Πολύχρονη προσφορά στον πολιτισμό μας

Θα παρουσίαζε, ούτως ή άλλως, η στήλη, το τελευταίο δίτομο - ερευνητικό, μελετητικό, συγγραφικό, σχεδιαστικό και φωτογραφικό - έργο της αγωνίστριας της Εθνικής Αντίστασης, αρχιτεκτόνισσας Μαρίας Γρ. Ζαγορησίου,για τη "Λαϊκή Αρχιτεκτονική στην Κρήτη" και την "Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική της Δημητσάνας (Ερευνα και προτάσεις για αποκατάσταση και αξιοποίηση) ".Εργο το οποίο εξέδωσε το Μουσείο Μπενάκη σε ένδειξη τιμής στην πρωτοπόρα προσφορά της Μ. Ζαγορησίου. Τώρα, που ο ΝΑΤΟικός εφιάλτης δολοφονεί όχι μόνο το γιουγκοσλαβικό λαό αλλά και τον πολιτισμό του, ισοπεδώνοντας και σπουδαία "τεκμήρια" της μακραίωνης λαϊκής αρχιτεκτονικής του παράδοσης, τώρα που ο "νεοταξικός" βρικόλακας του ιμπεριαλισμού διψά να πιει το αίμα όλων των Βαλκάνιων λαών, νιώσαμε πιο έντονη και την ανάγκη και το χρέος να αναφερθούμε στο έργο της Μ. Ζαγορησίου, επισημαίνοντας μέσω αυτού ότι κάθε ιμπεριαλιστική επέμβαση σπέρνει το θάνατο και στα πολιτιστικά κειμήλια ενός λαού. Θυμίζουμε δύο μόνο πρόσφατα τραγικά θύματα του ΝΑΤΟ - ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού: την αρχιτεκτονική του Σαράγεβο και τις αρχαιότητες της Βαγδάτης.

Η Μ. Ζαγορησίου με το πάθος του ανθρώπου που πολέμησε το φασισμό και την αγάπη της για τη λαϊκή δημιουργία, αρχίζοντας το 1945 σαν υπάλληλος του υπουργείου Δημοσίων Εργων και επί πενήντα χρόνια, οδοιπόρησε στην Κρήτη και κατέγραψε, λεπτομερέστατα, τη θηριωδία του ναζισμού σε μεμονωμένα κτίρια και οικιστικά σύνολα της λαϊκής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του νησιού. Κληρονομιά που δεν τη σεβάστηκαν οι μεταγενέστεροι, όπως σημειώνει προλογικά στην έκδοση ο ομότεχνός της Νίκος Σηφουνάκης,αλλά και εγκατέλειψαν στην τύχη της οι μεταπολεμικοί κυβερνώντες προς όφελος συμφερόντων και σκοπιμοτήτων. Η Μ. Ζαγορησίου έκανε σκοπό της ζωής της την καταγραφή της λαϊκής αρχιτεκτονικής μας. Γι' αυτό και δεν περιορίστηκε στην Κρήτη. Πρόσφερε πολλά για την καταγραφή, αποτύπωση και διάσωση της λαϊκής αρχιτεκτονικής και άλλων περιοχών της Ελλάδας, όπως της Μυτιλήνης και της Δημητσάνας. Ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Αγγελος Δεληβοριάς,χαρακτηρίζοντας την προσπάθεια της Μ. Ζαγορησίου "ηρωική", όχι μόνο για τη σωτηρία κάθε αντικειμένου, αλλά και για να αποτυπωθούν οι αντανακλάσεις του "πάνω στην ευαισθησία της μνήμης μας", τονίζει ότι είναι "εμψυχωμένη από την ενεργοποιητική δύναμη της συγκίνησης και το χάρισμα να διακρίνει έγκαιρα τη σημασία των πραγμάτων, κυρίως όμως να υπερασπίζεται με την ακατάβλητη μαχητικότητα της ιδεολογικής προσήλωσης και την αδιάπτωτη ζωντάνια της νεανικής φλόγας".

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ