Β Παγκόσμιο Πόλεμο, στη διάρκειά του για τη συντριπτική ήττα του φασισμού, αλλά και αμέσως μετά τον πόλεμο, στα πρώτα χρόνια της ανοικοδόμησης. Ο ιμπεριαλισμός διεθνώς σ' αυτό το πεδίο δέχτηκε μια μεγάλη ήττα, αφού σ' ένα μέρος του πλανήτη, αρκετά σημαντικό από πολλές πλευρές, οι λαοί οικοδομούσαν το δικό τους μέλλον, τη νέα κοινωνία, καταργώντας την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και παίρνοντας τις τύχες τους στα χέρια τους.

Ο Γεωργιανός Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι, αυτό ήταν το πραγματικό όνομα του Στάλιν , από μικρή ηλικία εντάσσεται σε παράνομο μαρξιστικό όμιλο στην Υπερκαυκασία και στο Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας (ΣΔΕΚΡ), από την ίδρυσή του το 1898, μελετάει τα έργα των Μαρξ, Ενγκελς, Λένιν (ήδη, είχε αρχίσει να ξεχωρίζει στους κόλπους των Ρώσων μαρξιστών) και Πλεχάνοφ. Παίρνει μέρος στην έκδοση μαρξιστικών εφημερίδων στην Υπερκαυκασία και στην προπαγάνδιση του μαρξισμού στους εργάτες της περιοχής αυτής, ενώ γίνεται μέλος της Επιτροπής του ΣΔΕΚΡ Τιφλίδας, Καυκασιανής Ενωσης και Μπακού. Στηρίζει τις λενινιστικές ιδέες για το κόμμα, την ταχτική και τη στρατηγική του, και παίρνει μέρος στην επανάσταση του 1905 - 1907. Συνελήφθη πολλές φορές όντας παράνομος, από το τσαρικό καθεστώς και εξορίστηκε. Στα 1912, ο Στάλιν έγραψε το βιβλίο "Ο μαρξισμός και το εθνικό ζήτημα", εκλαϊκεύοντας τη λενινιστική θέση για το "εθνικό ζήτημα" και ταυτόχρονα διεξήγαγε πάλη ενάντια στην οπορτουνιστική αντίληψη για το ίδιο θέμα και πιο συγκεκριμένα τη θέση για την "πολιτικο-εθνική αυτονομία". Ηταν από τους καθοδηγητές της ένοπλης εξέγερσης στη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, σαν μέλος του ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος των Μπολσεβίκων, μέλος του στρατιωτικοεπαναστατικού κέντρου της Πετρούπολης και της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής. Ηταν επίσης λαϊκός επίτροπος της πρώτης Σοβιετικής Κυβέρνησης. Στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου και της ξένης ιμπεριαλιστικής επέμβασης, ήταν μέλος του Επαναστατικού Πολεμικού Συμβουλίου της Σοβιετικής Δημοκρατίας.

Είχε αποφασιστική συμβολή στο ξεκίνημα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού και κυρίως στην ενίσχυση της συμμαχίας της εργατικής τάξης με την αγροτιά, υπερασπίζοντας τη λενινιστική πολιτική, ενάντια στον Τρότσκι, ενώ σημαντική ήταν η συμβολή του στη δημιουργία της ΕΣΣΔ στα 1921 και στη λύση του πιο δύσκολου "εθνικού ζητήματος". Μετά το θάνατο του Λένιν, ως επικεφαλής της ΚΕ του μπολσεβίκικου κόμματος, συμβάλλει αποφασιστικά στην επεξεργασία και εφαρμογή των σχεδίων της οικονομικής και πολιτιστικής, αλλά και αμυντικής ανάπτυξης της ΕΣΣΔ. Διακρίνεται για την αδιάλλακτη πάλη του στην υπεράσπιση του λενινισμού, με τον αγώνα ενάντια στο δεξιό οπορτουνισμό μέσα στο κόμμα, στην αριστερή αντιπολίτευση και έχει το μεγαλύτερο μερίδιο στην ιδεολογικοπολιτική συντριβή του τροτσκισμού. Το θεωρητικό του έργο είναι μεγάλης σημασίας, όπως και η πρακτική του δράση για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα και μάλιστα την περίοδο της ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης. Συνέβαλε στο στέριωμα και την ιδεολογικοπολιτική ενότητα του κόμματος, θεωρώντας τη θεμέλιο για την ίδια την πορεία της επανάστασης και την ανάπτυξη του σοσιαλισμού. Σημαντική επίσης ήταν η συμβολή του στη Γ Διεθνή, της οποίας ήταν μέλος της Εκτελεστικής της Επιτροπής. Ο ρόλος του στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου ως επικεφαλής της ΚΕ του Πανρώσικου Κομμουνιστικού Κόμματος (μπολσεβίκων) και του σοβιετικού κράτους και η συμβολή του στη συντριβή του φασισμού και της ναζιστικής Γερμανίας ήταν αποφασιστικός, αλλά και μετά, στην ανοικοδόμηση της ΕΣΣΔ και, βεβαίως, στο στέριωμα του παγκόσμιου σοσιαλιστικού συστήματος. Μερικά από τα έργα του, μαζί με το σημαντικό για το εθνικό ζήτημα, είναι: "Για τις βάσεις του λενινισμού", "Τροτσκισμός ή λενινισμός", "Ζητήματα λενινισμού, "Ακόμα μια φορά για τη σοσιαλδημοκρατική παρέκκλιση στο κόμμα μας", "Για τη δεξιά παρέκκλιση στο ΠΚΚ (μπ)", "Ζητήματα αγροτικής πολιτικής στην ΕΣΣΔ", "Οικονομικά προβλήματα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ" κ.ά.

Σ. Κ.