Η... ξαφνική «τρελή κούρσα» των τιμών στα υγρά καύσιμα το τελευταίο διάστημα που δικαιολογημένα έχουν προκαλέσει, οργή, σύγχυση και πανικό στους καταναλωτές, δεν είναι ένα καθαρά εξωγενές φαινόμενο - όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ - λόγω της ανόδου, διεθνώς, της τιμής του αργού πετρελαίου και της ισοτιμίας δραχμής - δολαρίου. Οι παραπάνω παράγοντες είναι βέβαια σημαντικοί, ωστόσο, σε καμία περίπτωση δε δικαιολογούν τέτοιες αυξήσεις, αφού παρόμοια φαινόμενα είχαμε και παλιότερα, χωρίς όμως τις επιπτώσεις του σημερινού μεγέθους. Η τιμή των υγρών καυσίμων καθορίζεται σε κάθε χώρα ξεχωριστά, και η Ελλάδα ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης εφαρμόζει την κοινοτική οδηγία 92/82, εναρμονισμένη πλήρως στις διατάξεις της «απελευθερωμένης» αγοράς καυσίμων.

Μπορεί, βέβαια, το αργό πετρέλαιο να έχει ανέλθει στα 33 δολάρια το βαρέλι, όπως και το δολάριο να είναι στις 400 περίπου δραχμές... Ωστόσο, είναι παράγοντες που μπορούν να αντιμετωπιστούν, προκειμένου να συγκρατηθούν ή και να αποκλιμακωθούν οι τιμές των υγρών καυσίμων. Το μεγάλο όμως κεφάλαιο, το οποίο και έχει οδηγήσει τις τιμές στα ύψη, δεν προτίθεται να πράξει κάτι τέτοιο, αφού γνωρίζει αρκετά καλά πώς να μετακυλίει το κόστος στους φορολογούμενους και τους καταναλωτές.

Από τη στιγμή που το πετρέλαιο φτάνει στην Ελλάδα για διύλιση μέχρι να καταλήξει στη λιανική πώληση μεσολαβούν διαφορετικά στάδια διαμόρφωσης της τιμής... Στην αρχή έχουμε την τιμή του διυλιστηρίου. Στη συνέχεια προστίθενται οι φόροι και οι δασμοί. Ακολουθεί το μεικτό περιθώριο κέρδους της εταιρίας, μετά η χονδρική τιμή (χωρίς ΦΠΑ) και το μεικτό περιθώριο κέρδους του βενζινοπώλη. Στο άθροισμα που προκύπτει από αυτά τα στάδια, προστίθεται ο ΦΠΑ 18% και τελικά διαμορφώνεται η λιανική τιμή.

Το ύψος της τιμής των καυσίμων στη λιανική (πρατήριο) εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και όχι από τη διεθνή και τη διυλιστηριακή τιμή. Σήμερα, ο ειδικός φόρος κατανάλωσης που επιβάλει η κυβέρνηση για κάθε λίτρο ανέρχεται:

• για τη βενζίνη σούπερ στις 114 δραχμές
• για την αμόλυβδη βενζίνη 98 δραχμές
• για τη σούπερ αμόλυβδη 108 δραχμές
• για το πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης 83 δραχμές.

Εκτός από τον ειδικό φόρο, προστίθεται και Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), ενώ αξιόλογη είναι η επιβάρυνση στην τιμή από τις Εταιρίες Εμπορίας και Διακίνησης Πετρελαιοειδών των οποίων το κέρδος μπορεί να ανέρχεται ακόμα και στις 30 δραχμές το λίτρο.

Από τα παραπάνω είναι ολοφάνερο, ότι τη μερίδα του λέοντος (δηλαδή περίπου το 50%) από την τιμή που πληρώνουν οι γιωταχήδες για να «φουλάρουν» τα ρεζερβουάρ των οχημάτων τους πηγαίνει στα ταμεία του κράτους με τη μορφή φόρων και δασμών. Να σημειωθεί ότι το ποσοστό των φόρων (εκτός ΦΠΑ) και των δασμών ορίζεται από την ΕΕ.

Το ποσά που αναφέρονται παραπάνω έχουν υπολογιστεί με βάση τις νόμιμες διαδικασίες, δηλαδή με το πόσο πρέπει να κερδίζει ο κάθε εμπλεκόμενος στο κύκλωμα διακίνισης των καυσίμων. Από εκεί και πέρα, όμως, στο κύκλωμα εισέρχεται και η ασυδοσία των εταιριών εμπορίας, που παραβιάζουν τα νόμιμα περιθώρια κέρδους. Σε ό,τι αφορά τους βενζινοπώλες, αυτοί μπορούν να πουλάνε σε όποια τιμή θέλουν, αφού οι τιμές είναι απελευθερωμένες. Το τι λέει η κυβέρνηση για τη συγκράτηση των τιμών από τα πρατήρια, για αυξημένες τιμές κλπ, είναι για... λαϊκή κατανάλωση. Η κυβέρνηση άλλωστε είναι υπέρ των απελευθερωμένων αγορών...

Οι τιμές των βενζινών σούπερ και αμόλυβδης μέσα σε 12 μήνες, (δεύτερο δεκαήμερο Σεπτέμβρη 1999 - 2000) έχουν αυξηθεί κατά 56,3 και 56 δραχμές το λίτρο αντίστοιχα, ενώ από 1/1/1999 μέχρι σήμερα, οι αυξήσεις ανέρχονται σε 88,3 και 88,8 δραχμές ανά λίτρο. Η αύξηση σε ποσοστό στις βενζίνες μέσα σε 12 μήνες είναι 25% περίπου, δηλαδή 10 φορές μεγαλύτερη από την αύξηση που πήρε για το 2000 ένας μισθωτός.

Οσον αφορά το πετρέλαιο κίνησης που σήμερα έχει φτάσει την τιμή της αμόλυβδης και πωλείται 262 δραχμές, έχει καταγράψει το τελευταίο μόνο δωδεκάμηνο μία αύξηση της τάξης των 82 δραχμών, δηλαδή αύξηση σε ποσοστό 45%! Σε ένα μήνα, που θα ξεκινήσει η χρήση του πετρελαίου θέρμανσης, με βάση τις σημερινές εκτιμήσεις θα πωλείται στις 180 περίπου δραχμές, δηλαδή 100 δραχμές ακριβότερα από πέρσι την ίδια περίοδο, ποσοστό αύξησης 125%! Οι παραπάνω συγκρίσεις βασίζονται στις ενδεικτικές τιμές που ανακοινώνει το υπουργείο Ανάπτυξης και αφορούν το Λεκανοπέδιο Αττικής και το Νομό Θεσσαλονίκης.

Τη στιγμή που σε πολλές χώρες έχουν αρχίσει κινητοποιήσεις με αίτημα τη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης, η εδώ κυβέρνηση, με επικεφαλής την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης αντί να εξετάσει το ζήτημα και να προκρίνει λύσεις, μπήκε στη διαδικασία να παραπλανήσει τον ελληνικό λαό. «Κακολογώντας» πρωτίστως τον ΟΠΕΚ που «αύξησε» τις τιμές του αργού πετρελαίου, τα 'βαλε στη συνέχεια με τους βενζινοπώλες ότι τάχα αυτοί φέρουν τις ευθύνες για τις αυξήσεις στα καύσιμα! Ετσι, υπό το πρίσμα αυτό, καλούσε τους καταναλωτές να ψάχνουν για φθηνά πρατήρια, ενώ επιστράτευσε και τις κατά τόπους Ενώσεις Καταναλωτών να ενημερώνουν το υπουργείο Ανάπτυξης και τους καταναλωτές ποια πρατήρια έχουν φθηνά καύσιμα!

Η άμεση κίνηση, την οποία επιβάλλεται να κάνει η κυβέρνηση, είναι να μειώσει αισθητά τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα. Με αυτόν μόνο τον τρόπο θα συγκρατηθούν οι τεχνητές αυξήσεις των υγρών καυσίμων, που, σημειωτέον, δεν προκύπτουν ευθέως από τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, αλλά από τις μεγάλες πολυεθνικές πετρελαϊκές επιχειρήσεις και από τις ενδοκαπιταλιστικές συγκρούσεις. Επίσης, μπορεί να μειώσει το ΦΠΑ από το υψηλότατο συντελεστή (18%) στον κανονικό (8%) ή ακόμα και να καταργήσει το ΦΠΑ στο πετρέλαιο θέρμανσης. Επίσης οι πρόσφατες πρωτοβουλίες (κατόπιν πιέσεως βέβαια) των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) να απορροφήσουν κάποιο ποσοστό των αυξήσεων, έστω και προσωρινά, καταδεικνύει την αναγκαιότητα διατήρησης υπό δημόσιο έλεγχο των διυλιστηρίων των ΕΛΠΕ. Οταν ο έλεγχος των ΕΛΠΕ παραδοθεί πλήρως στο ιδιωτικό κεφάλαιο, θα είναι αδιανόητη οποιαδήποτε παρέμβαση για συγκράτηση - έστω και προσωρινά - των τιμών στα καύσιμα.

Τα «κροκοδείλια δάκρυα» του μεγάλου κεφαλαίου και των κυβερνήσεων που το υπηρετούν, ότι για τις πρωτοφανείς αυξήσεις ευθύνεται ο ΟΠΕΚ (το λεγόμενο καρτέλ του πετρελαίου) είναι ένα ψέμα, προκειμένου να παραμυθιαστούν οι λαοί και να «κακοδαιμονίζουν» τον ΟΠΕΚ και την ίδια στιγμή να αποκομίζουν τεράστια κέρδη. Οι χώρες του «καρτέλ» χαρακτηρίζονται «τριτοκοσμικές» και είναι άμεσα εξαρτημένες από ιμπεριαλιστικά κέντρα. Το πετρέλαιο των χωρών αυτών εξορύσσεται από τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες, κυρίως από τις αμερικανικές. Αυτές αποκλειστικά διαμορφώνουν τις τιμές του πετρελαίου, και στα πλαίσια του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού, επιχειρούν να πλήξουν το ευρωπαϊκό κατά κύριο λόγο κεφάλαιο, το οποίο έχει τρόπους να διασφαλίσει ή και ακόμα να αυξήσει τα κέρδη του.