«Ενας πολιτισμός ΧΑΝΕΤΑΙ». Μ' αυτό τον τίτλο εγκαινιάστηκε την περασμένη Δευτέρα στο «Σπίτι της Κύπρου», με την παρουσία του πρέσβη Γιώργου Γεωργή, μια συγκλονιστική έκθεση. Εγχρωμες φωτογραφίες με κειμενολεζάντες φανερώνουν ένα μικρό μέρος της τεράστιας καταστροφής που έχει συντελεστεί στα Κατεχόμενα από τους Τούρκους εισβολείς. Αριστουργήματα τέχνης λεηλατημένα, κλεμμένα, κατεστραμμένα, βεβηλωμένα. Νεκροταφεία συλημένα, ψηφιδωτά ξεκολλημένα από τους τοίχους, κιονόκρανα να στολίζουν εστιατόρια, εκκλησίες να στεγάζουν τα κατοχικά στρατεύματα. Κι όχι μόνο. Τις βλέπεις στις φωτογραφίες, απογυμνωμένες, να στεγάζουν επίσης πρόβατα, πουλιά, άγρια βλάστηση, σκουπίδια ή να γίνονται αποθήκη άχρηστων υλικών. Ξεκοιλιασμένες καρέκλες και πολυθρόνες, σωλήνες, καλάμια, λάστιχα αυτοκινήτων, πλαστικά «φιλοξενούνται» εκεί όπου άλλοτε υπήρχαν τα αριστουργήματα. Από ένα ιερό εκκλησίας έχει μείνει μόνο η τρύπα... Στην Παναγιά στο Ριζοκάρπασο και στον Προφήτη Ηλία (Στήλλοι Αμμόχωστου) κοιμητήρια με σπασμένους σταυρούς... Βόρεια Κύπρος: Η χαρά των αρχαιοκάπηλων!

«Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο τον Ιούλη - Αύγουστο του 1974 πέρα από τις ανθρώπινες, κοινωνικές, οικονομικές και εθνολογικές συνέπειές της προκάλεσε και απίστευτη πολιτιστική καταστροφή, όση δεν προκάλεσαν πολλοί αιώνες πριν και εισβολές και κατακτήσεις που προηγήθηκαν», διαβάζουμε στο ενημερωτικό έντυπο της έκθεσης.

«Για πρώτη φορά η Κύπρος, στα 11.000 χρόνια της ιστορίας της, αντιμετωπίζει το σκληρό φάσμα της ολοκληρωτικής καταστροφής της πολιτιστικής της κληρονομιάς και της ριζικής αλλαγής της εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητάς της, στο βόρειο τμήμα της», επισημαίνεται. «Ολα τα ελληνικά τοπωνύμια αντικαταστάθηκαν με τουρκικά. Περίπου 520 χριστιανικές εκκλησίες λεηλατήθηκαν ολοκληρωτικά. Είτε μετατράπηκαν σε μουσουλμανικά τεμένη, σε μάντρες ζώων και καταφύγια πουλιών, σε αποθήκες όπλων και ποικίλων υλικών, νυχτερινά κέντρα κλπ., είτε τέλος καταστράφηκαν. Δεκάδες σπάνιων και έξοχης τέχνης ψηφιδωτών και τοιχογραφιών έχουν αποτοιχιστεί και γύρω στις 20.000 πολύτιμες φορητές εικόνες αγνοούνται».

«Η μεθοδευμένη καταστροφή της κατεχόμενης από 35.000 Τούρκους στρατιώτες Βόρειας Κύπρου είναι τέτοιας έκτασης και τέτοιας σοβαρότητας, ώστε να θεωρείται δίκαιη η κατανομή υπευθυνότητας και συνυπευθυνότητας αντιστοίχως σε όσους εγκληματούν καταστρέφοντας και σε όσους ανέχονται σιωπώντας...

Ο,τι όμορφο έχει δημιουργήσει η συλλογική αισθητική προσπάθεια πολλών δεκάδων γενιών και ιδιαίτερα ότι έχει αποτυπωθεί ως ύφος και ήθος είκοσι χριστιανικών αιώνων σ' αυτό το τραγικό νησί καταστρέφεται καθημερινά μπροστά στα αδιάφορα μάτια όλου του κόσμου και τείνει να χαθεί οριστικά.

Κι όμως, ο πολιτισμός του νησιού αυτού είναι άξιο σεβασμού κομμάτι της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και μας αφορά όλους».

Κι εδώ προβάλλει ένα αίτημα, η ικανοποίηση του όποιου δεν παίρνει αναβολή! Αύριο θα είναι πολύ αργά κι η Κύπρος κρούει - για πολλοστή φορά - τον κώδωνα του κινδύνου: «Εχοντας την επίγνωση ότι αρκετά στοιχεία αυτού του λαμπρού πολιτισμού έχουν χαθεί οριστικά εξαιτίας της λεηλασίας από τους Τούρκους το 1974, είναι επιτακτική ανάγκη η ΟΥΝΕΣΚΟ και η Ευρωπαϊκή Ενωση να προχωρήσουν στη συντήρηση και διαφύλαξη των μνημείων στην κατάσταση τουλάχιστον που βρίσκονται σήμερα, γιατί αποτελούν μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς».

«Ο πολιτισμός ανήκει σ' όλους μας», είχε γράψει η αρχαιολόγος Μαρία Αναγνωστοπούλου, τέως γενική γραμματέας της Επιτροπής για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κύπρου. «Ο,τι λεηλατείται τώρα στην Κύπρο, δεν ανήκει μόνο στους Κύπριους, ανήκει στον καθένα από εμάς. Ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας». Και ο αρχαιολόγος Μανώλης Ανδρόνικος, θυμίζει: «Η κατοχή μιας χώρας από ξένο κατακτητή δε νομιμοποιεί με κανέναν τρόπο τις πράξεις του, όταν μάλιστα αναφέρονται στην πολιτιστική κληρονομιά της κατακτημένης χώρας».

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 31 Αυγούστου (ώρες λειτουργίας: Δευτέρα - Παρασκευή 10 π.μ. - 2 μ.μ.). Οργανώθηκε στα πλαίσια των «εκδηλώσεων μνήμης» σχετικά με την τουρκική εισβολή στη Μεγαλόνησο από το «Σπίτι της Κύπρου», που φέτος κλείνει είκοσι χρόνια πολιτιστικής, πνευματικής προσφοράς με διαλέξεις, εκθέσεις, αφιερώματα, ποικίλες και ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Ενας ζωντανός πολιτιστικός φορέας της Κύπρου στην Αθήνα, που επικεφαλής του βρίσκεται μια ακούραστη Κύπρια - η Ελένη Αντωνιάδου - με την ομάδα των συνεργατριών της - τα περισσότερα στελέχη του «Σπιτιού της Κύπρου» είναι γυναίκες.