«Γιατί δεν έχουν μέχρι σήμερα ενεργοποιηθεί άλλοι προμηθευτές στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας;», ρωτούσε πριν από λίγες μέρες η διοίκηση της ΔΕΗ σε ανακοίνωσή της, με την οποία αντέδρασε σε σχετικές δηλώσεις του προέδρου του ΣΕΒ Δ. Δασκαλόπουλου για τα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος. Το ερώτημα ήταν ρητορικό και έτσι η απάντηση δόθηκε αμέσως: «Γιατί απλά δεν τους συμφέρει». Με βάση αυτή τη λογική, τη λογική του ...συμφέροντος και άρα του κέρδους, η διοίκηση της ΔΕΗ εμφανίζεται παραπονούμενη, όχι τόσο για τη στάση των ανταγωνιστών της, αλλά επειδή δεν της επιτρέπουν και της ίδιας να πράξει ανάλογα. Γι' αυτό και στη συγκεκριμένη απάντησή της έσπευσε να επισημάνει ότι «τα ρυθμιζόμενα τιμολόγια της ΔΕΗ είναι γενικά χαμηλότερα από το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος» και να συμπληρώσει ότι «οι εν δυνάμει προμηθευτές έχουν μεγαλύτερο οικονομικό όφελος», προμηθεύοντας με ενέργεια τη ΔΕΗ, η οποία «είναι υποχρεωμένη να αγοράζει αυτή την ενέργεια αφού λειτουργεί ως τελευταίο καταφύγιο».

Πίσω από όλα αυτά, βρίσκεται η αντιδραστική πολιτική της «απελευθέρωσης» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι η πολιτική, που χάραξε η Ευρωπαϊκή Ενωση και ανέλαβαν να υλοποιήσουν οι πρόθυμες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ αρχικά, και της ΝΔ στη συνέχεια. Επρόκειτο για την πολιτική που σηματοδοτήθηκε από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ για την «απελευθέρωση των αγορών», συνθήκη την οποία στήριξε και υπερψήφισε και ο ΣΥΝ. Μια πολιτική, η οποία στηρίχτηκε και από τις ηγεσίες των παρατάξεων που συγκροτούν την πλειοψηφία στη διοίκηση της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, η οποία τώρα, χωρίς να αναιρεί τις μέχρι σήμερα θέσεις της, φέρεται να ανοίγει ...μέτωπο με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο Τ. Αθανασόπουλο.

Οι τελευταίες εξελίξεις στο ελληνικό ενεργειακό «τοπίο» έχουν να κάνουν με ένα πλήθος ξένων εταιρειών, που, είτε αυτόνομα, είτε σε συνεργασία με τοπικούς εταίρους, επιδίδονται στην κατάκτηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Οι κρατικές επιδοτήσεις είναι πολύ μεγάλες και η απορρόφηση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σε τιμές εξαιρετικά υψηλές, εγγυημένη. Παράλληλα, οι ισχυρότερες εταιρείες προγραμματίζουν την είσοδό τους στη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή, με μονάδες φυσικού αερίου, ενώ στα σχέδιά τους βρίσκονται και λιθανθρακικές μονάδες.

Από το «τίποτα», αλλά κυρίως χωρίς να υπάρχει καμιά απολύτως αντικειμενική ανάγκη για το λαό και τον τόπο, συγκροτείται ταχύτατα το ανταγωνιστικό επιχειρηματικό πλαίσιο, στο οποίο θα κινηθεί η ΔΕΗ τα επόμενα χρόνια. Το κοινωνικό κόστος, το κόστος, δηλαδή, που καλούνται να χρεωθούν - πληρώσουν οι εργαζόμενοι είναι ανυπολόγιστο. Η ΔΕΗ φτιάχτηκε με χρήματα του ελληνικού λαού, σε μια περίοδο που ήταν κάτι παραπάνω από απαραίτητη για την ανάπτυξη του καπιταλισμού στη χώρα, αλλά κανένας μεγαλοεπιχειρηματίας δε θα «πετούσε» τα λεφτά του σε τεράστιες υποδομές που χρειάζονταν δεκαετίες μόνο και μόνο για να αποσβεστούν. Το ντόπιο μεγάλο κεφάλαιο ωφελήθηκε σε ιδιαίτερα σημαντικό βαθμό από τον εξηλεκτρισμό της χώρας, που του επέτρεψε να εκμεταλλευτεί με ακόμη μεγαλύτερη ένταση αυτούς που τον χρηματοδότησαν, τους εργαζόμενους. Και τη στιγμή που όλα ήταν έτοιμα, δηλαδή, τη στιγμή που οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου επιδίωκαν να διευρύνουν την κερδοφόρα δράση τους και σε άλλους τομείς, κρίθηκε ότι ήρθε η ώρα να βάλουν στο χέρι και την ίδια την υποδομή, για να πολλαπλασιάσουν τα κέρδη τους. Κανένας από αυτούς δεν αντιμετωπίζει την ηλεκτρική ενέργεια ως κοινωνικό αγαθό. Ενα ακόμη εμπόρευμα είναι γι' αυτούς και όσο περισσότερο αναγκαίο είναι, τόσο περισσότερο θα το χρεώσουν.

Αυτό είναι και το ζητούμενο: Η υψηλότερη χρέωση. Η μεγαλύτερη τιμή για τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Αυτό το ζητούμενο αφορά και τη ΔΕΗ, ίσως περισσότερο από τις άλλες εταιρείες. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ έχει βλάψει σοβαρά την τσέπη των λαϊκών νοικοκυριών. Οι τελευταίες πολύ μεγάλες ανατιμήσεις, με απόφαση της κυβέρνησης, δεν είναι τίποτα μπροστά στην έκρηξη τιμών που ετοιμάζεται. Η διοίκηση της ΔΕΗ δε «μασά» τα λόγια της. Ζητά ελευθερία στη διαμόρφωση των τιμολογίων. Ζητά να μην είναι το «τελευταίο καταφύγιο», που την υποχρεώνει τελικά να ηλεκτροδοτεί τα νοικοκυριά, αφού κανείς άλλος δεν το κάνει. Ζητά νέα τιμολόγια, τα οποία κατά ένα μέρος θα αποτελούνται από αδιαπραγμάτευτες χρεώσεις και ένα ακόμη τμήμα τους θα συμπεριλαμβάνει το «εύλογο κέρδος» της. Αυτό που θέλει είναι να αντιμετωπιστεί ως μία ακόμη ιδιωτική εταιρεία, που πράττει ανάλογα με το συμφέρον της.

Το συμφέρον των μετόχων της ΔΕΗ ΑΕ αυτήν την περίοδο, και για πολλά χρόνια ακόμη, περιλαμβάνει μια πολύ μεγάλη γκάμα επιχειρηματικών πρακτικών, που έρχονται σε ευθεία αντίθεση με όσα έχει συνηθίσει ο μέσος καταναλωτής, για το τι σημαίνει ΔΕΗ, για το τι σημαίνει απρόσκοπτη ηλεκτροδότηση και με κόστος που μπορεί να το υπομείνει, έστω κι αν δεν είναι χαμηλό για την «ταλαιπωρημένη» τσέπη του, όπως συμβαίνει σήμερα. Με νωπά τα αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα για το πρώτο εξάμηνο του 2008, η διοίκηση της ΔΕΗ επέλεξε τη Θεσσαλονίκη για να κάνει σημαντικές ανακοινώσεις που σχετίζονται με το μέλλον της επιχείρησης. Αν και το νέο επιχειρησιακό της σχέδιο αναμένεται να το παρουσιάσει σε περίπου ένα μήνα, έσπευσε να προϊδεάσει για την εταιρική της διάρθρωση, μετά από ένα πολύ μεγάλο διάστημα συζητήσεων, αντιπαραθέσεων, μελετών από εντεταλμένους οίκους και πολιτικών διεργασιών σε επίπεδο ΕΕ. Το σχέδιο περιλαμβάνει:

• Μία εταιρεία Μεταφοράς, θυγατρική κατά 100%.
• Μία εταιρεία Διανομής.
• Μία εταιρεία Παραγωγής και Ορυχείων.
• Μία εταιρεία Εμπορίας.
• Ο ΔΕΣΜΗΕ, ο διαχειριστής του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, θα υποβαθμιστεί σε διαχειριστή της αγοράς, με κύρια αποστολή να εποπτεύει το μηχανισμό διαμόρφωσης των χοντρικών τιμών. Η διαχείριση του συστήματος μεταφοράς θα επανέλθει στη ΔΕΗ.
• Η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ θα παραμείνει ως ξεχωριστή εταιρεία.
• Ανέπαφες θα μείνουν οι συμμετοχές στη ΣΕΝΚΑΠ ΑΕ (50%) και στη ΛΑΡΚΟ (28,6%).

Η διοίκηση τόνισε ότι με αυτό το μοντέλο προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της ΕΕ. Ταυτόχρονα όμως και ακριβώς επειδή το κάνει αυτό, γυρίζει μια νέα «σελίδα» στην πορεία ιδιωτικοποίησης της επιχείρησης. Η πολυδιάσπασή της υλοποιείται σταθερά. Με ξεχωριστές εταιρείες και με απαγόρευση για αύξηση της παραγωγικής της ισχύος, η ΔΕΗ θα επιδίδεται όλο και περισσότερο στις αναγκαστικές συνεργασίες με άλλες εταιρείες για την ανάπτυξη κοινών επιχειρηματικών σχημάτων. Μόνο που οι μέτοχοί της, όπως και η διοίκηση, βλέπει σε αυτόν τον εξαναγκασμό την «ευκαιρία». Οπως και πολλές άλλες μεγάλες εταιρείες, το ενδεχόμενο συγχώνευσης, πώλησης τμημάτων της ή και εξαγοράς τους, δεν αποτελεί μία επίφοβη προοπτική, αλλά μια ενδιαφέρουσα πιθανότητα, εφόσον το αντίτιμο είναι αξιόλογο. Ετσι, εάν είσαι Αμερικανός επενδυτής και έχεις βάλει, π.χ., 10 εκατ. ευρώ σε μετοχές της ΔΕΗ, θα θεωρήσεις καλή «μπίζνα» να βγεις από την επιχείρηση με 20 εκατ. ευρώ στην τσέπη. Το ίδιο ισχύει εάν είσαι μια αντιλαϊκή κυβέρνηση που έχεις το 51% της ΔΕΗ και θέλεις να βγάλεις μερικά δισεκατομμύρια επιπλέον για να επιδοτήσεις μεγαλοεπιχειρηματίες.

Η επιχειρηματική λογική της διοίκησης της ΔΕΗ, αρμονικά συνδυασμένη με την κυβερνητική πολιτική, συμπαρασύρει όλο το οικοδόμημα της εταιρείας. Οι εργασιακές σχέσεις απειλούνται ξανά, οι μετακινήσεις εργαζομένων και στελεχών θεωρούνται καλή πρακτική για τη διεύρυνση των ...δεξιοτήτων τους, οι εργολάβοι καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο χώρο, ο οποίος δημιουργείται από τη διαρκή μείωση του μόνιμου προσωπικού, οι μισθοί μπαίνουν στον «Προκρούστη» της μείωσης του λειτουργικού κόστους. Επιπρόσθετα, με ένα επενδυτικό σχέδιο 12 δισ. ευρώ (που επιδιώκει να τα εξοικονομήσει από την ανατίμηση των ...τιμολογίων), η διοίκηση μπαίνει ορμητικά στο πεδίο της ανάπτυξης της επιχείρησης. Οχι για να παράγει επαρκή, φτηνή και καλή ενέργεια για το λαό, αλλά για να αυξήσει το ειδικό βάρος της στην επιχειρηματική αρένα, να γίνει υπερκερδοφόρα, περισσότερο ελκυστική στα ξένα συμφέροντα.

Ολα αυτά και ακόμη περισσότερα κάνουν την πρόταση του ΚΚΕ περισσότερο επίκαιρη και αναγκαία. Για αποκλειστικά ενιαίο κρατικό φορέα ενέργειας, όπου οι πρώτες ύλες, τα μέσα παραγωγής, τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής θα αποτελούν κρατική, κοινωνική ιδιοκτησία, ενταγμένο στο γενικότερο σχεδιασμό ανάπτυξης της λαϊκής οικονομίας, με στόχο την ολόπλευρη ικανοποίηση των αναγκών του λαού.