Τα νέα στοιχεία που βγήκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα για τη συμφωνία ΗΠΑ - Ουκρανίας, σχετικά με τον εκσυγχρονισμό του δικτύου των αγωγών δείχνουν ξεκάθαρα πως το ζήτημα του φυσικού αερίου, της ενέργειας, αποτελεί κορυφαίο ζήτημα για το πολυεθνικό κεφάλαιο. Ολη η περιοχή της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, και ιδιαίτερα αυτή της Κασπίας και του Καυκάσου, πλούσια σε φυσικό πλούτο αποτελεί «φιλέτο» για τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Αλλωστε, όχι τυχαία έδωσαν τα πάντα για την ανατροπή της μεγάλης σοσιαλιστικής χώρας, τη διάλυση και τη δημιουργία ελέγξιμων προτεκτοράτων.

Οι δηλώσεις του αναπληρωτή διευθύνοντα συμβούλου του ρωσικού μονοπωλίου «Gazprom», Αλεξάντρ Μεντβέντεφ την περασμένη Τρίτη, ότι δηλαδή «οι Ουκρανοί χορεύουν στη μουσική που ενορχηστρώνεται όχι στο Κίεβο, αλλά εκτός της χώρας», έδωσαν αφορμή να εμφανιστούν δημοσιεύματα στον ρωσικό Τύπο σε ό,τι αφορά τη σύναψη συμφωνίας ανάμεσα στην Ουκρανία και τις ΗΠΑ, τον περασμένο Δεκέμβρη, σχετικά με τον εκσυγχρονισμό του δικτύου των ουκρανικών αγωγών. Το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες αυτές, αναφέροντας ότι η Ουκρανία αναζητούσε επενδυτές για τον εκσυγχρονισμό των αγωγών της, τέτοιους που δε θα αξίωναν πολιτικές απαιτήσεις και δε θα επιχειρούσαν να ασκήσουν πολιτικές πιέσεις προς το Κίεβο...

Η συγκεκριμένη συμφωνία που υπογράφτηκε στις 19 Δεκέμβρη του 2008 ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών επιβεβαιώνει μεταξύ άλλων την «ιδιαίτερη σημασία των σχέσεων (σ.σ. των δύο χωρών) ως φίλων και στρατηγικών εταίρων». Σημειώνεται πως η συνεργασία αυτή βασίζεται «στις αξίες και τα συμφέροντα (...) που συμπεριλαμβάνουν την ενίσχυση της δημοκρατίας και της οικονομικής ελευθερίας, την προστασία της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας, την ενίσχυση των κανόνων του δικαίου (...)». Υπογραμμίζεται η αμοιβαία επιθυμία τους να ενισχύσουν τις σχέσεις στους τομείς της «οικονομίας, της πολιτικής, της διπλωματίας, του πολιτισμού και της ασφάλειας», ενώ επιβεβαιώνουν τις προτεραιότητες της Συνεργασίας ΗΠΑ - Ουκρανίας (Road Map) που υπογράφτηκε το Μάρτη του 2008 και θέτουν τις απαραίτητες δομές για την προετοιμασία της έναρξης των συνομιλιών για την εγκαθίδρυση μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου.

Σε ό,τι αφορά τα ενεργειακά ζητήματα, η συγκεκριμένη συμφωνία αναφέρει ότι «αναγνωρίζοντας τη σημασία της σωστής λειτουργίας του ενεργειακού τομέα, οι δύο πλευρές επιδιώκουν να εργαστούν στενά για την αποκατάσταση και τον εκσυγχρονισμό της ικανότητας της ουκρανικής ενεργειακής υποδομής μεταφοράς και να προσδιοριστούν και να διασφαλιστούν οι πηγές πυρηνικής ενέργειας της Ουκρανίας, κάνοντάς τη λιγότερο εξαρτημένη από τις ξένες πηγές πυρηνικής ενέργειας και αποθήκευσης πυρηνικής ενέργειας». Επιπλέον, «με βάση τις Προτεραιότητες της Συνεργασίας ΗΠΑ - Ουκρανίας (Road Map), οι ΗΠΑ και η Ουκρανία επιδιώκουν να προωθήσουν την εργασία της Διμερούς Ομάδας Εργασίας για την Ενεργειακή Ασφάλεια. Συνεπείς με τη Διακήρυξη της Συνόδου των ΗΠΑ - ΕΕ της 10ης Ιούνη του 2008, οι ΗΠΑ και η Ουκρανία επιδιώκουν να ενισχύσουν τον τριμερή διάλογο με την Ευρωπαϊκή Ενωση για την ενισχυμένη ασφάλεια της ενέργειας».

Ιδιαίτερης σημασίας είναι και η τελευταία αναφορά της συμφωνίας, αν αναλογιστούμε παράλληλα το «παιχνίδι» που παίζει και η Ευρωπαϊκή Ενωση με δεδομένες τις αντιθέσεις στο εσωτερικό της. Από μόνη της, λοιπόν, η συμφωνία ΗΠΑ - Ουκρανίας υποδηλώνει την πρόθεση να διεκδικηθεί μερίδιο από την «πίτα» της ενέργειας της Ρωσίας.

Επίσης, η πρόθεση της άρχουσας τάξης της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, και αυτής της Γεωργίας - χώρα σημαντική για το πέρασμα του φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα - καταδεικνύει το μεγάλο γεωστρατηγικό παιχνίδι.

Καθόλου άσχετο δε θα πρέπει να θεωρηθεί και το γεγονός ότι ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Γκέρχαρντ Σρέντερ, σήμερα κατέχει τη θέση του υπεύθυνου της κατασκευής του ρωσικού υποθαλάσσιου αγωγού στη Βαλτική εκ μέρους της «Gazprom», με ετήσιο εισόδημα 250.000 ευρώ, και είναι διορισμένος στη διοίκηση της ρωσο-βρετανικής πετρελαϊκής κοινοπραξίας «TNK - BP» ως ένας από τους τρεις ανεξάρτητους διευθυντές της...

Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τη διένεξη ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία σε ό,τι αφορά το ρωσικό φυσικό αέριο που προορίζεται για την Ευρώπη και την τιμή με την οποία η Ουκρανία θα αγοράζει το φυσικό αέριο το 2009, αλλά και για το ποσό που θα καταβάλει η Ρωσία για τη διέλευσή του από το ουκρανικό έδαφος. Φέτος, τα πράγματα έχουν μπλεχτεί με τις αλλεπάλληλες κατηγορίες της μεν Ρωσίας ότι το Κίεβο παράνομα παρακρατά το αέριο για δική του χρήση - κάτι το οποίο αρνείται η Ουκρανία - η οποία από τη μεριά της υποστηρίζει ότι η Μόσχα τα πράττει όλα αυτά, για να δυσφημήσει τη χώρα, στη διεθνή κοινότητα. Παρά τη συμφωνία που είχε επιτευχθεί στις αρχές της βδομάδας ανάμεσα στη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ευρωπαϊκή Ενωση, τελικά το πολυπόθητο αέριο δεν κατάφερε να φτάσει στους Ευρωπαίους καταναλωτές, καθώς η «Gazprom» επέλεξε να χρησιμοποιήσει τον αγωγό Σούντζα, για τον οποίο όμως η ουκρανική εταιρεία «Naftogaz» υποστηρίζει ότι δεν είναι κατάλληλος, γιατί θα πρέπει να κόψει την παροχή αερίου σε εκατομμύρια Ουκρανούς και επέμεινε πως για το «τεχνικό αέριο» θα πρέπει να πληρώσει η Ρωσία.

Και όλα αυτά, καθώς αναμενόταν να πραγματοποιηθεί χτες διάσκεψη κορυφής των χωρών - καταναλωτών ή διαμετακομιστών του ρωσικού αερίου, στη Μόσχα, ύστερα από πρόταση της Ρωσίας, αλλά και η συνάντηση της Ουκρανής πρωθυπουργού Γιούλιας Τιμοσένκο και του Ρώσου ομολόγου της Βλαντιμίρ Πούτιν την ίδια μέρα. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Ρώσος Πρόεδρος, Ντμίτρι Μεντβέντεφ έχει προτείνει τη δημιουργία «μιας διεθνούς κοινοπραξίας των ευρωπαϊκών χωρών» που θα αγοράζει και θα κατέχει το αναγκαίο αέριο για τεχνικούς σκοπούς. Ηδη οι ενεργειακοί όμιλοι - η γερμανική «ΕΟΝ», η γαλλική «GDF Suez» και η ιταλική «Eni» έχουν συμφωνήσει να συμμετάσχουν στην κοινοπραξία, ενώ δεν αποκλείεται και η συμμετοχή της αυστριακής «OMV» μελλοντικά. Ακόμα, όπως ανακοινώθηκε από την «Gazprom», τόσο η ίδια όσο και η ιταλική «Eni» συμφώνησαν να επισπεύσουν την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου του Νότιου Ρεύματος, «South Stream», για την παραπέρα προώθηση εναλλακτικών δρόμων. Και η σύγκρουση συμφερόντων θα συνεχίζεται όσο τα μονοπώλια θα ελέγχουν το φυσικό πλούτο.