Το Φύλλο Νο 7 της «Αδούλωτης Αθήνας» (Φλεβάρης 1968), οργάνου της ΚΟΑ του ΚΚΕ

1. Οχι μόνο άρνηση από την πλευρά τους ότι ακολουθούν γραμμή φραξιονιστικής δραστηριότητας, αλλά και επίθεση στην πλειοψηφία του ΠΓ και της ΚΕ ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Δηλαδή, ότι δεν ήταν εκείνοι που ανέπτυσσαν φραξιονιστική δραστηριότητα, αλλά οι ...άλλοι!! Είπε, για παράδειγμα, ο Λεωνίδας Τζεφρώνης:

«Ο εισηγητής είπε ότι στην Ολομέλεια αποκαλύφθηκε η οργανωμένη φραξιονιστική επίθεση μιας ομάδας. Σύντροφοι, το αντίθετο αποδείχτηκε. Αποδείχτηκε από την πρώτη στιγμή (...) ότι πρόκειται για μία οργανωμένη συνωμοσία σε βάρος μελών του ΠΓ και της ΚΕ, η οποία σκαρώθηκε από ένα φραξιονιστικό διευθυντήριο πάνω από το ΠΓ, που υποκατέστησε το ΠΓ»!! ¹²

Αλλο παράδειγμα αποτελεί το σχετικό απόσπασμα από την ομιλία του Σταύρου Καρρά:

«...Αναφέρθηκαν εδώ γεγονότα που θα πρέπει σε όλους μας να θέτουν σοβαρά ερωτήματα από πού προέρχεται και από ποιους διεξάγονταν συστηματική φραξιονιστική δουλειά επί πολλούς μήνες»!! ¹³

Είχε προηγηθεί και των δύο ο Ζήσης Ζωγράφος, που είπε:

«...θα δοθεί ο καιρός προκειμένου τα μέλη του Κόμματος να πληροφορηθούν ολόκληρη την αλήθεια και το ποιος ενήργησε φραξιονιστικά και φατριαστικά, χρησιμοποιώντας το μηχανισμό του Κόμματος, τα αρχεία και τους ανθρώπους του...»!! ¹⁴

Οπως γίνεται φανερό, ζητούσαν από πάνω και τα ρέστα! Και παρίσταναν ότι δεν αντιλαμβάνονται όσα υπογραμμίστηκαν στη 12η Ολομέλεια, σχετικά με το εξής θέμα: Οτι είχαν κάθε δικαίωμα να διατυπώνουν τις απόψεις τους. Αλλά και ότι, ταυτόχρονα, κανένα μέλος της ΚΕ δεν είχε το δικαίωμα να εφαρμόζει στην πράξη άλλη πολιτική και οργανωτική γραμμή, διαφορετική από αυτή που αποτυπώνεται στις αποφάσεις της ΚΕ. Είπε συγκεκριμένα ο Κ. Κολιγιάννης στο κλείσιμο του α΄ θέματος για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα:

Παράνομος «Ριζοσπάστης», Απρίλης 1968, φύλλο Νο 2

2. Σημαντικό στοιχείο της τακτικής, που ακολούθησε στη 12η Ολομέλεια η αναθεωρητική ομάδα, ήταν και το πώς έθεσε το ζήτημα των σχέσεων ανάμεσα στο ΚΚΕ και στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ενωσης (ΚΚΣΕ). Η ουσία της τακτικής τους ως προς αυτό συνίστατο στα εξής: Πρώτο, απευθύνονταν με γράμματα στην ΚΕ του ΚΚΣΕ, ζητώντας να γίνουν αποδεκτές από το ΚΚΣΕ οι δικές τους απόψεις για την πολιτική του ΚΚΕ. Ο Μ. Παρτσαλίδης, μάλιστα, έστειλε στο ΚΚΣΕ κλειστό γράμμα, δίχως να ενημερώσει το ΠΓ για το περιεχόμενο του γράμματος!

Δεύτερο, όταν το ΚΚΣΕ ενημέρωσε το ΠΓ για τα γράμματα και είπε ότι ζητήματα των στελεχών του ΚΚΕ αφορούν το ΚΚΕ και πρέπει το ίδιο να τα αντιμετωπίσει και όχι το ΚΚΣΕ, τότε απηύθυναν την κατηγορία της επέμβασης του ΚΚΣΕ στα εσωτερικά του ΚΚΕ!

Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται η δόλια πρακτική τους: Τυχόν σύμφωνη γνώμη του ΚΚΣΕ με τις απόψεις τους, θα ήταν συμβατή με τον χαρακτήρα των σχέσεων που πρέπει να υπάρχουν ανάμεσα στα ΚΚ! Από τη στιγμή που αυτό δε συνέβη, αλλά υπήρξε σύμφωνη γνώμη του ΚΚΣΕ με του ΚΚΕ, ότι δεν μπορούσε, ούτε και ήταν σωστό να μετεξελιχθεί η ΕΔΑ σε μαρξιστικό - λενινιστικό κόμμα, τότε αυτό συνιστούσε επέμβαση του ΚΚΣΕ στα εσωτερικά του ΚΚΕ!

Σε συνδυασμό με τα προηγούμενα «κόλλησαν» στη συνέχεια στο ΚΚΕ το προσωνύμιο του «εξαρτήματος της Μόσχας», υιοθετημένο από το οπλοστάσιο του πιο χυδαίου αντικομμουνισμού. Τόση ...ευθύτητα, τέτοιο πολιτικό ήθος...

3. Στοιχείο της ίδιας οπορτουνιστικής τακτικής ήταν και η χρησιμοποίηση ως μοχλού της επίθεσης, από την πλευρά της αναθεωρητικής ομάδας, της πλειοψηφίας που είχαν στο κλιμάκιο της ΚΕ που δρούσε στην Ελλάδα, χρόνια πριν από τη 12η Ολομέλεια. Το βασικό τους επιχείρημα ήταν ότι εκείνοι που ζούσαν μέσα στην Ελλάδα ήταν καλύτεροι γνώστες της πολιτικής κατάστασης, σε αντίθεση με εκείνους που καθοδηγούσαν όντας εκτός Ελλάδας. Αρα οι πρώτοι είχαν και τον πρώτο λόγο για το ποια έπρεπε να είναι η τακτική του ΚΚΕ και της ΕΔΑ στην Ελλάδα. Για την ακρίβεια, είχαν τον πρώτο λόγο, όπως έλεγαν, στο να εφαρμόζουν δημιουργικά (!) τις αποφάσεις των καθοδηγητικών οργάνων...

Αυτός ο ισχυρισμός έδειχνε και πάλι τη διπροσωπία τους. Γιατί:

Ενώ ήταν σωστό ότι το καθοδηγητικό κέντρο του Κόμματος θα έπρεπε να βρίσκεται στην Ελλάδα, την ίδια στιγμή ήταν από τους πρώτους που αρνούνταν επί χρόνια την ανάγκη της ύπαρξης γερών κομματικών οργανώσεων και υπονόμευαν την απόφαση για την ντε φάκτο νομιμοποίηση του ΚΚΕ!

Από την άλλη: Πόσο ήταν σε θέση να νιώσουν το σφυγμό των γεγονότων και να χαράξουν σωστή πολιτική, αν και βρίσκονταν στην Ελλάδα, φαίνεται από πολλά παραδείγματα, παλιότερα και μεταγενέστερα. Αναφέρονται εδώ τέσσερα, από τα πολλά παρόμοια που θα μπορούσε κάποιος να θυμηθεί:

Πρώτο: Εκτιμούσαν ότι δε θα επιβαλλόταν στρατιωτική δικτατορία. Χαρακτηριστικό ήταν το κύριο άρθρο της «Αυγής», που τυπώθηκε τη νύχτα της 20ής προς 21η Απριλίου 1967, με τον τίτλο «Γιατί δε θα γίνει δικτατορία»! Αποτέλεσμα αυτής της εκτίμησης ήταν και το ότι δεν οργάνωσαν στοιχειώδη αντίσταση κατά των πραξικοπηματιών. Ούτε πήραν και το παραμικρό μέτρο για να μην πιαστούν στον ύπνο και συλληφθούν χιλιάδες αγωνιστές. Ούτε, βεβαίως, για να πάρουν σειρά στελεχών μέτρα προφύλαξης και παράνομης δράσης (γιάφκες, τυπογραφεία, περιφρουρημένα στελέχη κ.ά.), αν και υπήρχαν προειδοποιήσεις από την ηγεσία του Κόμματος. Η ευθύνη βεβαίως για τα παραπάνω, δε βαρύνει μόνο τους ίδιους, αλλά και την καθοδήγηση του ΚΚΕ. Σημειώνεται, όμως, επειδή εκείνοι υποτίθεται ότι «γνώριζαν» καλύτερα την κατάσταση!..

Δεύτερο: Κατά τη διάρκεια της δίκης στην Αθήνα των Δρακόπουλου - Παρτσαλίδη, στις αρχές του 1973, τα δύο ηγετικά στελέχη του «ΚΚΕ εσωτερικού» είπαν στις απολογίες τους ότι ο στόχος της πάλης του «ΚΚΕ εσωτερικού» ήταν η ανατροπή της δικτατορίας και η επαναφορά του Συντάγματος του 1952, που όριζε ως πολίτευμα της Ελλάδας τη βασιλευομένη Δημοκρατία. Αυτό, πέρα από την οπορτουνιστική πολιτική τους, έδειχνε και ότι δεν είχαν αντιληφθεί τίποτα από τις αντιθέσεις που συνέχιζαν να υπάρχουν και να οξύνονται ανάμεσα στα κέντρα του αστικού πολιτικού συστήματος.

Τρίτο: Οταν το 1973 η δικτατορία προσπάθησε να μεταμφιεστεί και εξήγγειλε το λεγόμενο «πείραμα εκδημοκρατισμού» με τη συγκρότηση της κυβέρνησης Μαρκεζίνη, η ηγεσία του «ΚΚΕ εσωτερικού» τοποθετήθηκε υπέρ της συμμετοχής στις εκλογές που θα έκανε η κυβέρνηση Μαρκεζίνη, που σήμαινε εξ αντικειμένου νομιμοποίηση της δικτατορίας. Και ταυτόχρονα κατήγγειλε τον Χ. Φλωράκη που έκανε λόγο «για μπρόκολα και λάχανα», απορρίπτοντας κάθε σκέψη για συμμετοχή σε αυτές τις εκλογές. Ποια πλευρά δικαίωσαν τα γεγονότα;

Τέταρτο: Αλλά και μετά την κατάρρευση της δικτατορίας, το λεγόμενο «ΚΚΕ εσωτερικού» χάραξε την πολιτική της Εθνικής Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Ενότητας (ΕΑΔΕ), μια στρατηγική συμμαχίας με τα αστικά κόμματα και με πολιτικό περιεχόμενο τη «θωράκιση της δημοκρατίας» (!), την ίδια ώρα που τα αστικά κόμματα επιτίθονταν κατά των λαϊκών στρωμάτων και η κυβέρνηση Καραμανλή προετοίμαζε την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ.

Ολα τα προηγούμενα επιβεβαιώνουν ότι, αν και έχει σημασία ο γεωγραφικός χώρος στον οποίο βρίσκεται η καθοδήγηση, το κύριο είναι να χαράζει το Κόμμα σωστή στρατηγική, στηριγμένο σε γερές κομματικές οργανώσεις μέσα στη χώρα (ο Λένιν ζούσε επί χρόνια έξω από τη Ρωσία).

Αυτό το θεμελιακής σημασίας γεγονός αποδείχνει, εκτός των άλλων, ότι η σύγκρουση δεν είχε καμία σχέση με «μάχη για την καρέκλα», όπως υποστήριξαν τότε και αργότερα οι πρωτοστάτες της επίθεσης κατά της ύπαρξης του ΚΚΕ, συνοδεία και του αστικού Τύπου, σε μια προσπάθεια να ευτελίσουν πολιτικά και ηθικά τα στελέχη του Κόμματος που αντιπαρατέθηκαν στο εγχείρημα της διάλυσής του. (Το ίδιο προσβλητικό - που δείχνει και τη λύσσα των αντιπάλων του ΚΚΕ για την αποτυχία τους να το διαλύσουν - χρησιμοποιήθηκε μέσα σε άλλα και την περίοδο 1989 - 1991. Οτι, δηλαδή, η μάχη κατά του οπορτουνισμού δινόταν για τις καρέκλες)!

Η επιδίωξή τους να μεταλλαχτεί το ΚΚΕ σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, αποδείχνει και την υποκρισία τους για «το αντιδημοκρατικό ΚΚΕ», αφού το ιδεολογικό χάσμα που τους χώριζε από το Κόμμα μας ήταν το κίνητρο της αποχώρησής τους και της δημιουργίας άλλου κόμματος και όχι η δήθεν ύπαρξη αντιδημοκρατικής, ανώμαλης κατάστασης στο ΚΚΕ, όπως υποστήριζαν. Εκαναν την επιλογή τους και έφυγαν.

Στη 12η Ολομέλεια - και πολύ πιο καθαρά μετά από αυτήν - οι τεράστιες διαφορές ανάμεσα στο ΚΚΕ και στη φραξιονιστική ομάδα αναδείχτηκαν ανάγλυφα στα εξής κύρια ζητήματα:

1. Στο ζήτημα της εξουσίας της εργατικής τάξης, την οποία απέρριπταν, του σοσιαλισμού γενικότερα. Ηταν χαρακτηριστική η ομιλία στη 12η Ολομέλεια του Π. Δημητρίου:

«Το κόμμα μας παλεύοντας σήμερα για την πραγματοποίηση της ενότητας όλων των αντιδικτατορικών δυνάμεων πρέπει ταυτόχρονα να προετοιμάζει και να διευκολύνει την πραγματοποίηση των συμμαχιών του και για τις κατοπινές φάσεις. Από την άποψη αυτή πιστεύω ότι είναι πέρα για πέρα σωστή η γνώμη των μελών του Γραφείου της ΚΕ εσωτερικού για το ότι δεν είναι καθόλου ανεπίκαιρο να ξεκαθαρίσει το κόμμα μας από τώρα πιο συγκεκριμένα και με καλύτερη συνεργασία, τις θέσεις του πάνω σε τέτοια ζητήματα, όπως είναι λ.χ. το πρόβλημα του πολυκομματισμού και της αντιπολίτευσης, το καθεστώς που θα εγκαθιδρυθεί μετά την αντιιμπεριαλιστική δημοκρατική επανάσταση, καθώς και στο σοσιαλισμό. Δεν είναι εύκολο να υπερνικήσουμε τις επιφυλάξεις, τους δισταγμούς, ακόμα και τις αντικομμουνιστικές προκαταλήψεις όχι μόνο των ηγετών αλλά και των στελεχών (...) ιδιαίτερα για μας στην Ελλάδα (...) πρέπει νομίζω στη θεωρητική και πολιτική μας προπαγάνδα να τοποθετούμε και να φωτίζουμε όσο το δυνατόν πιο σωστά και πληρέστερα το ζήτημα του πρωτοποριακού ρόλου της εργατικής τάξης και του μαρξιστικού - λενινιστικού κόμματός της στην πάλη για την ανατροπή της δικτατορίας και την αποκατάσταση και τη διεύρυνση της δημοκρατίας, έτσι που να μην αγνοείται ή ακόμα να μειώνεται και να υποτιμιέται και ο ρόλος και η συμμετοχή στην πάλη αυτή και των άλλων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων».¹⁶

Τα παραπάνω σήμαιναν:

Πρώτο, ότι στο σοσιαλισμό η εργατική τάξη θα πάει μαζί με τα αστικά κόμματα! Είναι η αντίληψη του «ευρωκομμουνισμού» για «σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία», δηλαδή η αντίληψη για έναν ...καλό καπιταλισμό ή για ένα «σοσιαλισμό» που θα οικοδομούνταν μαζί με τους κεφαλαιοκράτες!

Δεύτερο, ότι αν το ΚΚΕ έδινε από τώρα εγγυήσεις στα αστικά κόμματα (διάβαζε: εξετάσεις καλής διαγωγής), πετώντας κάθε αρχή της αυτοτέλειάς του, θα διευκολυνόταν η αντιδικτατορική ενότητα! (Στο μεταξύ, τα αστικά κόμματα τότε, όχι μόνο παρέμεναν όπως πάντα σταθερά στην ιδεολογία και στις αρχές τους, πράγμα επόμενο, αλλά και απέρριπταν προκλητικά κάθε πρόταση του ΚΚΕ για απλή συνεργασία κατά της δικτατορίας. Πρώτος και καλύτερος ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΚ).

Τρίτο, ότι το ΚΚΕ έπρεπε να σύρεται πίσω από την «Ενωση Κέντρου», αναγνωρίζοντας σε αυτήν τον ηγετικό ρόλο - και ας μην τον είχε - στην πάλη κατά της δικτατορίας. Δεν τους «έφτανε» η λαθεμένη πολιτική που ήδη ακολουθούσε το ΚΚΕ απέναντι στην «Ενωση Κέντρου», κάνοντας και λόγο για την ύπαρξη της λεγόμενης «εθνικής αστικής τάξης» στην Ελλάδα! Ηθελαν κάτι παραπάνω...

Η αντίληψη που εξέφραζαν για το σοσιαλισμό έγινε ακόμα πιο συγκεκριμένη στην ομιλία του Μ. Παρτσαλίδη, ο οποίος χαιρέτισε την πολιτική Ντούμπτσεκ στην Τσεχοσλοβακία. (Ηταν η ίδια πολιτική που τότε ανακόπηκε, χάρη στη διεθνιστική βοήθεια του Συμφώνου της Βαρσοβίας, αλλά που εφαρμόστηκε αργότερα και κορυφώθηκε το 1989 - 1991. Ηταν η γνωστή αντεπαναστατική γραμμή της λεγόμενης «βελούδινης επανάστασης», που σήμαινε παλινόρθωση του καπιταλισμού στην Τσεχοσλοβακία). Είπε, λοιπόν, ο Παρτσαλίδης:

«ε) Διατυπώνω εδώ και μια σκέψη. Ανάμεσα στα νέα προτσές που έχουμε στις σοσιαλιστικές χώρες ιδιαίτερα πρέπει να σημειώσουμε και τις προόδους στην εφαρμογή του νέου συστήματος διεύθυνσης της οικονομίας και προπαντός τις προόδους στη διεύρυνση της σοσιαλιστικής δημοκρατίας όπως πρόσφατα στην Τσεχοσλοβακία. Αυτή η διεύρυνση, πρέπει κατά τη γνώμη μας να υπογραμμίσει και η δική μας αντιπροσωπεία στη συμβουλευτική και στην παγκόσμια σύσκεψη είναι ένα ισχυρό όπλο στα χέρια των Κομμουνιστικών Κομμάτων των καπιταλιστικών χωρών»!...¹⁷

2. Συνάρτηση των παραπάνω ήταν και η αντίληψη για το κοινοβουλευτικό πέρασμα στο σοσιαλισμό, που σήμαινε αποδοχή και συμμόρφωση με τα οριζόμενα στο αστικό Σύνταγμα. Δηλαδή, ο ορίζοντας της πάλης δεν έβγαινε από τα όρια της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αυτή η αντίληψη ευνούχιζε το λαϊκό κίνημα, μετέτρεπε την εργατική τάξη σε ουρά του κεφαλαίου.

3. Στο ζήτημα του προλεταριακού διεθνισμού, τον οποίο διέσυραν και οι απόγονοί τους συνεχίζουν να διασύρουν.

Τότε η ύπαρξη ενιαίας γραμμής στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα στηλιτεύτηκε. Σήμερα, ωστόσο, ο ΣΥΝ είναι μέλος του λεγόμενου «Ευρωπαϊκού Αριστερού Κόμματος», δηλαδή ανήκει σε διεθνή πολιτική οργάνωση, που εκλέγει καθοδηγητικά όργανα και χαράζει ενιαία στρατηγική. Με τη ...διαφορά ότι αυτά τα όργανα συμμορφώνονται με τις κατευθύνσεις του ιμπεριαλιστικού κέντρου της ΕΕ, είναι πειθήνια στους κανόνες λειτουργίας των ευρωενωσιακών κομμάτων, και τους τηρούν με ευλάβεια.

Το πρόβλημα, λοιπόν, που ετίθετο και το 1968, δεν ήταν η ύπαρξη ενιαίας ή όχι γραμμής, αλλά ποιας γραμμής. Εκείνοι ήθελαν τη γραμμή που οδηγεί στον εξωραϊσμό του καπιταλισμού, σε έναν «ιστορικό συμβιβασμό» και στη λεγόμενη ειρηνική μετεξέλιξη του καπιταλισμού σε σοσιαλισμό. Ενιαία και με μπόλικο αντισοβιετισμό!

Αυτή υπήρξε και η ουσία της άποψης του «ευρωκομμουνισμού», σχετικά με τη «μη ανάμειξη του ενός ΚΚ στα εσωτερικά του άλλου». «Ανάμειξη στα εσωτερικά», το «ευρωκομμουνιστικό» ρεύμα, θεωρούσε την άσκηση κομμουνιστικής κριτικής στην πολιτική του. Και έκαναν λόγο για την «πολυκεντρικότητα» του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος (Σοβιετική Ενωση, Κίνα και Αλβανία, «ευρωκομμουνισμός»), για την ανάγκη «ισότιμου διαλόγου παρά τις διαφορές» και άλλα ηχηρά. Και αυτά, την ίδια ώρα που στρέφονταν κατά «των δύο υπερδυνάμεων», βάζοντας στο ίδιο τσουβάλι τη Σοβιετική Ενωση και τις ΗΠΑ, ως υπεύθυνες και οι δύο για την κρίσιμη διεθνή κατάσταση, καθώς και για το «μοίρασμα του κόσμου»!

Είχαν προηγηθεί η έκδοση του πρώτου φύλλου του παράνομου «Ριζοσπάστη» το Μάρτη του 1968, η ανασυγκρότηση του καθοδηγητικού οργάνου της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας (ΚΟΑ) και η τοποθέτηση της παράνομης εφημερίδας «Αδούλωτη Αθήνα» υπέρ των αποφάσεων της 12ης Ολομέλειας. Με τη 12η Ολομέλεια συντάχθηκε σε μια πορεία και η πλειοψηφία των πολιτικών κρατουμένων στις εξορίες και τις φυλακές. Αυτά τα γεγονότα ήταν αποφασιστικής σημασίας για την πορεία και του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.

Η ίδρυση της ΚΝΕ ήρθε να συμβάλει στην κάλυψη ενός μεγάλου κενού, αυτού της διάλυσης των κομματικών οργανώσεων. Με τη 12η Ολομέλεια και με τη δημιουργία της ΚΝΕ, το ΚΚΕ μπήκε σε μια νέα φάση της σκληρής πορείας του από καλύτερες θέσεις.

* Το πρώτο μέρος δημοσιεύτηκε στον Κυριακάτικο «Ρ», 10/2/2008.

12. Πρακτικά της 12ης ευρείας Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 625.

13. Πρακτικά της 12ης ευρείας Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 626.

14. Πρακτικά της 12ης ευρείας Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 624.

15. Πρακτικά της 12ης ευρείας Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 587.

16. Πρακτικά της 12ης ευρείας Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 241 - 242.

17. Πρακτικά της 12ης ευρείας Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 82.