Για την ιστορία του Βυζαντίου υπήρξαν και υπάρχουν πολλές ερμηνείες, που αντανακλούν συνήθως είτε τα συμφέροντα, είτε την υποκειμενικότητα των ερμηνευτών της. Οχι σπάνια αποτελεί το αντικείμενο μεγαλοϊδεατισμού και θρησκευτικού τύπου εθνικισμού, ακόμα χρησιμοποιείται και για την αναζωπύρωση φανατικών αντιπαραθέσεων. Για όλα όμως, υπάρχει ένας τρόπος να βρούμε τις πραγματικές διαστάσεις αυτής της μακρόχρονης ιστορικής περιόδου, τόσο πλούσιας σε αντιφάσεις. Ενα παράδειγμα αντικειμενικής αναζήτησης της ιστορικής αλήθειας αποτελεί το βιβλίο του Τηλέμαχου Λουγγή, διευθυντή ερευνών στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, «Επισκόπηση Βυζαντινής Ιστορίας», από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή». Σε μια συζήτηση με την Αννεκε Ιωαννάτου στην εκπομπή «Σελίδες Γνώσης» θα θεωρηθούν τα μέχρι σήμερα πολυσυζητημένα θέματα, όπως η σχέση Ανατολής - Δύσης - όχι μόνο από άποψη εκκλησιαστικού σχίσματος, αλλά γενικότερα - Ορθοδοξία και λατινική χριστιανοσύνη και άλλα. Ο τίτλος του πρώτου κεφαλαίου «Η βυζαντινή ιστορία και ο μαρξισμός» είναι χαρακτηριστικός για την προσπάθεια μιας άλλης, πιο αντικειμενικής προσέγγισης εκ μέρους του συγγραφέα (Δευτέρα, «902» TV, 22.00).