Ο Λένιν, στα κείμενά του «Τα καθήκοντα του προλεταριάτου στην επανάστασή μας», «Γράμματα για την ταχτική», «Για τη δυαδική εξουσία» καθώς και σε άλλα, επεξεργάστηκε την επαναστατική στρατηγική και τακτική στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν μετά την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φεβρουαρίου.

Το βασικό στοιχείο του προβληματισμού του Λένιν στο προγραμματικό κείμενο, που είναι γνωστό ως «Θέσεις του Απρίλη», είναι η ανάγκη αλλαγής της στρατηγικής των μπολσεβίκων. Ο Λένιν εκτιμούσε το αντικειμενικό γεγονός ότι η αστικοδημοκρατική επανάσταση στη Ρωσία πραγματοποιήθηκε:

«Ως την επανάσταση του Φλεβάρη - Μάρτη 1917, η κρατική εξουσία στη Ρωσία βρισκόταν στα χέρια μιας παλιάς τάξης, δηλαδή της τάξης των φεουδαρχών - ευγενών - τσιφλικάδων, με επικεφαλής τον Νικόλαο Ρομανόφ.

Υστερα από αυτή την επανάσταση, η εξουσία βρίσκεται στα χέρια μιας άλλης, νέας τάξης, δηλαδή της αστικής τάξης.

Το πέρασμα της κρατικής εξουσίας από τα χέρια μιας τάξης στα χέρια μιας άλλης είναι το πρώτο, το κύριο, το βασικό γνώρισμα της επανάστασης, τόσο με την αυστηρά - επιστημονική, όσο και με την πρακτικά - πολιτική σημασία αυτής της έννοιας.

Μ' αυτή την έννοια, η αστική ή αστικοδημοκρατική επανάσταση στη Ρωσία τελείωσε»⁴⁹.

Στη Ρωσία το ζήτημα που έμπαινε πια στην ημερήσια διάταξη ήταν η σοσιαλιστική επανάσταση, δηλαδή το πέρασμα της εξουσίας στην εργατική τάξη και όχι η συγκρότηση της «επαναστατικής δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς», γι' αυτό και ο Λένιν πρότεινε την εγκατάλειψη αυτού του στόχου.

Ο Λένιν έδωσε σκληρή μάχη και μέσα στο κόμμα των μπολσεβίκων με όσους αντιδρούσαν στην αλλαγή της στρατηγικής του κόμματος:

«Οποιος βάζει με τον παλιό τρόπο το ζήτημα του "αποτελειωμού" της αστικής επανάστασης, αυτός θυσιάζει τον ζωντανό μαρξισμό στο νεκρό γράμμα.

Κατά την παλιά αντίληψη προκύπτει πως: Υστερα από την κυριαρχία της αστικής τάξης, μπορεί και πρέπει να ακολουθήσει η κυριαρχία του προλεταριάτου και της αγροτιάς, η δικτατορία τους.

Στη ζωντανή όμως πραγματικότητα τα πράγματα ήρθαν ήδη διαφορετικά: προέκυψε μια εξαιρετικά πρωτότυπη, νέα πρωτοΐδωτη σύμπλεξη του ενός με το άλλο, υπάρχουν δίπλα, μαζί, ταυτόχρονα και η κυριαρχία της αστικής τάξης (η κυβέρνηση Λβοφ και Γκουτσκόφ) και η επαναστατική - δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς, που παραδίνει θεληματικά την εξουσία στην αστική τάξη, που μετατρέπεται θεληματικά σε εξάρτημά της.

Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ουσιαστικά στην Πετρούπολη η εξουσία βρίσκεται στα χέρια των εργατών και των στρατιωτών. Οτι η νέα κυβέρνηση δεν ασκεί και ούτε μπορεί να ασκήσει πάνω τους βία, επειδή δεν υπάρχει ούτε αστυνομία, ούτε χωρισμένος από το λαό στρατός, ούτε πανίσχυρη υπαλληλία, που να στέκεται πάνω από το λαό. Αυτό είναι γεγονός. Πρόκειται ακριβώς για ένα γεγονός που είναι χαρακτηριστικό για ένα κράτος τύπου Κομμούνας του Παρισιού. Το γεγονός αυτό δε χωράει στα παλιά σχήματα. Πρέπει να ξέρει κανείς να προσαρμόζει τα σχήματα στη ζωή και όχι να επαναλαμβάνει λέξεις για "δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς" γενικά, λέξεις που έχασαν κάθε νόημα»⁵⁰.

Το ιδιόμορφο στοιχείο της παράλληλης ύπαρξης δύο ταξικά αντίθετων «εξουσιών», καθορίζει και τα κύρια καθήκοντα των αντιτιθέμενων τάξεων για την επίλυση αυτής της αντίφασης:

«Δε χωράει ούτε η παραμικρή αμφιβολία ότι μια τέτοια "σύμπλεξη" δεν μπορεί να κρατήσει πολύν καιρό. Δυο εξουσίες σ' ένα κράτος δεν μπορεί να υπάρχουν. Η μια από αυτές πρέπει να εκμηδενιστεί και όλη η ρωσική αστική τάξη δουλεύει ήδη με όλες τις δυνάμεις της, με όλους τους τρόπους και παντού για το παραμέρισμα και την εξασθένιση, την εκμηδένιση των Σοβιέτ των στρατιωτών και εργατών βουλευτών, για τη δημιουργία της μονοκρατορίας της αστικής τάξης.

Η δυαδική εξουσία εκφράζει στην ανάπτυξη της επανάστασης μόνο μια μεταβατική στιγμή, τότε που αυτή έχει προχωρήσει πιο πέρα από τη συνηθισμένη αστικοδημοκρατική επανάσταση, χωρίς όμως να έχει φτάσει ακόμη ως την "καθαρή" δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς»⁵¹.

Οι «Θέσεις του Απρίλη», που υιοθετήθηκαν ως πρόγραμμα του μπολσεβίκικου κόμματος, έδιναν απάντηση στα πιο φλέγοντα ζητήματα της στρατηγικής και τακτικής: για το δρόμο εξόδου από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, για τη μορφή και το περιεχόμενο της προλεταριακής εξουσίας, την πραγματοποίηση των ώριμων, για εφαρμογή οικονομικών μέτρων, των πρώτων βημάτων προς το σοσιαλισμό, για την πάλη κατά της πείνας και της καταστροφής, για την τακτική και τις μορφές πάλης, την πολιτική συμμαχιών του Κόμματος στο δρόμο προς τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Ο Λένιν, τεκμηριώνοντας ότι τα Σοβιέτ μπορούν να αποτελέσουν μορφή της δικτατορίας του προλεταριάτου, εξαρτούσε την προοπτική τους από την αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων σε αυτά. Εθετε ως στόχο να απαλλαγούν από την ιδεολογικοπολιτική κυριαρχία των μικροαστών-μενσεβίκων και εσέρων και να περάσουν με τη γραμμή των μπολσεβίκων. «Να εξηγήσουμε στις μάζες ότι το Σοβιέτ των εργατών βουλευτών είναι η μόνη δυνατή μορφή επαναστατικής κυβέρνησης και ότι γι' αυτό, όσο η κυβέρνηση αυτή θα βρίσκεται κάτω από την επιρροή της αστικής τάξης, το καθήκον μας μπορεί να είναι μόνο η υπομονετική, συστηματική, επίμονη και προσαρμοσμένη στις πρακτικές, ιδιαίτερα, ανάγκες των μαζών, εξήγηση των λαθών της τακτικής τους.

Οσο είμαστε μειοψηφία, δουλειά μας είναι να κάνουμε κριτική και εξήγηση των λαθών, προπαγανδίζοντας ταυτόχρονα την ανάγκη να περάσει όλη η κρατική εξουσία στα Σοβιέτ των εργατών βουλευτών, έτσι που οι μάζες με την πείρα τους να απαλλαγούν από τα λάθη τους»⁵².

(Κείμενο της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ)

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

47. Β. Ι. Λένιν, «Απαντα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», τ. 31, σελ. 14.

48. Β. Ι. Λένιν, «Απαντα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», τ. 31, σελ. 114.

49. Β. Ι. Λένιν, «Απαντα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», τ. 31, σελ. 133.

50. Β. Ι. Λένιν, «Απαντα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», τ. 31, σελ. 135.

51. Β. Ι. Λένιν, «Απαντα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», τ. 31, σελ. 155.

52. Β. Ι. Λένιν, «Απαντα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», τ. 31, σελ. 115.