Ο Αντρέας Καρκαβίτσας έγραψε ένα σημαντικό διήγημα: το «Γιούσουρι». Οι κριτικοί της λογοτεχνίας λένε, μάλιστα, πως ο Χεμινγουαίη στη νουβέλα του «Ο γέρος και η θάλασσα», που τιμήθηκε με το βραβείο νόμπελ, είχε ως πρότυπο το «Γιούσουρι» του Καρκαβίτσα. Ητανε, λέει, ένας γίγαντας στη μέση του Αιγαίου. Εμοιαζε σαν μεγάλο δέντρο, με μεγάλα κλαδιά και ρίζες. Φουρτούνιαζε τη θάλασσα, βούλιαζε τα καράβια και κανείς δεν μπορούσε να το εξουδετερώσει. Οσοι το προσπάθησαν, νικήθηκαν. Ωσπου ένα παλικάρι από ένα νησί πήγε, συνάντησε το Γιούσουρι, πάλεψε μαζί του, το ξερίζωσε, το έδεσε με ένα σκοινί στην πρύμνη του καραβιού του και ξεκίνησε να γυρίσει θριαμβευτής στο λιμάνι. Ο κόσμος τον περίμενε στην παραλία. Οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα. Ο ήρωας χαρούμενος τράβηξε το σκοινί, να δείξει σ' αυτούς που τον περίμεναν το υποταγμένο Γιούσουρι, έτοιμος να θριαμβολογήσει για τη νίκη του. Κι όμως, άδικος ο ενθουσιασμός. Το σκοινί ήτανε άδειο. Το Γιούσουρι δεν τον είχε ακολουθήσει. Κι όμως είχε παλέψει τόσο σκληρά!

Το λιμάνι για μας είναι η λαϊκή εξουσία. Εκεί θέλουμε να φτάσουμε. Εκεί μας περιμένουν νικητές, για να χτυπήσουν οι καμπάνες χαρμόσυνα. Εμείς καθοδηγητές και από πίσω το δικό μας το Γιούσουρι, ο Λαός, ν' ακολουθεί αγωνιστής, ανυπάκουος, απείθαρχος. Για να στηριχτούμε επάνω του και να στήσουμε τη δική μας κοινωνία, όπως μας την περιέγραψαν οι θεωρητικοί μας, κι όπως εμείς ξέρουμε να την περιγράφουμε στους εργαζόμενους, όχι μόνο ως όραμα, αλλά και ως συγκεκριμένη πραγματικότητα, το Σοσιαλισμό. Οπου η εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο θα είναι ζοφερή ανάμνηση, όπου η εργασία θα είναι κοινωνική υποχρέωση και όχι συνταγματικό, θεωρητικό δικαίωμα, η παιδεία θα είναι οικουμενική γνώση, αξία χρήσης, και όχι φτηνό εμπόρευμα. Οπου η εργατική τάξη θα δημιουργεί με βάση τους κανόνες της Ελευθερίας και της ομορφιάς, όπως έγραψε ο Μαρξ στα «Χειρόγραφα 1844», γιατί δε θα μάχεται ενάντια στη σχετική αθλιότητά της, που είναι συνθήκη ζωής στον καπιταλισμό. Μια πραγματικότητα, τέλος πάντων, όπου η αστυνομία θα κυνηγάει τους κλέφτες, οι φαντάροι θα αναδασώνουν τα καμένα βουνά, το νερό, το φως, το σπίτι δημόσια αγαθά, το ψωμί θα περισσεύει, η σύνταξη θα φτάνει και τα βιβλία των παιδιών θα λένε την Αλήθεια.

Το ερώτημα είναι: Τα καταφέρνουμε σ' αυτή την περιγραφή; Εμείς που τα περιγράφουμε τα πιστεύουμε κιόλας; Οι λέξεις μας λένε; Τα επιχειρήματά μας πείθουν; Μέσα στα λόγια μας είμαστε εμείς ή οι άλλοι που τα είπαν και μεις μιλάμε με τα δικά τους τα λόγια; Τώρα τελευταία μας χτυπούνε την πλάτη και μας λένε πως έχουμε δίκιο. Εμείς το πιστεύουμε και ξεχνιόμαστε; Οταν τον ρώτησαν τον Λένιν «σύντροφε θα πηγαίνουμε στα συντηρητικά συνδικάτα;». Αυτός απάντησε «πρώτα εκεί, για να λέμε τη θέση μας και να φαίνεται η διαφορά μας». Εμείς πάμε παντού για να πούμε τη δική μας τη θέση ή μόνο εκεί που ξέρουμε πως θα μας χτυπήσουν την πλάτη για να μας πούνε πως έχουμε δίκιο; Μήπως από το Διδυμότειχο μέχρι τη Γαύδο μιλάμε με τα ίδια τα λόγια, λέμε τα ίδια τα επιχειρήματα; Μήπως με τον ίδιο τρόπο μιλάμε στους γιατρούς και στις νοσοκόμες, στους δασκάλους και τους μαθητές, στους εργοδότες και στους εργάτες; Τελικά είμαστε σίγουροι πως το Γιούσουρι το έχουμε δέσει καλά στο σκοινί της πολιτικής μας; Μήπως φτάσουμε και πριν δέσουμε στο Λιμάνι αντιληφθούμε πως μας έχει φύγει, όπως έγινε με το «Γιούσουρι» του Καρκαβίτσα; Αρχισα να το φοβάμαι. Κι ας με κατηγορήσουν γι' αυτό!