Παλιά η συνήθεια να περνάμε απ' το καφενείο. Να καπνίσουμε συντροφικά. Να πιούμε ένα τσίπουρο, ένα κρασί. Ανθρώπινα να καληνυχτίσει ο ένας τον άλλο. Αύριο η μέρα θα 'ναι δύσκολη. Το χωράφι θέλει τη δουλιά μας. Απλά, και γι' αυτό ήσυχα, συζητούσαμε. Καταλαβαινόμαστε. Κάτι έχεις. Σκεφτικό σε βλέπω. Τίποτε. Αλλά πες μου, τι σημαίνει δομημένο ομόλογο; Τι συνεργάτης υπουργού; Τι ισχυρή Ελλάδα κι άλλα τέτοια που λένε κι εμείς ακούμε, χωρίς να καταλαβαίνουμε; Μην μπλέκεις με αυτά. Ακρη δε βγάζεις. Ακούς τον ένα, λες μπράβο. Ακούς τον άλλο, λες πάλι μπράβο. Δε γίνεται να είναι και οι δύο του μπράβο. Αστα, σου λέω.

Εδιωξαν έναν υπουργό, γιατί δεν είχε καλό συνεργάτη. Βρε διάολε, η ληστεία των ταμείων είναι ζήτημα καλού ή κακού συνεργάτη; Πώς γίνεται πάντα να ζημιώνει ο απλός, τριμμένος άνθρωπος; Από τη δυστυχία του ανθρώπου πλουτίζουν. Τρομάζω που το ανακάλυψα. Τρομάζω για την ενοχή μου. Συνέβαλα κι εγώ να κερδίζουν τις εκλογές πάντα εκείνοι που πράττουν το αντίθετο απ' ό,τι λένε. Και ζημιώνει ο αγρότης, ο εργάτης, ο λαός, με μια λέξη. Δες πώς διαλαλούν τον πλούτο τους. Κάποτε δίσταζαν να το φωνάξουν. Τώρα, καμαρώνουν. Κι ο λαός χάσκει.

Ενα βαθύ αχ είναι τυπωμένο στη συλλογική μνήμη μας. Αχ, γιατί έπεσε χαλάζι και ρήμαξε τα σπαρτά, τα φρούτα. Αχ, γιατί ο λίβας έκαψε τα στάρια. Αχ, γιατί η παγωνιά χάλασε τον ανθό. Αχ, γιατί οι τιμές απ' το κακό στο χειρότερο. Αχ, γιατί πολλή κούραση τσακίζει το κορμί μας. Αχ, γιατί το καθάριο βλέμμα των παιδιών μας με το βαθύ-βαθύ παράπονο δεν το αντέχουμε. Ζωή είναι αυτή; Λάθεψα για το αψήφιστο της εκλογής μου. Πίστευα μια τον ένα, μια τον άλλο. Τα 'βαζα με τους ανθρώπους κι όχι με την πολιτική. Εβριζα. Ξεθύμαινα. Για να ξαναθυμώσω και πάλι να βρίσω. Μύλος.

Η κοινωνία, πατέρα, έχει τάξεις, με αντίθετα συμφέροντα. Μου το είπε η κόρη μου, η φοιτήτρια. Η δυστυχία σας είναι που δεν το καταλαβαίνετε. Γι' αυτό αόριστα μιλάνε για την Ελλάδα, για το λαό. Για την ανάπτυξη, γενικά. Η ανταγωνιστικότητα. Το τίμιο θα ήταν να μιλούσαν καθαρά. Εμείς μ' εκείνους. Κι εσείς εξαρτιέστε απ' τον πλούτο τους. Αν δεν τον αυξήσουν, φεύγουν και μένετε στα κρύα του λουτρού. Πες μου, πατέρα, θα τους ψηφίζατε, αν μιλούσαν έτσι;

Θα τους ψηφίζαμε; Πού τα 'μαθε και μιλάει τόσο απλά η κόρη σου; ρώτησε. Ο,τι λέει, το ήξερα κι εγώ, χωρίς να το γνωρίζω. Την ευλογώ, που με βοήθησε να συνειδητοποιήσω ότι πρέπει να 'μαι τάξη για τον εαυτό μου. Τι δουλιά έχω με αυτούς, που μ' εκμεταλλεύονται; Πρέπει να σμίξω με τους άνεργους πτυχιούχους, τους φοιτητές που αρνούνται να γίνει η μόρφωση εμπόρευμα. Να σμίξω με τους εργάτες που τσακίζονται κι αυτοί, επειδή δυσκολεύονται να καταλάβουν ότι πρέπει να είναι τάξη για τον εαυτό τους.