Αυτή η φράση σε συνδυασμό με το αυστηρό βλέμμα και την επιβλητική παρουσία του Αγάλματος της Ελευθερίας αντίκριζαν για δεκάδες χρόνια εκατομμύρια στιγματισμένοι και διωγμένοι πρόσφυγες, μετανάστες, όταν έφταναν στο Ελις Αϊλαντ και στο Νέο Κόσμο αφήνοντας πίσω τον Παλιό. Η περιέργεια του Κολόμβου ανακάλυψε την ήπειρο. Εκατομμύρια κατατρεγμένοι, κυνηγημένοι, πεινασμένοι, μία ετερόκλητη πολύμορφη και πολύχρωμη μάζα, που καταβροχθίζονταν διαρκώς από το μεγάλο χωνευτήρι, έφτιαξαν τις ΗΠΑ, την Αμερική. Τη γη του "ονείρου" χιλιάδων φτωχών, τη γη της "ελευθερίας", τη γη της "Χάρτας των δικαιωμάτων", των ανθρωπίνων δικαιωμάτων...

Ομως το χωνευτήρι έχει στομώσει από καιρό, το αμερικανικό όνειρο δε χωρά πια τους κυνηγούς του και όσοι απόμειναν να πιστεύουν ακόμα την προπαγάνδα - και είναι πολλοί οι απελπισμένοι αυτού του κόσμου - βρίσκονται πολύ συχνά φυλακισμένοι. Πόσοι Αϊτινοί άραγε πέθαναν από το ΕΪΤΖ και τις κακουχίες, πρόσφυγες και εξόριστοι διωγμένοι από τη δικτατορία του Ντιβαλιέ, στοιβαγμένοι σε "τενεκεδένια κουτιά" στην αμερικανική βάση του Γκουαντάμο της Κούβας, κάτω από τον ήλιο της Καραϊβικής; Κανείς δεν ξέρει. Χρόνια φιλειρηνικές και ανθρωπιστικές οργανώσεις προσπαθούσαν μάταια να σώσουν κάποιους που τους απαγορευόταν η είσοδος στις ΗΠΑ εξαιτίας των ασθενειών τους. Οι "ανθρωπιστικοί λόγοι" που επικαλούνταν οι οργανώσεις για την τραγική κατάσταση της υγείας τους απορρίφθηκαν κατηγορηματικά και αφέθηκαν να πεθάνουν... όμως... κοντά στις πατρογονικές τους εστίες...

Αλλοι ωστόσο είναι πολύ πιο "τυχεροί". Απολαμβάνουν δωρεάν διακοπές στα "κέντρα κράτησης", όπως θέλουν να ονομάζουν τις φυλακές, που έχουν οργανώσει οι μεταναστευτικές αρχές των ΗΠΑ (ΙΝS), για όσους μετανάστες δεν έχουν ειδική άδεια εισόδου, νόμιμα χαρτιά. Ωστόσο, ακόμα και αν έχουν άδεια παραμονής ή πράσινη κάρτα μπορούν εύκολα να βρεθούν στα "κέντρα" εξαιτίας μίας παράνομης πράξης, προσμένοντας την απέλασή τους. Από το φθινόπωρο του 1997 που η μεταρρύθμιση του μεταναστευτικού νόμου τον έκανε απαγορευτικό, χιλιάδες μετανάστες στοιβάζονται σε άθλιες και απάνθρωπες συνθήκες περιμένοντας την επιστροφή τους σε μία πατρίδα από την οποία κάποτε δραπέτευσαν για να σωθούν.

Οι κρατούμενοι μετανάστες είναι το πιο ραγδαία αυξανόμενο τμήμα του υπερμεγέθους και εκρηκτικού πληθυσμού των αμερικανικών φυλακών,θα σημειώσει σε πρόσφατη έρευνά του η μεγαλύτερη εβδομαδιαία εφημερίδα των ΗΠΑ "Βίλατζ Βόις", που έφερε στην επιφάνεια αυτό το τελευταίο επεισόδιο της "τύχης των μεταναστών". Ο αριθμός τους έχει τριπλασιαστεί από το 1994, φτάνοντας στα τέλη του 1998 τους 16.400, ενώ οι ίδιες οι προβλέψεις του ΙΝS μιλούν ότι θα φτάσουν τους 25.000 το 2001! Η περίπτωση του 25χρονου Οσαντέμπα Εμποϊγκμπε από τη Νιγηρία είναι μία από αυτές που καταφέρνουν να αποσπάσουν τα φώτα της δημοσιότητας. Ο Εμποϊγκμπε αντιστάθηκε μαζί με τα αδέλφια του στο κλέψιμο της γης τους από το δικτατορικό καθεστώς της χώρας τους, προκειμένου να δοθεί σε ξένες πετρελαϊκές εταιρίες προς εκμετάλλευση. Συγκρούστηκε με τις αστυνομικές δυνάμεις και το στρατό, είδε τον αδελφό του να πέφτει στο έδαφος νεκρός από τις σφαίρες των δυνάμεων τήρησης της τάξης και κάποια στιγμή ένας ξένος τον οδήγησε έξω από τη Νιγηρία, μεταμφιεσμένο σε μουσουλμάνα ώστε το πρόσωπό του να μη φαίνεται και τον άφησε στο αεροδρόμιο της Ακτής του Ελεφαντόδοντου. Επιβιβάστηκε για πρώτη φορά στη ζωή του σε αεροπλάνο που τον οδήγησε στο αεροδρόμιο JFK της πόλης της Νέας Υόρκης. "Νόμιζα ότι ερχόμουν σε αυτή τη χώρα να βρω την ελευθερία μου, αλλά...", θα δηλώσει από το "κελί του", στο κέντρο κράτησης Βάκενχατ, στη συνοικία Τζαμάικα, της κομητείας του Κουίνς της πόλης της Νέας Υόρκης, που κρατείται από τις 20 Σεπτέμβρη του 1998, μέρα άφιξής του. Η αίτηση πολιτικού ασύλου που έκανε εκκρεμεί, ενώ ο ίδιος βρίσκεται φυλακισμένος, μην ξέροντας τι θα γίνει, για πόσο, αν θα απελευθερωθεί ή τι θα γίνει με την αίτησή του. Τις πιο πολλές φορές οι συνήγοροι των κρατουμένων μεταναστών έχουν ελάχιστες ευκαιρίες ή δυνατότητες να μπορούν να έρχονται σε επαφή τόσο με τις αρχές όσο και με τους κρατούμενους για να κρατούν επαφή με την υπόθεσή τους. Οι περισσότεροι δεν έχουν χρόνο να σπαταλούν και τους παρατούν... Εξάλλου η αίτηση και η χορήγηση ασύλου είναι μια πολύπλοκη, χρονοβόρα και πολυδάπανη διαδικασία έξω από τις δυνατότητες των πενήτων και κατατρεγμένων μεταναστών.

"Το δικαίωμα ασύλου επινοήθηκε νομικά κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, τη δεκαετία του '50, προς όφελος ενός μικρού αριθμού φυγάδων από τις χώρες του ανατολικού μπλοκ", θα παρατηρήσει ο Πατρίκ Μονί, στέλεχος της Ομάδας Πληροφόρησης και Υποστήριξης Μεταναστών Εργαζομένων (GΙSΤΙ) στη "Le Monde Diplomatique" για το θέμα του ασύλου, ενώ θα συμπληρώσει: "Κατόπιν επεκτάθηκε το 1961 με τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της Συνθήκης της Γενεύης, χωρίς κανείς να φανταστεί ότι τα θύματα των ανισορροπιών μεταξύ Βορρά και Νότου θα ζητούσαν να επωφεληθούν από αυτό το δικαίωμα". Οταν λοιπόν οι φτωχοί απέκτησαν κάποια στιγμή τη δυνατότητα να διεκδικούν το "ευεργέτημα", επειδή υποφέρουν από ένδεια και δεν μπορούν εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων να απαιτήσουν "πιστοποιητικά" των διώξεων που έχουν υποστεί, επιχειρήματα αυτού του είδους πλέον δε χωράνε. Αντ' αυτού στοιβάζονται κατά χιλιάδες σε φυλακές, στα κέντρα κράτησης του INS.

Δεν αποτελεί έκπληξη ότι το INS αποτελεί το κύριο "παίκτη" στην έκρηξη των κομητειακών φυλακών, χτίζοντας καινούριες ή επεκτείνοντας τις ήδη υπάρχουσες σε όλες τις Πολιτείες των ΗΠΑ, υπογράφοντας πλουσιοπάροχα συμβόλαια με τις ιδιωτικές εταιρίες εκμετάλλευσης και διαχείρισης των φυλακών, μεταφέροντας κατά δεκάδες τους κρατούμενους σε απομακρυσμένα κομητειακά σωφρονιστικά ιδρύματα, φροντίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο για την επέκτασή τους. Το "κέντρο κράτησης" του Βάκενχατ, που βρίσκεται και ο Εμποϊγκμπε και άλλοι 200 συγκρατούμενοί του, διαχειρισιακά ανήκει στην εταιρία "Βάκενχατ Κορέκσιον Κορπορέισιον" - που υπερηφανεύεται ότι κατέχει την "παγκόσμια πρωτιά στην ιδιωτικοποίηση των σωφρονιστικών ιδρυμάτων" των φυλακών στις ΗΠΑ - με πενταετές συμβόλαιο με το INS ύψους 49 εκατομμυρίων δολαρίων. Η ιδιωτικοποίηση των φυλακών είναι ακόμα ένα πολύ σκληρό παράδειγμα το πώς παράγει και προστατεύει η Αμερική την ευημερία της. Αυτές οι φυλακές στέκονται στο σταυροδρόμι μεταξύ της αντιμεταναστευτικής αγωνίας και της βρυχώμενης οικονομίας στις φυλακές, προσμετρώντας τα κέρδη και την ίδια στιγμή εμποδίζοντας την υποτιθέμενη απειλή των ενωμένων μαζών να διεκδικήσουν αυτά τα κρατικά κέρδη προς όφελός τους. Σε καθαρά συμβολικούς όρους, τα κέντρα κράτησης του INS αποτελούν τα πιο αυθεντικά κάστρα της νέας αμερικανικής ευημερίας,τόνισαν και οι διαμαρτυρόμενοι διαδηλωτές στην Ουάσιγκτον το περασμένο Σάββατο, που βρέθηκαν όλοι μαζί για να αντιδράσουν για τα 2 εκατομμύρια των ανθρώπων που βρίσκονται στα σωφρονιστικά ιδρύματα, δημιουργώντας ένα έθνος φυλακισμένων μέσα στις ίδιες τις ΗΠΑ.

Πρώτοι, παντελώς αθώοι και ανυποψίαστοι σε αυτό το "παιχνίδι των φυλακών" της αμερικανικής εξουσίας, οι μετανάστες. Στις φυλακές όπου βιάζονται, κακοποιούνται, χρησιμοποιούνται, και όταν πλέον αχρηστεύονται στέλνονται "πακέτο πίσω" στις χώρες προέλευσής τους. Εντούτοις, για τους αξιωματούχους του INS, οι φυλακίσεις, το καθεστώς που επικρατεί, η επέκταση των "κέντρων" αποτελεί πράξη "ανθρωπιστικής βοήθειας", ενώ κωφεύουν στις κραυγές πόνου και οδύνης των φυλακισμένων, την ώρα που ζητούν το διπλασιασμό των προϋπολογισμών τους σε 700 εκατομμύρια δολάρια σε ετήσια βάση για την κράτηση αλλά και την απέλαση των κρατούμενων για τα επόμενα χρόνια.

Αν ήταν ταινία τούτο εδώ το κείμενο, το προτελευταίο πλάνο θα ήταν εκτυφλωτικό άσπρο με την απάντηση της περιφερειακού διευθυντή του INS, Μακ Ελρόι, προς τον δικηγόρο του Εμποϊγκμπε. "Τα κέντρα κράτησης εξασφαλίζουν έναν ασφαλή παράδεισο για αυτούς που ζητούν άσυλο εν αναμονή της εκδικάσεως της υπόθεσής τους"! Τελευταίο πλάνο θα ήταν το ειρωνικό χαμόγελο του Εμποϊγκμπε όταν άκουσε αυτή την απάντηση. Χωρίς λόγια.

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ