Για να είμαστε δίκαιοι, ο ένοχος δεν είναι πάντα ο δημιουργός. Πολλές φορές και ο θεατής έχει τις ευθύνες του. Αλλοτε γιατί τεμπελιάζει και μένει στάσιμος στις γνώσεις του και άλλοτε γιατί αρνείται να γνωριστεί με το καινούριο. Τις περισσότερες φορές, πάντως, ο δημιουργός είναι ο κυρίως υπεύθυνος! Και σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να είναι αυτός εκείνος που θα δημιουργεί τα προσκόμματα και τις δυσκολίες!

Κάνω αυτόν τον πρόλογο, γιατί, παρακολουθώντας την ταινία του Ρόι Αντερσον, «Εμείς οι Ζωντανοί», βγήκα από την αίθουσα μισοπεινασμένος! Από τις δεκάδες γεύσεις που φαίνονταν να κυκλοφορούν στην οθόνη ή που αργότερα διάβασα ότι ήταν στις προθέσεις του Σουηδού σκηνοθέτη, λίγες έφτασαν τελικά στο πιάτο μου. Οι περισσότερες ή ήταν ανολοκλήρωτες ή εγώ δεν είχα την ικανότητα να τις γευτώ. Σημασία, πάντως, έχει πως ο σκοπός δεν επιτεύχθηκε! Η επικοινωνία ήταν προβληματική και πολλές φορές ανύπαρκτη.

Και εγώ αναλαμβάνω τις ευθύνες μου και υπόσχομαι να προσπαθήσω στο μέλλον. Αλλωστε, πρωτίστως, το οφείλω στον εαυτό μου. Ο δημιουργός, όμως; Πώς ο μέσος θεατής θα μπορέσει να επικοινωνήσει με την ταινία του όταν αυτή τις περισσότερες στιγμές μιλάει Σουαχίλι (δύσκολη γλώσσα, που μιλιέται από λίγους ανθρώπους); Φτάνει στον καλό δημιουργό από το έργο του ο θεατής να καταλαβαίνει μια δυο φράσεις και από αυτές, και από τα συμφραζόμενα, να αγωνίζεται και να ιδρώνει για να καταλάβει τα υπόλοιπα; Είναι αυτός, τελικά, τρόπος επικοινωνίας; Αυτός είναι ένας εξαντλητικός μαραθώνιος! Η τέχνη, για να υπηρετεί τον κοινωνικό ρόλο της, δεν είναι, δεν πρέπει να είναι βασανιστική. Πρέπει να είναι χαρούμενη. Ο δημιουργός δεν πρέπει να ακυρώνει τον αποδέκτη ή το αντίστροφο. Η τέχνη απαιτεί τη συνεργασία αυτών των δύο πόλων. Γιατί ο σκοπός και ο στόχος είναι ο ίδιος και για τους δύο. Η κατανόηση της πραγματικότητας!

«Παραπονιέμαι», γιατί η ταινία έχει και θέλει να μας πει πολλά πράγματα! Θέλει να μας μιλήσει για την αλληλεπίδραση των ανθρώπων. Θέλει να μας πει για την ανάγκη του ενός ανθρώπου για τον διπλανό του και το αντίστροφο. Θέλει να μας πει, επίσης, πως ο άνθρωπος πολλές φορές από φίλος γίνεται εχθρός του διπλανού του. Και πως αντί να του προσφέρει χαρά τού προσφέρει προβλήματα και λύπη. Θέλει, με λίγα λόγια, να μας μιλήσει - και μάλιστα με τρυφερότητα - για τον άνθρωπο! Και αυτό κάνει! Ομως, η εγκεφαλικά αποστασιοποιημένη γραφή, που φτάνει στα όρια της σχολικής κινηματογραφικής ιχνογραφίας (ταμπλό - βιβάν) στεγνώνει τα πράγματα και τα απονευρώνει. Ο θεατής μένει απαθής μπροστά στα διαδραματιζόμενα. Συμμετέχει με το λογική του αλλά δεν ενεργοποιεί το συναίσθημά του. Με άλλα λόγια, παρακολουθεί την ταινία με μισό μάτι. (Η θέαση για να είναι ολοκληρωμένη πρέπει να έχει δυο μάτια. Τη λογική και το συναίσθημα).

Οσες φορές η ταινία μίλησε με πιο καθαρή γλώσσα, η οθόνη πήρε φωτιά. (Η περίπτωση της κοπέλας που είδε όνειρο πως παντρεύτηκε έναν νεαρό μουσικό). Και μόνον γι' αυτήν τη σκηνή αξίζει κανείς να δει την ταινία! Οσες φορές η ταινία απαλλάχτηκε από τον εγκεφαλικό φορμαλισμό της και πέρασε στην ποίηση δημιούργησε συναισθήματα, έβγαλε συγκίνηση. Ο θεατής γευόταν ολόκληρο το πιάτο του! Αυτές οι στιγμές, δυστυχώς, δεν ήταν οι περισσότερες. Οι περισσότερες ήταν οι «άνευρες». Αυτές που, ενώ έλεγαν σημαντικά πράγματα, όπως αυτά που έλεγε η γυναίκα γι' αυτούς που τάχα μου συγχωρούσε, για παράδειγμα, εντούτοις έφτασαν στο θεατή αποδυναμωμένα!

Και για να κλείνουμε. Το «Εμείς οι Ζωντανοί» (τίτλος που είναι παρμένος από τις «Ρωμαϊκές Ελεγείες» του Γκαίτε: Χαρείτε, λοιπόν, εσείς οι ζωντανοί, μέσα στη θαλπωρή του κρεβατιού σας, πριν της Λήθης το ψυχρό κύμα «γλείψει» το πόδι σας που δραπετεύει), είναι μια γοητευτική ταινία, πολύ καλών και τρυφερών προθέσεων. Η οποία όμως, δυστυχώς, πάσχει στην αφήγηση. Πάσχει με την έννοια ότι η εγκεφαλική αποστασιοποίησή της την απονεύρωσε από τα συναισθήματα.

Παίζουν: Τζέσικα Λάντμπεργκ, Ελίζαμπετ Χέλαντερ, Μπιόρν Ενγλάντ, Λέιφ Λάρσον, κ.ά.