Υποτίθεται ότι ο «ευρωκομμουνισμός», όπως τουλάχιστον ισχυρίστηκαν οι εμπνευστές του, αποτελούσε έναν ενδιάμεσο δρόμο προς το σοσιαλισμό, που ήταν διαφορετικός και από τη σοσιαλδημοκρατική πορεία, αφού το δρόμο που είχαν ακολουθήσει τα ΚΚ των σοσιαλιστικών χωρών τον απέρριπταν έτσι και αλλιώς.

Αποδείχτηκε, φυσικά, ότι «τρίτος δρόμος» δεν υπήρξε, όπως συνεχώς επέμεναν και επιμένουν οι κομμουνιστές. Ο λεγόμενος «ευρωκομμουνιστικός» δρόμος ήταν τόσο αληθινός όσο ήταν κι ο «τρίτος δρόμος» του ΠΑΣΟΚ, αλλά και κάθε υπέρμαχου της σοσιαλιστικής ουτοπικής αντίληψης, όπως και κάθε κομμουνιστή στα λόγια και ρεφορμιστή στα έργα.

Στη χώρα μας το «ΚΚΕ εσωτερικού» εγκατέλειψε και κατ' όνομα την κομμουνιστική ιδιότητα, μετά την άκαρπη προσπάθεια επιβίωσης που κατέβαλε απεγνωσμένα επί πολλά χρόνια, παίρνοντας τον τίτλο της ΕΑΡ (Ελληνική Αριστερά). Φυσικά, και αυτή η ονομασία ήταν εξίσου ψευδεπίγραφη, αφού η ΕΑΡ δεν απεμπόλησε μόνο την κομμουνιστική παράδοση, αλλά και τις καλύτερες αγωνιστικές παραδόσεις της Αριστεράς.

Το ίδιο συνέβη και με άλλα κόμματα από το διεθνή χώρο, π.χ., το Ιταλικό ΚΚ, που τελικά εντάχθηκε στη Σοσιαλιστική Διεθνή, αφού μετονομάστηκε σε Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς (ΔΚΑ). Αυτή είναι η φυσιολογική κατάληξη της «ευρωκομμουνιστικής» ιδεολογίας, αν και από άποψη ουσίας μια τέτοια σημαντική επιλογή καταντά να είναι τυπική διαδικασία, από τη στιγμή που, κατ' ουσίαν, αυτά τα κόμματα είναι ήδη σοσιαλδημοκρατικά ή βρίσκονται σε προχωρημένη σοσιαλδημοκρατικοποίηση, ανεξάρτητα από το αν στη Σοσιαλιστική Διεθνή στέκονται τυπικά απ' έξω.

Παρ' όλα αυτά τα αδιαφιλονίκητα γεγονότα ο Λ. Κύρκος αναρωτιέται «γιατί απέτυχε το "ΚΚΕ εσωτερικού" στις φιλοδοξίες του;»¹.Ο ίδιος απαντάει με τα εξής αποκαλυπτικά των ιδεών τους επιχειρήματα, δείχνοντας εκείνο που πραγματικά είναι. Γράφει:

«Ενας, όμως, προφανής λόγος είναι η δίψα του λαού, τότε, για άμεσες λύσεις, για αποτελεσματικές δράσεις που θα τον έβγαζαν από την κρίση στην οποία τον είχε βυθίσει η χούντα. Ο δρόμος που υπέδειχναν οι "Στόχοι" (του "ΚΚΕ εσωτ.") δε φαινόταν γρήγορος και ριζοσπαστικός. Πρότεινε μεταρρυθμίσεις, σύγκλιση δυνάμεων, ενεργοποίηση της κοινωνίας, όταν άλλοι υπόσχονταν ρήξεις, μετωπικές συγκρούσεις, ριζικές αλλαγές, σοσιαλισμό "στις 20 του μήνα" και πλειοδοτούσαν σε αντιδεξιά ρητορεία»².

Πολιτική αφέλεια; Οχι. Απλούστατα, πρόκειται για συνέπεια και σταθερότητα σε μια λογική που ακολουθεί ολόκληρες δεκαετίες, στην οποία παραμένει αμετακίνητος. Γι' αυτό και δε θέλουν (ο ίδιος και οι άλλοι) να καταλάβουν τη στοιχειώδη εμπειρία των χρόνων που αναφέρεται.

Η κατάσταση στη δικτατορία τροφοδότησε ένα μαζικό ριζοσπαστισμό, ιδιαίτερα μέσα στο νεολαιίστικο χώρο. Στην ανάπτυξη του ριζοσπαστισμού πλατιών μαζών έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι διεθνείς εξελίξεις (Βιετνάμ - Γαλλικός Μάης 1968 - Χιλή - ανατροπή της δικτατορίας στην Πορτογαλία με την ενότητα λαού και στρατού - επανάσταση Αγκόλας κ.ά.). Αυτός ο ριζοσπαστισμός οδήγησε πολύ γρήγορα στη διάλυση της Ενωσης Κέντρου και στο φούντωμα ενός κινήματος με αντιιμπεριαλιστικά στοιχεία.

Μπροστά σε αυτή τη θετική εξέλιξη, τι πρότεινε στους εργαζόμενους το «ΚΚΕ εσωτερικού»; Τους πρότεινε να ανακόψουν τις αγωνιστικές διαθέσεις τους και να προσχωρήσουν στη λογική της ταξικής συνεργασίας και του «ευρωπαϊκού οράματος». Γι' αυτό και οι εργαζόμενοι το απομόνωσαν.

Να πώς περιγράφει ο Λ. Κύρκος την ουσία «των Στόχων του Εθνους»: «Η απόφαση-μανιφέστο περιείχε τον πυρήνα μιας νέας αντίληψης για τη λειτουργία της Δημοκρατίας και των θεσμών, τελείως προδρομικής για την εποχή της, ιδιαίτερα πρόσφορης, όμως, για μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα που τα συμφέροντα της απαγόρευαν την πολυτέλεια ακραίων εσωτερικών συγκρούσεων»! Παρακάτω: «Η αντίληψη αυτή (...) οδηγούσε (...) στη Δημοκρατία της αναζήτησης των συγκλίσεων, όπου με θεσμικές ρυθμίσεις και μέσα από μια διαδικασία διαλόγου - συγκρούσεων - νέου διαλόγου και απόφασης ή συναπόφασης, αντιμετωπίζονται προβλήματα που αξιώνουν ή επιτρέπουν κοινή επεξεργασία (...) Η πρόταση αυτή έβγαινε από την εκτίμηση της ελληνικής πορείας στα χρόνια από την απελευθέρωση του 1944»³.Τέτοιες παρεμβάσεις έκανε το 1974 και μετέπειτα το «ΚΚΕ εσωτερικού», προκειμένου να συμβάλει στον εγκλωβισμό των λαϊκών δυνάμεων στα όρια του συστήματος. Ο «ανανεωτικός» χώρος ανέκαθεν έπαιζε το ρόλο του αναχώματος, του κυματοθραύστη της λαϊκής ορμής. Σε χρόνους ανάπτυξης της ταξικής πάλης, το «ΚΚΕ εσωτερικού» προσπαθούσε να καλμάρει τις κοινωνικές αντιθέσεις, να τις οδηγήσει στον κορσέ της «συναίνεσης». Η διαδικασία «διάλογος - σύγκρουση - νέος διάλογος» και «απόφαση ή συναπόφαση» είναι η ρεφορμιστική λογική που αντιπαλεύει τη συνεπή ταξική πάλη, που θεωρεί ότι εργοδότες και εργαζόμενοι οφείλουν να τα βρουν, γιατί τα συμφέροντα του έθνους (!) απαιτούν συναντίληψη...

«...Θα χαράξουμε μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε μας και στους μεσοβέζικους εκείνους ανθρώπους, που, "συμπαθώντας" το προλεταριάτο και ζητώντας υπέρ αυτού "μεταρρυθμίσεις", προσπαθούν να κρατηθούν στη "χρυσή μέση οδό" ανάμεσα στο προλεταριάτο και στην αστική τάξη, ανάμεσα στην απολυταρχική κυβέρνηση και στους επαναστάτες. Και ακριβώς σήμερα η χάραξη διαχωριστικής γραμμής ανάμεσα σε μας και σε αυτούς τους ανθρώπους είναι εξαιρετικά αναγκαία, αν θέλουμε ένα ενιαίο και συσπειρωμένο εργατικό κόμμα»⁴.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Το άρθρο περιέχεται στη συλλογή κειμένων, που εκδόθηκε από τη «Σύγχρονη Εποχή» υπό τον τίτλο «Ο σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός» με την επιμέλεια της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Λ. Κύρκου, ό.π., σελ. 206.

2. Λ. Κύρκου, ό.π., σελ. 106.

3. Λ. Κύρκου, ό.π., σελ. 204-205.

4. Β. Ι. Λένιν, Απαντα, τόμ. 4, σελ. 225, εκδ. Σύγχρονη Εποχή.