Φιλιππίνες

Νυν Πρόεδρος, πρόθυμος σκλάβος, αναζητεί δεσμώτη...

Τον ερχόμενο Μάη - μεταξύ άλλων -, η Γερουσία των Φιλιππίνων πρόκειται να συζητήσει την κύρωση μιας αμυντικής συμφωνίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες: Ενός "ανώδυνου" υπό το φως μιας πρώτης και ανυποψίαστης ανάγνωσης κειμένου, με τον τίτλο "Συμφωνία για τις Επισκεπτόμενες Δυνάμεις" (Visiting Forces Agreement, πιο γνωστή με τα αρχικά της VFA). Ωραία. Ο Πρόεδρος της χώρας, η εξοχότης του Τζόζεφ Εστράντα, θεωρεί την έγκρισή της "σίγουρη" και "αναγκαία". Πολύ ωραία. Ο Σύνδεσμος Εργοδοτών των Φιλιππίνων θεωρεί ότι "θα έχει σταθεροποιητικό αποτέλεσμα για τη χώρα, αφού θα μειώσει τους κινδύνους από την εσωτερική και εξωτερική επιθετικότητα" προς το καθεστώς. Πάρα πολύ ωραία. Εξέχοντες πολιτικοί και επιχειρηματίες προειδοποιούν ότι η μη υπογραφή της θα "έθετε εν κινδύνω" τις σχέσεις της κυβέρνησης με την Ουάσιγκτον, που αποτελεί τον κυριότερο εμπορικό εταίρο των νήσων, ενώ αντίθετα διακηρύσσουν πως η υπογραφή της και η τελεσίδικη έγκρισή της θα τις επανεπιβεβαιώσει και θα τις ισχυροποιήσει περαιτέρω. Ακόμη πιο ωραία. Οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι η συμφωνία θα επιφέρει οπωσδήποτε "εξασφάλιση" των Φιλιππίνων, έναντι οικονομικών θυελλών όπως αυτή που σάρωσε τη Νοτιοανατολική Ασία την τελευταία διετία. Υπέροχα. Πλην όμως, υπάρχει ένα μικρό εμπόδιο: Ενα διόλου ευκαταφρόνητο τμήμα του λαού έχει ξεσηκωθεί εναντίον της Συμφωνίας - μαζί και ορισμένοι άθλιοι αριστεροί, οι οποίοι προειδοποιούν για την αποκατάσταση μιας σχέσης νεοαποικιακού τύπου, με ιδιαίτερα επικίνδυνες και ανυπολόγιστες συνέπειες, όχι μόνο για τις ίδιες τις Φιλιππίνες, αλλά και για την υπόλοιπη Ασία. Κάπου εδώ χαλάει αυτό το ονειρεμένο σκηνικό.

Στην πραγματικότητα, η VFA έχει προκαλέσει αισθήματα οργής σε πολύ, πάρα πολύ κόσμο στα νησιά των Φιλιππίνων, το τμήμα του λαού δηλαδή το οποίο βλέπει τον "εκδημοκρατισμό" της χώρας, που κατακτήθηκε με το αίμα του, να καθίσταται όλο και περισσότερο γράμμα κενό, και την εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που για τα τέσσερα πέμπτα του αιώνα που τελειώνει ήταν απόλυτη, να επανέρχεται με τρόπο ατιμωτικό. Στα μέσα του περασμένου Μάρτη, όταν η Γερουσία συζητούσε για 6η φορά τα περί της VFA - η υπογραφή στην οποία έχει ήδη μπει και η κύρωση της οποίας εκκρεμεί από τις αρχές του 1998 -, έξω από το κτίριο χιλιάδες αριστεροί, νέοι, απλοί πολίτες, μέλη γυναικείων οργανώσεων, ιερωμένοι και καλόγριες πραγματοποίησαν διαδήλωση εναντίον της. Η ένταση ήταν εμφανέστατη: "Εχουμε συγκεντρώσει 767.000 υπογραφές εναντίον της Συμφωνίας", έλεγε ένας αρχιεπίσκοπος έξω από το κτίριο. Εντός αιθούσης, ένας γερουσιαστής, ονόματι Τεοντόρο Κάζινο, δε δίσταζε να δηλώσει ότι στην ουσία η VFA "μετατρέπει τους Φιλιππινέζους σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας στην ίδια τους τη χώρα" και "υποθηκεύει την εθνική ανεξαρτησία" των Φιλιππίνων (1). Τόσο εκτός όσο και εντός κτιρίου, οι τοποτηρητές της τάξεως επενέβησαν: Στο δρόμο, με μέτρα αστυνομικής καταστολής της διαδήλωσης, και εντός της Γερουσίας, αποκλείοντας κάθε ενδεχόμενο να υπάρξει δημοψήφισμα για την κύρωση της VFA...

Αφ' ότου η Συμφωνία ήρθε στον αφρό, η συζήτηση γι' αυτήν έχει ανάψει. Ενάμιση χρόνο πριν, ένας ακαδημαϊκός καθηγητής κλήθηκε να μιλήσει (2) σε μια εκδήλωση της Σχολής Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας. Δε μάσησε τα λόγια του: "Θα έλεγα στον Πρόεδρο Εστράντα τουλάχιστον να επαναδιαπραγματευτεί τη Συμφωνία, αντί να την προωθήσει στη Γερουσία προς κύρωση". Πρόσθεσε πως εάν "οι Αμερικανοί αρνηθούν την επαναδιαπραγμάτευση του κειμένου, τότε πρέπει να το στείλει εκεί που ανήκει, στον κάλαθο των αχρήστων". Στην αποδοχή της VFA ως έχει, εξήγησε, "ελλοχεύουν τρεις κίνδυνοι. Πρώτον, η παραβίαση του Συντάγματος. Δεύτερον, η κατάργηση των νόμων μας για χάρη των Αμερικανών. Και τρίτον, η εμπλοκή μας σε περιφερειακές συγκρούσεις".

Αναλυτικότερα: Οσον αφορά το Σύνταγμα των Φιλιππίνων (1987), αυτό προβλέπει (άρθρο ΙΙ, παρ. 8) "ελευθερία από πυρηνικά όπλα". Αλλά η VFA δεν παραχωρεί δικαίωμα επιθεώρησης των αμερικανικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων από αξιωματούχους της φιλιππινέζικης κυβέρνησης. Με πιο απλούς όρους, το αν οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκαταστήσουν πυρηνικά ή όχι στις νήσους αφήνεται στη διακριτική τους ευχέρεια. Οσον αφορά τη δίωξη Αμερικανών στρατιωτικών ή "υπαλλήλων" του αμερικανικού στρατού, αν εγκληματήσουν στο έδαφος των Φιλιππίνων, η VFA (συγκεκριμένα το άρθρο V, που είναι και το σημαντικότερο του πολύ "προσεγμένου" κειμένου) αναφέρει πως "αναγνωρίζοντας την ευθύνη των στρατιωτικών αρχών των Ηνωμένων Πολιτειών να διατηρούν την καλή τάξη και την πειθαρχία μεταξύ των δυνάμεών τους, οι αρχές των Φιλιππίνων, κατόπιν αιτήσεως των Ηνωμένων Πολιτειών, θα απεμπολούν το πρωταρχικό δικαίωμά τους να ασκούν τη δικαιοδοσία τους, εκτός από περιπτώσεις ειδικής σπουδαιότητας για τις Φιλιππίνες. Αν η κυβέρνηση των Φιλιππίνων κρίνει μια υπόθεση ως ειδικής σπουδαιότητας, θα κοινοποιεί αυτήν την κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες εντός είκοσι (20) ημερών αφού οι αρχές των Φιλιππίνων λάβουν την αίτηση των Ηνωμένων Πολιτειών". Το άρθρο στην πραγματικότητα δίνει στις ΗΠΑ, κατά τρόπο απόλυτο, το δικαίωμα να αποφασίζουν ποίου τύπου εγκλήματα του προσωπικού τους - στρατιωτικών και "συμβούλων", ή πρακτόρων - θα είναι δυνατόν να δικαστούν από δικαστήρια των Φιλιππίνων! Τέλος, όσον αφορά το τρίτο, την εμπλοκή σε περιφερειακές συγκρούσεις, δεν είναι πουθενά στη Συμφωνία ξεκάθαρο τι είδους "δραστηριότητες" θα έχουν οι δυνάμεις των ΗΠΑ, και εναντίον ποίου. Με το θέμα των πλούσιων σε πετρέλαιο νησιών Σπράτλι, στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, ανοιχτό, τον περιφερειακό συσχετισμό δύναμης υπό διαμόρφωση, και δεδομένο το γνωστό τυχοδιωκτισμό της Ουάσιγκτον, οι Φιλιππίνες μπορεί μια χαρά να δουν μια ωραία πρωία πυραύλους "Κρουζ" να εκτοξεύονται από το έδαφός τους, χωρίς να έχουν δώσει καμία σχετική άδεια και χωρίς προηγουμένως να γνωρίζουν την ύπαρξη τέτοιων όπλων στις νήσους!..