Ο πολυετής «πόλεμος» για την παράταση της ισχύος εκμετάλλευσης δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας (πατέντα) που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στις πολυεθνικές του φαρμάκου και τις εταιρείες παραγωγής φθηνών φαρμακευτικών αντιγράφων αναπτυσσόμενων χωρών απέχει πολύ ακόμη απ' τον τερματισμό του. Ωστόσο, η απόφαση που εξέδωσε στις 6/8 το Ανώτατο Δικαστήριο της νότιας ινδικής περιφέρειας Μαντράς έναντι της φαρμακοβιομηχανίας «Νοβάρτις» (Novartis), σημείωσε έναν μεγάλο πόντο υπέρ των εταιρειών παραγωγής φθηνών αντιγράφων φαρμάκων... προς ανακούφιση εκατομμυρίων φτωχών ασθενών σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής.

Το ινδικό δικαστήριο απέρριψε προσφυγή της ελβετικής φαρμακοβιομηχανίας, Νοβάρτις, που διεκδικούσε δικαιώματα πατέντας σε μια νέα εκδοχή του (παλιού) φαρμάκου Γκλιβέκ κατά της λευχαιμίας, με το αιτιολογικό ότι η νέα παραλλαγή ενός παλιού φαρμάκου δε συνιστούσε «σημαντική πρόοδο», ώστε να δικαιολογεί, σύμφωνα με την ινδική νομοθεσία, την παράταση της ισχύος δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας... Η εταιρεία, που είχε ανάμεσα στα άλλα κατηγορήσει την Ινδία πως το νομοθετικό της πλαίσιο για τα δικαιώματα πατέντας παραβιάζει τους κανονισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, επιφυλάχτηκε να ανακοινώσει άμεσα εάν προτίθεται να προσφύγει στον ΠΟΕ. Ισχυρίστηκε ακόμη ότι (πριν από ενάμιση χρόνο) «αναγκάστηκε» να προσφύγει στα ινδικά δικαστήρια, επειδή η παραγωγή φθηνών αντιγράφων τροποποιημένων φαρμάκων θα μειώσει τα έσοδά της και επομένως την έρευνα για τη μελλοντική ανάπτυξη και εφεύρεση νέων μέσων για την καταπολέμηση ασθενειών...

Ωστόσο, το τελευταίο «επιχείρημά» της είναι τουλάχιστον αδύναμο. Προ μηνών, έκθεση του ομοσπονδιακού Γραφείου Κυβερνητικής Ευθύνης στις ΗΠΑ (GAO) διαπίστωσε ότι παρά τη μεγάλη αύξηση των εσόδων των φαρμακοβιομηχανιών, ελάχιστα απ' τα κονδύλια δαπανώνται στην εύρεση νέων, πραγματικά καινοτόμων φαρμάκων. Αντ' αυτού, τα περισσότερα χρήματα πηγαίνουν για την τροποποίηση παλιότερων «σίγουρων», κερδοφόρων φαρμάκων με στόχο την παράταση της ισχύος δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας (και επομένως την αύξηση του τζίρου σε περισσότερα εκατομμύρια δολάρια).

Η δικαστική απόφαση του Μαντράς προκάλεσε ανακούφιση σε δεκάδες μεγάλες και μικρές εταιρείες παραγωγής φθηνών αντιγράφων φαρμάκων αναπτυσσόμενων χωρών αλλά και σε μεγάλες και μικρές «Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις» αρωγής που προμηθεύονται απ' τις πρώτες το μεγαλύτερο μέρος τέτοιων σκευασμάτων. Ωστόσο, ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει ακόμη. Ούτε και τα τεχνάσματα τεράστιων πολυεθνικών του φαρμάκου, που θα επιχειρήσουν να αντιστρέψουν το κλίμα, να υποβαθμίσουν το συγκεκριμένο ενθαρρυντικό δικαστικό προηγούμενο. Ούτε θα αφήσουν έτσι εύκολα να βρει η δικαστική υπόθεση Μαντράς έναντι της Νοβάρτις μιμητές διεθνώς. Η τελική έκβαση της μεγάλης επιχείρησης που λέγεται «φαρμακευτική πατέντα» θα κριθεί απ' τη στάση ηγετών και λαών σε όλον τον κόσμο που πρέπει να διεκδικήσουν την υγεία ως δημόσιο αγαθό.