Σε 26 μέρες από σήμερα θα ενεργοποιηθεί στους λογαριασμούς της ΔΕΗ η θεσμοθετημένη από την κυβέρνηση «ρήτρα καυσίμων», η οποία αντιστοιχεί σε ανατίμηση της τάξης του 5,6% σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ίδιας της ΔΕΗ, ώστε να αποκομίσει 95 εκατ. ευρώ το 2009. Η τελευταία - επαναλαμβανόμενη - δήλωση του υπουργού Ανάπτυξης Χ. Φώλια, ήταν «καμία αύξηση στα τιμολόγια της ΔΕΗ για το 2009». Η αναντιστοιχία αυτής της κατηγορηματικής δήλωσης με την πραγματικότητα που θα διαμορφωθεί από τον επόμενο μήνα για τα λαϊκά νοικοκυριά, με μια ακόμη οικονομική επιβάρυνση που προστίθεται σε πολλές ακόμη, αναδεικνύει τόσο το μέγεθος της υποκρισίας της κυβερνητικής πολιτικής, όσο και τις πραγματικές προθέσεις της. Η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, πρώτα και κύρια για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους και στη συνέχεια για εκατοντάδες χιλιάδες αυτοαπασχολούμενους, μικρούς επαγγελματοβιοτέχνες, εμπόρους και χιλιάδες αγρότες, είναι αναγκαίος όρος για την «απελευθέρωση» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, την οποία προωθεί αποφασιστικά η κυβέρνηση.

Αυτόν ακριβώς τον πολιτικό στόχο, της «απελευθέρωσης», υπηρετεί εμμέσως αλλά σαφώς και το επιχειρησιακό σχέδιο της ΔΕΗ για την περίοδο 2009 - 2014, που παρουσιάστηκε πρόσφατα και τιτλοφορείται «Βελτίωση Απόδοσης και Ανάπτυξη». Και το κάνει αυτό, επειδή η ΔΕΗ διεκδικεί την ύπαρξη και λειτουργία της μέσα σε αυτή την απελευθερωμένη αγορά. Απαιτεί κάλυψη κάθε κόστους της και σημαντικά κέρδη, όπως κάθε άλλη εταιρεία, υπέρ των μεγαλομετόχων της και των υποψήφιων νέων «επενδυτών». Η διαφορά είναι - όπως συμβαίνει και με άλλες αντίστοιχες πρώην κρατικές εταιρείες ενέργειας στην ΕΕ - ότι όταν καλείται να καλύψει κοινωνικές ανάγκες, να παρέχει τις λεγόμενες «υπηρεσίες κοινής ωφέλειας», ζητά να αντιμετωπίζεται ως μια «πολυμετοχική εταιρεία εισηγμένη στο χρηματιστήριο», δηλαδή μια καθ' όλα ιδιωτική εταιρεία που δεν μπορεί να δικαιολογήσει τέτοιες δαπάνες. Οταν όμως ζητά ευνοϊκότερες θεσμικές ρυθμίσεις για τη λειτουργία της, πολιτική στήριξη των σχεδίων της και νέες μεγάλες ανατιμήσεις, τότε επικαλείται το... δημόσιο χαρακτήρα της που ενισχύεται από τη συμμετοχή του κράτους κατά 51% στο μετοχικό της κεφάλαιο. Ολα αυτά είναι «λεπτομέρειες» που σύντομα θα «διορθωθούν» από τη νέα δέσμη μέτρων που προετοιμάζει το υπουργείο Ανάπτυξης, έτσι ώστε και οι μεγαλομέτοχοι της ΔΕΗ να ικανοποιηθούν από άποψη κερδών και οι υπόλοιπες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη συμβατική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας να εξασφαλίσουν την κερδοφορία τους.

Το επιχειρησιακό σχέδιο της ΔΕΗ αξιώνει μεγάλες ανατιμήσεις στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος για τα επόμενα έξι χρόνια, στη βάση δύο εναλλακτικών σεναρίων, που έχουν να κάνουν με την απόφαση που θα ληφθεί σε επίπεδο ΕΕ για τις δαπάνες αγοράς εκπομπής ρύπων διοξειδίου του άνθρακα. Παρότι εισηγείται μεγαλύτερες ανατιμήσεις εάν χρειαστεί η ΔΕΗ να πληρώσει επιπλέον για την αγορά δικαιωμάτων, ακόμη και το «ηπιότερο» σενάριο προδικάζει σκληρές οικονομικές επιβαρύνσεις για τα νοικοκυριά. Συγκεκριμένα, με δωρεάν δικαιώματα εκπομπής ρύπων, οι αυξήσεις που ζητά είναι:

• 2009: 1%
• 2010: 5%
• 2011: 5%
• 2012: 5%
• 2013: 4%
• 2014: 3%

Οι αυξήσεις αυτές αθροιστικά είναι 23%, αλλά στην πράξη ξεπερνούν το 25% στην εξαετία!

Εάν υπάρξει οικονομικό κόστος για την αγορά δικαιωμάτων, τότε ζητούνται αυξήσεις:

• 2009: 1%
• 2010: 5%
• 2011: 5%
• 2012: 5%
• 2013: 13%
• 2014: 6%

Πρόκειται για αυξήσεις που ξεπερνούν το 40%! Και στις δύο περιπτώσεις, οι ανατιμήσεις έρχονται να προστεθούν σε αυξήσεις που ξεπέρασαν το 20% τα δυο προηγούμενα χρόνια, ενώ δε λαμβάνεται υπόψη η ενεργοποίηση της ρήτρας καυσίμων! Είναι ανατιμήσεις που χαρακτηρίστηκαν «λογικές» από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της ΔΕΗ Τ. Αθανασόπουλο, αν και ο ίδιος είχε κάνει λόγο τις προηγούμενες μέρες για μεγάλες αυξήσεις. Ωστόσο, η ΔΕΗ κάνει τις προτάσεις της θεωρώντας ότι στην Ελλάδα ισχύουν τα χαμηλότερα τιμολόγια της ΕΕ των «15» και ότι αυτό αποτελεί «ανωμαλία». Βεβαίως, στις χώρες της ΕΕ που εφαρμόστηκε νωρίτερα η πολιτική της «απελευθέρωσης» των αγορών ενέργειας - στην πραγματικότητα της υποδούλωσής τους στο μεγάλο κεφάλαιο - οι τιμές έχουν ήδη αυξηθεί σημαντικά, μόνο και μόνο για να υπηρετήσουν τον στόχο της υπερκερδοφορίας των ιδιωτών. Αυτή η κατάσταση είναι το μέτρο σύγκρισης της ΔΕΗ.

Ο Τ. Αθανασόπουλος επισήμανε στην παρουσίαση του επιχειρησιακού σχεδίου, ότι αυτό υπηρετεί την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδίου που είχε παρουσιαστεί στα τέλη του 2007 και είχε εγκριθεί από την κυβέρνηση. Προβλέπει επενδύσεις που κυμαίνονται ανάμεσα στα 13,5 με 14,5 δισ. ευρώ στην εξαετία, αν και ο επικεφαλής της επιχείρησης που το εισηγήθηκε και το υπερασπίζεται, παραδέχτηκε ότι είναι «αισιόδοξο», εκφράζοντας μια κάποια περίσκεψη για το αν θα υλοποιηθεί στο σύνολό του. Παρ' όλα αυτά, στη βάση αυτού του επενδυτικού σχεδίου προωθούνται μέτρα που θα αλλάξουν σημαντικά τη λειτουργία της ΔΕΗ και εκτός από τις δυσάρεστες συνέπειες για τα λαϊκά νοικοκυριά, αναμένεται να πληγούν σε μεγάλο βαθμό οι εργασιακές σχέσεις, συνολικά τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων σε αυτή και οι μισθολογικές κατακτήσεις τους. Τόσο οι ανατιμήσεις των τιμολογίων, όσο και τα υπόλοιπα μέτρα εξοικονόμησης που προβλέπει το σχέδιο, «νομιμοποιούνται» από την ανάγκη εξεύρεσης των αναγκαίων πόρων για την εκτέλεση των επενδύσεων. Οι προτεινόμενες επενδύσεις επιμερίζονται ως εξής:

• 5,8 δισ. ευρώ για την παραγωγή (αντικατάσταση παλαιών μονάδων και νέες, υδροηλεκτρικά)
• 3,1 δισ. ευρώ για τη διανομή
• 2,8 δισ. ευρώ για θυγατρικές εταιρείες και κοινοπραξίες (ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ, RWE, ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ)
• 1,24 δισ. ευρώ για τη μεταφορά
• 1,1 δισ. ευρώ για τα ορυχεία
• Κάτι λιγότερο από 300 εκατ. ευρώ για τις κεντρικές υπηρεσίες και την εμπορία.

Η διοίκηση της ΔΕΗ θέλει να βρει τους απαραίτητους πόρους με σημαντικές αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα, εξοικονόμηση 2,2 δισ. ευρώ στην εξαετία από τη μείωση του λειτουργικού κόστους και με δανεισμό 4,5 δισ. ευρώ. Η εξοικονόμηση ανοίγει την «αυλαία» των βίαιων ανατροπών που θα γίνουν πράξη στη δομή και στη λειτουργία της ΔΕΗ. Ετοιμάζει μείωση των «ελεγχόμενων δαπανών» σε μισθοδοσία, υλικά και υπηρεσίες τρίτων. Η μισθολογική δαπάνη προσδιορίστηκε σε 1,425 δισ. το χρόνο και εκεί θα πέσει το βάρος, με μη αντικατάσταση του μεγαλύτερου μέρους των 6.500 εργαζομένων που αναμένεται να απομακρυνθούν στην εξαετία λόγω συνταξιοδότησης και παρεμβάσεις σε υπερωρίες, απουσίες, αύξηση παραγωγικότητας, «αναδιάρθρωση διαδικασιών». Η εντατικοποίηση είναι μία πλευρά αυτής της διαδικασίας. Ηδη, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται η αύξηση των προσλήψεων εργαζομένων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή έργου, με στόχο τη σταδιακή πλήρωση ακόμη και ολόκληρων τομέων, όπως για παράδειγμα αυτού της ασφάλειας των εγκαταστάσεων. Ο Τ. Αθανασόπουλος επιχείρησε να το θέσει «κομψά» μιλώντας για «μείωση του μέσου όρου ηλικίας των εργαζομένων»!!! Είναι αυτονόητο ότι τομείς που «πάσχουν» σήμερα από έλλειψη προσωπικού ή του κατάλληλου προσωπικού, θα επιβαρυνθούν ακόμη περισσότερο και οι υπεργολάβοι θα πολλαπλασιαστούν. Μόνο που τώρα θα αμείβονται ακόμη χειρότερα απ' ό,τι σήμερα, με συνέπεια τη μεγαλύτερη εκμετάλλευση των εργαζομένων που απασχολούνται σε αυτούς.

Στον τομέα των υλικών, οι κίνδυνοι είναι «χειροπιαστοί», όχι μόνο επειδή είναι σημαντικές οι καταγγελίες για ελλείψεις, αλλά και επειδή επικρίνονται οι «οικονομικές» επιλογές της ΔΕΗ τα τελευταία χρόνια, που έχουν να κάνουν με την προμήθεια υλικού από χώρες που δεν μπορούν ακόμη να εγγυηθούν την ποιότητα του εξοπλισμού. Μείωση λειτουργικών δαπανών προβλέπεται και για τα Ορυχεία και για την Παραγωγή και για τη Μεταφορά.

Η διοίκηση της ΔΕΗ προσπάθησε με το επιχειρησιακό σχέδιο να μην αφήσει τίποτα στην «τύχη», ενώ δε δίστασε να διατυπώσει εναλλακτικές λύσεις στην περίπτωση που δε γίνει αποδεκτό, οι οποίες ξεκινούν από τη μη υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου, μέχρι την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ή και την πώληση περιουσιακών στοιχείων της, όπως μονάδες παραγωγής, ορυχεία, υδροηλεκτρικά! Ο Τ. Αθανασόπουλος έκανε λόγο για «απευκταίες» επιλογές, οι οποίες περιλαμβάνονται στο σχέδιο για... τυπικούς λόγους, χωρίς να πείσει κανέναν γι' αυτό. Ακόμη και το ζήτημα της πυρηνικής ενέργειας μπήκε στο «τραπέζι», στην περίπτωση που δεν προχωρήσουν οι λιθανθρακικές μονάδες!!!