-- Το 'βαλαν αμέτι μοχαμέτι ο Μπους και το σκυλολόι του να βρουν όπλα μαζικής καταστροφής στο Ιράκ, μουρμούριζε η Αύρα, τηγανίζοντας κεφτεδάκια, ένα γλυκό φθινοπωρινό σούρουπο.

-- Μα ούτε ο εξπέρ του ΟΗΕ, ο Χανς Μπλιξ, δε βρίσκει στοιχεία για όπλα μαζικής καταστροφής. Και να σας πω την αλήθεια, τον φοβόμουνα αυτόν. Κάτι μαγειρεύουν, έλεγα, κάποιο λαγό θα βγάλουν απ' το καπέλο, μπήκε στη συζήτηση η Γαλήνη.

Είχαν μαζευτεί όλοι πλέον, γύρω στα δεκαπέντε άτομα. Η κουβέντα είχε ανάψει για τα καλά, το κρασί είχε σερβιριστεί, πιάτα με ταραμοσαλάτες, τζατζίκι, παντζάρια, χόρτα, πιπεριές, μελιτζάνες, κολοκυθάκια, πατάτες, πίτσες, κεφτεδάκια, σουβλάκια, ντολμαδάκια και διάφορα άλλα ευωδιαστά κατέφταναν. Οι προπόσεις και τα μαχαιροπίρουνα που άναψαν δεν εμπόδισαν τις γλώσσες να παν ροδάνι και να φουντώσει η συζήτηση, γύρω από το ίδιο θέμα. Το Ιράκ.

-- Πρέπει να παραδεχτούμε ότι ο Σαντάμ είναι κάθαρμα, είπε ο Αποστόλης, ένας ανύπαντρος σαρανταπεντάρης οικονομολόγος, που έμενε στο διπλανό διαμέρισμα. Θεσσαλός, από ένα χωριό στους πρόποδες του Ολύμπου, «ο κοντοχωριανός» ήταν τακτικός επισκέπτης. Απαραίτητη προσφορά του στα τσιμπούσια ήταν το ραψανιώτικο κρασί.

-- Γιατί, άκουσες κανέναν μας να πει το αντίθετο; πετάχτηκαν μερικοί φίλοι.

-- Ε, τότε;

-- Τι τότε, βρε μπουζούκα, δεν άντεξε ο Λεωνίδας. Επειδή ο Σαντάμ είναι κάθαρμα, θα κάνεις πόλεμο να σκοτώσεις το λαό του και να καταλάβεις τη χώρα του;

...

- Και δε μου λες, συνέχισε ο Λεωνίδας μισό τόνο χαμηλότερα, ποιανού ήταν πράκτορας, ποιος τον δημιούργησε, τον εξόπλισε και τον υποστήριζε στον οκταετή φριχτό πόλεμο Ιράν - Ιράκ τον Σαντάμ; Ποιος τον προμήθευσε με τα χημικά που έριξε στους Κούρδους;

-- Οι ίδιοι οι Αμερικάνοι και οι Ευρωπαίοι φίλοι τους, βέβαια.

-- Ενας - ένας, βρε παιδιά, μη βαράτε όλοι μαζί, κάλυψε το κεφάλι με τα χέρια του ο Αποστόλης. Σερβιρίστηκε λίγο κρασί. Το κατέβασε σκεπτικός...

Προσπάθησαν, όχι ότι δεν προσπάθησαν, να βρουν όπλα μαζικής καταστροφής. Εβαλαν τα δυνατά τους οι πάντες για να το καταφέρουν, για μήνες. Δε βρήκαν τίποτα. Φυσικά, αυτό δεν τους πτόησε. Εβαλαν μπροστά τα όπλα μαζικής πλύσης εγκεφάλου. Κατασκεύασαν χίλια, μύρια ψέματα. Παρουσίασαν κοινά φορτηγά σαν μοντέρνα εργαστήρια παρασκευής χημικών, φιαλίδια με νερό της βρύσης για επικίνδυνα βιολογικά όπλα, ρουκέτες άχρηστες, κατάλοιπα του πολέμου Ιράν - Ιράκ, για επικίνδυνους πυραύλους τελευταίας τεχνολογίας.

-- Ορίστε η φοβερή πανοπλία τους, έλεγε ξεδιάντροπα στον ΟΗΕ και μέσα από την τηλεόραση σ' όλη την υφήλιο, παρουσιάζοντας το δοκιμαστικό σωλήνα με το νεράκι και τις φωτογραφίες των φορτηγών ο μετριοπαθής, τρομάρα μας, υπουργός Εξωτερικών, στρατηγός Κόλιν Πάουελ. Τα γεράκια πίσω του πανευτυχή, ακόνιζαν τα νύχια τους.

-- Οι ειδικοί μας βεβαιώνουν ότι ο αιμοσταγής δικτάτορας Σαντάμ είναι ικανός να πλήξει τη Δύση σε 45 λεπτά, διαβεβαίωνε ξεδιάντροπα ο λακές του Μπους, ο εντιμότατος Τόνι Μπλερ, πρωθυπουργός της εργατικής κυβέρνησης της Μεγάλης Βρετανίας.

Βασισμένο σε ασύστολα ψεύδη, το νέο τερατώδες δόγμα του «Προληπτικού Πολέμου» θα έμπαινε σε λίγο σ' εφαρμογή.

Θα τα πίστευαν πολύ περισσότεροι Αμερικάνοι κι Ευρωπαίοι αυτά τα κατασκευασμένα στοιχεία, αν αντικρουόμενα με τα αμερικάνικα συμφέροντα δεν ωθούσαν Γάλλους και Γερμανούς να πουν το όχι στην αμερικάνικη επίθεση στο Ιράκ. Αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης συμφερόντων ήταν να βγουν ντοκουμέντα στην επιφάνεια όχι μόνο για τα αίτια και τις μεθόδους στο συγκεκριμένο πόλεμο, αλλά και για προηγούμενους πολέμους. Η αμερικάνικη επέμβαση στο Ιράκ έκανε πολλούς, ανυποψίαστους μέχρι χτες, σκεπτόμενους πολίτες του Δυτικού Κόσμου ν' αντιληφθούν μερικά από τα παιχνίδια που παίζονται στις πλάτες των λαών και το αίμα που χύνεται για το άτιμο το κέρδος. Από τη μια στιγμή στην άλλη άρχισαν ν' αναρωτιούνται για χίλια, μύρια ακατανόητα και φριχτά που συμβαίνουν στον πλανήτη μας.

Κατέβηκαν, λοιπόν, στους δρόμους αυτή τη φορά, εκτός από τους συνήθεις διαμαρτυρόμενους Ελληνες, Ιταλούς κι άλλους θερμόαιμους, και Γάλλοι, Γερμανοί, Αγγλοι, ακόμα κι Αμερικάνοι.

Η Αύρα έτρεχε ολημερίς μαζί με τα παιδιά της, στο βροχερό Παρίσι, μέσα στο τσουχτερό κρύο, σε πορείες και διαδηλώσεις. Οταν είχε χρόνο, έτρωγε τα μεσημέρια με τους συναδέλφους της στην καντίνα του υπουργείου Ερευνας, στην οδό Μοντάν Σεν Ζενεβιέβ. Συνήθως ήταν όλοι τους βιαστικοί και οι συζητήσεις περιορίζονταν στα καθημερινά προβλήματα των εργαστηρίων, στις δυνατότητες προαγωγής και περισσότερο στις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν για να φέρουν σε πέρας την επιστημονική έρευνα με τα ελάχιστα κονδύλια που είχαν στη διάθεσή τους. Ο χρόνος ήταν πάντα περιορισμένος για παραπέρα συζητήσεις.

Τον τελευταίο καιρό όμως έπιαναν μεγάλη κουβέντα γύρω από τον πόλεμο στο Ιράκ και την αντίθεση σ' αυτόν. Το κλίμα και η συμπεριφορά των ανθρώπων είχε αλλάξει πολύ. Οι τυπικότητες είχαν περιοριστεί, οι σχέσεις είχαν συσφιχτεί και άνθρωποι που επί χρόνια αντάλλασσαν απλά μια «καλημέρα», ένα «τι κάνετε;», έπειτα από μια ολιγόλεπτη συζήτηση αισθάνονταν σαν παλιοί φίλοι. Της Αύρας της θύμιζε τα φοιτητικά της χρόνια στην Αθήνα, τα χρόνια της δικτατορίας, όπου αρκούσε να βρεθείς σε μια συγκέντρωση, σ' ένα καφενείο, να μπεις σ' ένα σπίτι, ν' ακούσεις ένα τραγούδι του Θεοδωράκη και να νιώσεις αυτόματα τους ανθρώπους γύρω σου αδέρφια, δικούς σου, να δεθείς μαζί τους.

...

Η πλειοψηφία των Γάλλων της αριστεράς αναρωτιόταν αν ο σοσιαλιστής Λιονέλ Ζοσπέν θα τολμούσε να πάρει θέση κατά του πολέμου, όπως ο δεξιός Ζακ Σιράκ, στην περίπτωση που θα είχε κερδίσει την προεδρία. Η αδυναμία των Ευρωπαίων «Σοσιαλιστών» ν' ακολουθήσουν ανεξάρτητη προοδευτική πολιτική όταν βρίσκονται στην εξουσία, οι πιέσεις και η λάσπη που σίγουρα θα δέχονταν από παντού, καθώς και η έλλειψη σθένους του συγκεκριμένου πολιτικού ήταν γνωστές. Η στάση του Γκέρχαρντ Σρέντερ στη Γερμανία είναι αμφίβολο αν θα ήταν αντιπολεμική, σε άλλη συγκυρία. Παραμονές εκλογών στη Γερμανία, εχθροί και φίλοι προεξοφλούσαν την ήττα του, επακόλουθο της αντιλαϊκής πολιτικής του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Το «όχι στον πόλεμο στο Ιράκ» υπήρξε μια σανίδα σωτηρίας, την άρπαξε, κρατήθηκε κι επέπλευσε.

Ο πόλεμος με το όνομα «Απελευθέρωση του Ιράκ» ξεκίνησε με βομβαρδισμό της Βαγδάτης, ξημερώματα της 20ής του Μάρτη 2003. Από αμερικάνικες πηγές ανακοινώθηκε ότι οι «έξυπνες βόμβες», πανάκριβες, τελευταίας τεχνολογίας, είχαν προορισμό τον Σαντάμ Χουσεΐν και τους οικείους του. Ο στόχος δεν επιτεύχθηκε, αλλά πολυάριθμοι αθώοι πολίτες, στην πλειοψηφία γυναικόπαιδα, έχασαν τη ζωή τους... Οι σειρήνες ήχησαν και στη Μοσούλη, όπου λίγο αργότερα ακολούθησαν καταιγιστικοί βομβαρδισμοί.

-- Πόσος κοσμάκης θα χαθεί ακόμα γι' αυτά τα πετρέλαια που τα 'χουμε κι εμείς ακριβοπληρώσει με τη Μικρασιατική Καταστροφή;

...

Οπως σε κάθε πόλεμο, οι εισβολείς σκορπίζουν πόνο, δάκρυα, αίμα και θάνατο. Στις 2 Απρίλη οι αμερικάνικες δυνάμεις βομβάρδισαν μαιευτήριο στο κέντρο της Βαγδάτης, με αποτέλεσμα πολλούς νεκρούς και τραυματίες, ανάμεσά τους κι έγκυες γυναίκες που απέβαλαν. Χρησιμοποίησαν τις απαγορευμένες βόμβες διασποράς σε κατοικημένες περιοχές για να προκαλέσουν όσο γίνεται περισσότερες απώλειες στον άμαχο πληθυσμό και να κλονίσουν το ηθικό του. Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν μικρά παιδιά. Ο πόλεμος στο Ιράκ έφερε στο μυαλό των ανθρώπων κάποιας ηλικίας εικόνες αλήστου μνήμης και συνειρμούς από τα γεγονότα του Βιετνάμ, σαν τη φωτογραφία του φλεγόμενου μικρού κοριτσιού από τις αμερικάνικες βόμβες ναπάλμ, που τράνταξε την υφήλιο σαράντα χρόνια πριν.

Τα αμερικάνικα στρατεύματα κατέλαβαν τη Βαγδάτη στις 9 του Απρίλη 2003. Από την είσοδο του ξενοδοχείου «Παλεστάιν» μεταδίδονταν εικόνες πανηγυρισμών από τη μία, αλλά και συνθημάτων όπως «Γιάνκις πηγαίνετε σπίτια σας» από την άλλη. Οι περισσότεροι πολεμικοί ανταποκριτές, που είχαν έδρα τους αυτό το ξενοδοχείο, υποστήριζαν ότι η πλειοψηφία των κατοίκων παρέμεινε κλεισμένη στα σπίτια της και δεν έδειξε να νιώθει «απελευθερωμένη» από τους εισβολείς...

Οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι, ιδιαίτερα οι πολεμικοί ανταποκριτές, βρέθηκαν πάντα στο στόχαστρο του οποιουδήποτε κατακτητή. Σε δεκαεφτά μέρες έχασαν τη ζωή τους 11 δημοσιογράφοι. Η παρουσία μη «ενταγμένων» στο στρατό δημοσιογράφων ήταν ιδιαίτερα ανεπιθύμητη, όπως θα έδειχναν και τα μετέπειτα γεγονότα. Στις 8 του Απρίλη 2003, ένα αμερικάνικο άρμα πήρε θέση μάχης, σκόπευσε και πυροβόλησε στο ξενοδοχείο «Παλεστάιν», όπου σκοτώθηκαν δύο εικονολήπτες του πρακτορείου «Ρόιτερς». Ο ανταποκριτής του τηλεοπτικού σταθμού «Αλ Τζατζίρα» σκοτώθηκε από πτώση πυραύλου στο γραφείο του...

Η εικόνα του γκρεμίσματος ενός εξάμετρου αγάλματος του Σαντάμ από την κεντρική πλατεία της Βαγδάτης έκανε πάμπολλες φορές το γύρο του κόσμου. Οι ακολουθούντες τον αμερικάνικο στρατό δημοσιογράφοι είχαν την ευχέρεια να τραβήξουν όσα πλάνα ήθελαν. Είχε προηγηθεί η κάλυψη του αγάλματος από μια αμερικάνικη σημαία, κίνηση που προκάλεσε δυσαρέσκεια ακόμη και στους λιγοστούς πανηγυρίζοντες, με αποτέλεσμα να αντικατασταθεί στη συνέχεια από μια ιρακινή σημαία.

Αργότερα θα γινόταν γνωστό ότι το «αυθόρμητο» γκρέμισμα του αγάλματος του Σαντάμ Χουσεΐν ήταν σκηνοθετημένη παράσταση του αμερικάνικου στρατού. Οχι ότι δεν υπήρχε λόγος να χαρούν πολλοί Ιρακινοί για το γκρέμισμα του Σαντάμ και του καθεστώτος του. Αλλά με τι τίμημα και ποια προοπτική; Προφανώς, οι εκδηλώσεις ενθουσιασμού δεν ήταν εφάμιλλες με τη φιέστα που πρόβλεπαν και η όλη εικόνα δεν ανταποκρινόταν σ' αυτό που περίμεναν στρατός, αμερικάνικη κυβέρνηση, τηλεοπτικά κανάλια. Γι' αυτό, όπως συνηθίζεται πλέον, έγινε κανονική χολιγουντιανή σκηνοθεσία και κινηματογραφικό γύρισμα με μεγάλη προσοχή στα εφέ. Το κεντράρισμα, ο φωτισμός, ο συμβολισμός υπήρξαν αντικείμενα ιδιαίτερης μελέτης ώστε να υπερτονίζεται το μεγαλείο του αμερικάνικου στρατού και να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αδυναμία και τον εξευτελισμό του ιρακινού κράτους, του στρατού και ολόκληρης της χώρας.

Η εισβολή στο Ιράκ υπήρξε η αρχή νέων φοβερών δεινών για τον καταπονημένο, από πολύχρονους πολέμους και το διεθνές εμπάργκο, ιρακινό λαό. Ηταν επίσης η αφετηρία αιματηρής αντίστασης στους κατακτητές, ξεκαθαρίσματος λογαριασμών κι εμφύλιου σπαραγμού. Αντί για απελευθέρωση, υφίστανται βομβαρδισμούς, δολοφονίες, προπηλακισμούς, ανελέητο κυνηγητό, φυλακίσεις, βασανιστήρια, καταστροφή και καταλήστευση της πολιτιστικής τους κληρονομιάς και της πολιτιστικής κληρονομιάς ολόκληρης της ανθρωπότητας. Στερούνται νερού, τροφίμων, ηλεκτρικού, φαρμάκων και η ειρωνεία είναι ότι δεν έχουν ούτε καν πετρέλαιο.

Τεράστιες μαχητικές αντιπολεμικές διαδηλώσεις πραγματοποιούνται σ' όλο τον κόσμο και φυσικά και στην Ελλάδα.

Αντιγαλλική υστερία είχε καταλάβει τις ΗΠΑ για την αντίθεση της Γαλλίας στον πόλεμο κατά του Ιράκ. Οι δύο δημοσιογράφοι, η Ελλη κι ο Φώτης, αποφάσισαν να ενημερωθούν επιτόπου για την κατάσταση στις ΗΠΑ. Από το αεροδρόμιο ακόμα στο Παρίσι κράτησαν χαμηλό προφίλ.

Βρέθηκαν παρόντες στο κυνήγι μαγισσών, στην καταδίωξη οτιδήποτε γαλλικού από τη μια άκρη της χώρας ως την άλλη, από την Ανατολική ως τη Δυτική Ακτή κι από τον πολικό Βορρά ως τον κατακαμένο Νότο. Υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες στην άρνηση των εστιατορίων του Μανχάταν να προσφέρουν κρουασάν και γαλλικά τυριά και στο άδειασμα πανάκριβων γαλλικών κρασιών ποιότητας στους υπονόμους της Καλιφόρνιας...

* Διασκευή από το βιβλίο της Κυριακής Γεροζήση, «Νέα Υόρκη, Παρίσι, Βαγδάτη».