Η συζήτηση γύρω από τη μείωση του χρόνου εργασίας και ειδικότερα την εφαρμογή του 35ωρου είναι έντονη τα τελευταία χρόνια. Η αρχική διατύπωση του αιτήματος έδωσε τη θέση της σε μια προσπάθεια διαστρέβλωσής του. Οι εργαζόμενοι της χώρας «βομβαρδίζονται» με παραλλαγές για την υλοποίησή του και ενστάσεις για την ωφελιμότητά του, που προκαλούν σύγχυση και ενισχύουν την ουσιαστική άγνοια γύρω από το αίτημα.

Η καθαρή θέση των ταξικών δυνάμεων στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα τοποθετεί το 35ωρο και γενικότερα την ανάγκη μείωσης του χρόνου εργασίας στη σωστή του διάσταση. Η μείωση του χρόνου εργασίας, σε συνδυασμό με βελτίωση των αποδοχών και των άλλων δικαιωμάτων των εργαζομένων, έχει σκοπό να μειώσει, ως ένα βαθμό τουλάχιστον, το μέγεθος της εκμετάλλευσης των εργαζομένων.

Η ΓΣΕΕ, με ευθύνη της πλειοψηφίας της διοίκησής της, διεκδικεί ένα ψευδεπίγραφο «35ωρο», το οποίο όχι μόνο δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των εργαζομένων, αλλά στρέφεται και εναντίον τους! Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αρνείται τη ρύθμιση, παραπέμποντας σε συμφωνία των «κοινωνικών εταίρων» και σε μελλοντική εφαρμογή του ταυτόχρονα ή και αργότερα ακόμη από τα άλλα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι βιομήχανοι εμφανίζονται αρνητικοί, αντιπροτείνοντας την «ελαστικοποίηση» του χρόνου εργασίας μέσα από το σύστημα της «διευθέτησης». Είναι φανερή η επιδίωξη του ΣΕΒ για ένα 35ωρο που όταν πια θα έρθει η ώρα της εφαρμογής του, μόνο σε μείωση του χρόνου εργασίας δε θα οδηγήσει. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση ενισχύει με τα μέτρα που έχει ανακοινώσει τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, σε μια φιλότιμη προσπάθεια να εξυπηρετήσει τους βιομήχανους.

Ενδεικτική είναι η δήλωση του υπουργού Εργασίας Τ. Γιαννίτση σε συνέντευξή του στο «ΒΗΜΑ» στις 3 Σεπτέμβρη: «Το 35ωρο σημαίνει μια αύξηση του κόστους εργασίας κατά 12%. Κανένας δε θα διανοούνταν να πάει σε συλλογική σύμβαση εργασίας προτείνοντας αύξηση μισθών 12%. Καταλαβαίνεται ότι αυτό θα ήταν καταστροφή».

Αναλυτικά, η πρόταση των ταξικών δυνάμεων στο συνδικαλιστικό κίνημα αφορά την εφαρμογή του 35ωρου με τους εξής όρους: Γενικευμένη - Νομοθετική εφαρμογή του,σε εβδομαδιαία βάση, με 5 μέρες απασχόληση και 7 ώρες δουλιά την ημέρα. Διατήρηση των 6 ενσήμων ασφάλισης στην 5ήμερη βδομάδα. Αύξηση των ημερομισθίων και των μισθών ταυτόχρονα με τη μείωση των ωρών εργασίας. Απόκρουση της εντατικοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας. Λιγότερες ακόμα ώρες δουλιάς για τους εργαζόμενους σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.

Αυτό είναι το 35ωρο. Μια πραγματική μείωση του εργάσιμου χρόνου, με αύξηση αποδοχών, με πλήρη δικαιώματα, που θα ανακουφίσει τους εργαζόμενους, θα τους προσφέρει περισσότερο χρόνο ξεκούρασης και ψυχαγωγίας και τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τον επιπλέον χρόνο που θα κερδίσουν.

Η πλειοψηφία της διοίκησης της ΓΣΕΕ διεκδικεί τη... μείωση του χρόνου εργασίας στα πλαίσια της «ελαστικοποίησης». Για την εφαρμογή του 35ωρου - «μαϊμού», προτείνει: Αμεση εφαρμογή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ΔΕΚΟ, τράπεζες καθώς και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις εντάσεως κεφαλαίου, σε τομείς δηλαδή υψηλής κερδοφορίας και ανταγωνιστικότητας. Από 1.1.2001 σε όλες τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες την 1.1.2000 απασχολούσαν άνω των 20 εργαζόμενους (το αναδρομικό κριτήριο τίθεται για την αποφυγή τυχόν απολύσεων, ώστε να μη συμπληρώνεται το όριο των 20 εργαζομένων. Για τις νέες επιχειρήσεις το κριτήριο θα αναφέρεται στο χρόνο εφαρμογής του 35ωρου). Από 1.1.2002 σε όλες τις ιδιωτικές επιχειρήσεις άνω των 10 και μέχρι 20 εργαζόμενους. Από 1.1.2003 σε όλο τον ιδιωτικό τομέα, σε εθνικό επίπεδο.

Στα πλαίσια αυτά, προτείνει και νέες οικονομικές παροχές προς τους βιομήχανους, για τη στήριξη της... ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, που απαιτεί και ένα «πλέγμα εξισορροπητικών κινήτρων ή αντισταθμιστικών παροχών». Δηλαδή: Φορολογικά κίνητρα, διοχέτευση πόρων από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης.

Η ΓΣΕΕ συνδυάζει το «35ωρο» με τη μείωση της ανεργίας που μπορεί να δημιουργήσει. Η προβολή αυτής της «χρησιμότητας» αποπροσανατολίζει τους εργαζόμενους, επειδή η ανεργία είναι σύμφυτη με τον καπιταλισμό και επειδή οι βιομήχανοι στην πράξη εντατικοποιούν περισσότερο την εργασία αντί να κάνουν νέες προσλήψεις. Το 8ωρο δεν είχε διεκδικηθεί τον περασμένο αιώνα στη βάση της μείωσης της ανεργίας. Αμεσα συνδεδεμένο με το χρόνο ανάπαυσης και ψυχαγωγίας, αποσκοπούσε στην ελάφρυνση της θέσης των εργαζομένων. Σήμερα δε θα μπορούσε να έχει άλλη βάση διεκδίκησης.

Η άρνηση των παρατάξεων ΠΑΣΚΕ, ΔΑΚΕ και Αυτ. Παρέμβαση, για 35ωρο - 5ήμερο - 7ωρο, είναι εξαιρετικά επιζήμια για τους εργαζόμενους. Χωρίς 5ήμερο και αυστηρά προσδιορισμένο ημερήσιο ωράριο εργασίας, το «35ωρο» δεν είναι τίποτα άλλο από μερική απασχόληση και διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Η πρότασή τους δεν είναι ξεκάθαρη σχετικά με τη μείωση των ενσήμων της βδομάδας, επιτρέποντας ερμηνείες και ρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε ασφαλιστικές και συνταξιοδοτικές απώλειες για τους εργατοϋπαλλήλους.

Παρόμοια είναι και η θέση της Αυτόνομης Παρέμβασης, για σταδιακή εφαρμογή του «35ωρου» αρχικά σε τράπεζες, ΔΕΚΟ, κερδοφόρες επιχειρήσεις σε τομείς έντασης του κεφαλαίου και τεχνολογίας, καθώς και στο Δημόσιο. Τον επόμενο χρόνο σε επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 10 εργαζόμενους και στη συνέχεια σε όσες επιχειρήσεις απασχολούν κάτω από 10 εργαζόμενους. Η συγκεκριμένη παράταξη δέχεται και την εφαρμογή της μερικής απασχόλησης μέχρι 10%. Επίσης, δέχεται την διευθέτηση του χρόνου εργασίας, κάνοντας λόγο για «πιθανές διαφοροποιήσεις που έχουν αντικειμενική βάση και πραγματοποιούνται σε εβδομαδιαία ή μηνιαία βάση και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη των συνδικάτων». Προτείνει επίσης και οικονομικά «κίνητρα» προς τις επιχειρήσεις που θα εφαρμόσουν το μειωμένο ωράριο πριν την ημερομηνία της γενικής εφαρμογής του, αλλά και σε μικρές επιχειρήσεις.