Με την ξεχωριστή έκθεση ζωγραφικής - αφιέρωμα στη μνήμη του «καλλιτέχνη της φυγής και της αναζήτησης», του μεγάλου ζωγράφου Πάρι Πρέκα (1926 - 1999), ξεκίνησαν χτες οι εκδηλώσεις του «Φεστιβάλ Μεγάρου Γκύζη 2009» στα Φηρά Σαντορίνης. Δέκα χρόνια μετά το αναπάντεχο «φευγιό» του, ο ζωγράφος των «Τάνκερ» και των «Αλόγων», του «Νικητή» και του «Ηττημένου», του «Ικάρου», των τοπίων της Ελλάδας και τόσων άλλων έργων, που φιλοτέχνησε στην πολύχρονη εικαστική του περιπλάνηση, βρίσκεται πάλι κοντά μας με την έκθεση «Οι Λιθογραφίες στο Ταξίδι του Πάρι Πρέκα». Μία ξεχωριστή εικαστική παρουσίαση, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση και επιμέλεια του Γιάννη Παπακωνσταντίνου, αλλά και τη φροντίδα της συντρόφου του Μερόπης Πρέκα. Στο Πνευματικό Κέντρο, έως τις 23/8, εκτίθενται 25 μεγάλες λιθογραφίες του καλλιτέχνη, πολλές από αυτές δοκίμια από το προσωπικό του αρχείο, με θέμα τα άλογα, τα τάνκερ και τοπία της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων δεσπόζουσα θέση κατέχει η Σαντορίνη, τόπος καταγωγής του πατέρα του. Εικόνες και τοπία «βυθισμένα» στη σιωπή, καταστάλαγμα γλυκό από όλα όσα συγκίνησαν και άγγιξαν το σημαντικό μας δημιουργό.

Οπως σημειώνει ο Μανόλης Βλάχος (καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών), στον κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση: «Τα έργα έχουν επιλεγεί έτσι ώστε να επισημαίνουν τις αισθητικές αντιλήψεις του ζωγράφου, τους θεματικούς άξονες της τέχνης του και το μέτρο της τεχνικής του... Τα δύο χαρακτικά με την κεφαλή του αλόγου της Σελήνης από το αέτωμα του Παρθενώνα, τα οποία και ανοίγουν την έκθεση, υπαινίσσονται τη σχέση του Πρέκα με την αρχαιότητα και εντοπίζουν τη διεργασία που υφίστανται οι αρχαίες μορφές, όταν διεισδύουν στη δουλειά του... Την επίπονη σπουδή του προτύπου και όταν λαμβάνεται από τη φύση, προδίδουν οι εικόνες του καλπασμού των αλόγων. Πρόκειται για στιγμιότυπα, στα οποία έχουν αποκρυσταλλωθεί ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά του ζώου, ο δυναμισμός, η χάρη και η αίσθηση της ελευθερίας που αποπνέει η κίνησή του».

«Καθοριστική είναι η λειτουργία του φωτός στη νησιωτική τοπιογραφία του Πρέκα. Διεισδυτικό και έντονο το φως αναδεικνύει τους πέτρινους όγκους και τις υδάτινες επιφάνειες, ενώ συναιρεί αρχιτεκτονήματα και οικισμούς σε μεγάλα ασύμμετρα σχήματα». Στην έκθεση φιλοξενούνται πέντε λιθογραφίες μιας και μόνης απόψεως των Φηρών της Σαντορίνης, η οποία έχει ζωγραφιστεί σε πέντε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Τα έργα αυτά αποτελούν μαρτυρίες της μεταβολής των εντυπώσεων, που προκαλεί το φως κατά τη διαδρομή του στο συγκεκριμένο τόπο.

Οσον αφορά στην ενότητα των τάνκερ, ο Μ. Βλάχος γράφει: «Το τάνκερ εισβάλλει στην ελληνική θαλασσογραφία, επιθετικό και συχνά επαναλαμβανόμενο, χάρη στον Πρέκα. Η δημοτικότητα που απέκτησε οφείλεται στην αυστηρή, σχεδόν αφαιρετική μορφή του και στο ότι διαθέτει μεγάλες συνεχείς επιφάνειες, όπου μπορούν να αναπτυχθούν με άνεση οι κλίμακες του χρώματος... Η έκθεση προτείνει μία σειρά λιθογραφιών, όπου διακρίνονται η τόλμη και η ισορροπία σχημάτων και χρώματος, όπως επίσης η νέα αίσθηση που προκύπτει από την εικόνα του λιμανιού».

Μετά την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, τμήμα της έκθεσης «Γιάννης Μόραλης. Σχέδια 1934 - 1994» παρουσιάζεται (έως 20/8) στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Δήμου Αίγινας (Σπύρου Ρόδη 16). Σε συνεργασία με την γκαλερί Ζουμπουλάκη φιλοξενείται μια επιλογή 26 σχεδίων του σημαντικού μας δημιουργού. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ν. Π. Παΐσιος: «Το ύφος των σχεδίων ακολουθεί ή προαγγέλλει... τις περιόδους της ζωγραφικής του. Σε ό,τι αφορά τη λειτουργία τους, μπορούμε να χωρίσουμε τα σχέδια σε δύο περιόδους, με ορόσημο τη δεκαετία του 1970. Πριν από το ορόσημο αυτό, το σχέδιο απολαμβάνει σχετική αυτονομία σε σχέση με τη ζωγραφική, μετά χάνει την ελευθερία αυτή, αλλά κερδίζει την πειθαρχία της βασικής οδού που οδηγεί στη ζωγραφική. Τέλος, γίνεται ξεκάθαρη η σημασία της τεράστιας οπτικής μνήμης του Μόραλη. Από τη δημιουργία ενός αρχικού θέματος πάνω στο χαρτί μέχρι την πλήρη οργάνωσή του πάνω στο μουσαμά, μπορεί να μεσολαβήσουν μήνες, χρόνια και δεκαετίες. Μοιάζουν, δηλαδή, τα σχέδιά του με σπόρους μουσικών μοτίβων που χρειάζονται καιρό για να βλαστήσουν, να οργανωθούν και να αναπτυχθούν σε τραγούδι ή ολόκληρη συμφωνία. Πολλές φορές, μάλιστα, τα μοτίβα αυτά επαναλαμβάνονται από έργο σε έργο ή από δεκαετία σε δεκαετία».

Ατομική έκθεση ζωγραφικής του Χρόνη Μπότσογλου με τίτλο «Του Γιαλού», παρουσιάζεται (έως 26/8) στην γκαλερί «citronNE» στο λιμάνι του Πόρου. Περιλαμβάνει ακουαρέλες και κατασκευές φτιαγμένες κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών του δημιουργού, από το 2005 έως σήμερα. Είναι ένα είδος «εικαστικού ημερολογίου», στο οποίο επιστρέφει τα καλοκαίρια. Οι ακουαρέλες αποτελούν μια συλλογή, μια καταγραφή των βιωμάτων του κοντά στη θάλασσα, στο Πετρί της Λέσβου. Ο Χρ. Μπότσογλου εστιάζει σε λεπτομέρειες: λίγα κοχύλια, μικρά σκόρπια κομμάτια ξύλου, μικρά μορφώματα βράχων. Με έναν παιχνιδιάρικο τρόπο, ο καλλιτέχνης αιχμαλωτίζει με αμεσότητα και φρεσκάδα τις μικρές, εφήμερες, ευχάριστες στιγμές των καλοκαιρινών διακοπών. Οι ακουαρέλες «Του Γιαλού» αποτελούν μία σειρά, κατά τρόπο σχεδόν αρχειακό, που παραπέμπει σε άλλες θεματικές ενότητες του καλλιτέχνη. Τα έργα αριθμούνται και χρονολογούνται για να υπογραμμιστεί η χρονολογική τους διαδοχή.

Η δομή και η αυτοβιογραφική φύση τους είναι χαρακτηριστικές στο έργο του καλλιτέχνη. Ο Χρ. Μπότσογλου εστιάζει και εξερευνά την καθημερινή του ζωή, το περιβάλλον του, το βιωματικό του χώρο. Ωστόσο, αυτό που διακρίνει τις ακουαρέλες, είναι ο παιχνιδιάρικος χαρακτήρας τους, ο οποίος συχνά υπογραμμίζεται με λέξεις καταγεγραμμένες πάνω στο ίδιο το έργο. Το ημιδιαφανές μέσο της ακουαρέλας, χρησιμοποιείται κατάλληλα, ώστε να καταγραφούν αυτούσιες οι ευχάριστες στιγμές χαλάρωσης στην ακρογιαλιά. Πρόκειται για μια αναφορά στην έννοια του ελληνικού καλοκαιριού, την οποία ο καλλιτέχνης μοιράζεται με το κοινό του.

Στον ίδιο χώρο ακολουθούν (29/8 - 20/9) οι θαλασσογραφίες του Παναγιώτη Τέτση, οι οποίες είναι εμπνευσμένες από την Υδρα και τον Πόρο. Η σειρά τιτλοφορείται «Παρακάμπτοντας τα Τσελεβίνια». Πρόκειται για τα μικρά ακατοίκητα νησιά με την άγρια θάλασσα στο άκρο της Πελοποννήσου, ανάμεσα στον Πόρο και την Υδρα, όριο ανάμεσα στον ήρεμο Σαρωνικό Κόλπο και τη βραχώδη Υδρα, που ενώνει και συνάμα διαχωρίζει τη ζωή στα δύο νησιά.

Οι θαλασσογραφίες του Π. Τέτση υποδεικνύουν μια προσωπική ερμηνεία για τη θάλασσα, πάντα παρούσα στη ζωή και το έργο του. Τα παχύρευστα χρώματα απλώνονται στον καμβά με το πινέλο, με μαχαίρι, ακόμη και με τα δάκτυλα. Το φως μεταφράζεται σε χρώμα. Οι μορφές πνίγονται σε μία πλημμυρίδα χρώματος που εξαλείφει τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Ο τρόπος με τον οποίο ο καλλιτέχνης μεταχειρίζεται τις μορφές, τον χώρο και το φως μετατρέπει το αντικείμενο σε ένα αρμονικό σύνολο από επίπεδα και χώρους. Οι πινελιές έχουν μία ρυθμική διάταξη που δίνει στον καμβά τη λαμπερή του υφή. Ζωγραφίζει την καθαρή κίνηση της μάζας του χρώματος, που προσδίδει στον πίνακα την αμεσότητα του χρωματιστού σχεδίου. Στους πίνακες του Τέτση, ο ουρανός και η θάλασσα έχουν σχεδόν αφηρημένη σχέση: σχηματίζουν από κοινού τη δίνη μιας οργιαστικής φυσικής δύναμης.