Η αστική αντίληψη για την ελευθερία θεωρεί αυτονόητη την αυτοκτονία και μάλιστα μπορεί να την αναδείξει και σε μέγιστη απόδειξη αυτοδιάθεσης.

Ε, λοιπόν, εμείς δεν είμαστε υπέρ αυτής της ελευθερίας. Ισως να μην μπορείς να εμποδίσεις έναν απελπισμένο εργάτη να αυτοκτονήσει την ώρα που το κάνει, έχεις όμως κάθε δικαίωμα και υποχρέωση έγκαιρα να παλέψεις για να τον πείσεις ότι είναι μέρος της τάξης του, δεν περισσεύει, το αφεντικό του είναι αυτό που περισσεύει κι ότι εν τέλει, ακριβώς γιατί θα μας λείψει, να του πούμε ότι δεν έχει δικαίωμα στην αυτοκτονία.

Η συνείδηση του καθενός είναι οι κοινωνικές του σχέσεις, μ' όλα όσα χωράνε εκεί μέσα. Κι αυτή η πάλη θα είναι διαρκής. Ας μην κλαίμε, λοιπόν, δήθεν για την άδικη την κοινωνία, όταν μέρος της αδικίας είναι κι όσοι πλασάρουν μια τέτοια ελευθερία που λύνει τα χέρια των αφεντικών.

Οι αστοί κλείνουν σ' όλες τις πτώσεις την ελευθερία και τη δημοκρατία. Σα να πρόκειται για καταστάσεις που υπάρχουν στο κενό και η λειτουργία τους εναπόκειται στην ατομική βούληση.

Αλλά, πάνω στη βιάση, τους ξεφεύγουν και οι επιδιώξεις. Οπως αυτή για τα κόμματα κατά παραγγελία, της ίδιας της αστικής τάξης. Οπου ευθέως ομολογείται πως πρέπει να καταργηθεί η αυτοτέλεια των κομμάτων με νόμο που θα ορίζει την εσωτερικότητά τους. Σα να μπορεί νόμος των αστών να ορίσει σ' ένα επαναστατικό κόμμα πώς θα παλέψει για να ανατρέψει το νόμο των αστών! `Η να το εμποδίσει να το παλεύει για να το κάνει...

Στην καλύτερη των περιπτώσεων εμφανίζονται να μιλάνε γενικώς για μια ουδέτερη ελευθερία, όταν η οικονομική βάση είναι μια ξερή δικτατορία, όπως συμβαίνει σε καθεστώς κυριαρχίας των μονοπωλίων.

Σε κάθε περίπτωση τα παραδείγματα μιλούν για δύο μέτρα και δυο σταθμά.

Μέχρι που μια πράξη "ελευθερίας" να καταδείξει ότι πρόκειται για ελευθερία εντός των τειχών.

Εκεί ακριβώς πρέπει να αρχίσει η σκέψη να ξεδιπλώνεται σε άλλους δρόμους: Στο δρόμο της «ανελευθερίας» του να έχεις μια ανθρώπινη δουλειά και να παλεύεις μέχρι που η εργασία να πάψει να είναι δουλεία. Στο δρόμο της «αντιδημοκρατικότητας» του να υποτάσσεται η μειοψηφία στις αποφάσεις της πλειοψηφίας μέσα στο επαναστατικό κίνημα, ώστε να είναι αποτελεσματική η πάλη. Και εν τέλει στο δρόμο για το πραγματικό βασίλειο της ελευθερίας, που δεν μπορεί να υπάρξει όσο υπάρχει ο καταναγκασμός της ελεύθερης μισθωτής σκλαβιάς, καταναγκασμός που μόνο με καταναγκασμό καταργείται.

Μια ματιά στις σελίδες του «Ριζοσπάστη» μαρτυρά καθημερινά την κόλαση μέσα στην οποία οι εργαζόμενοι πασχίζουν να τα βγάλουν πέρα σε συνθήκες όλο και πιο ασφυκτικές (χτες π.χ. παρουσιάσαμε την κατάσταση στο Κιλκίς). Παράλληλα όμως η καταγραφή μαρτυρά κι ότι μια μερίδα εργατών όχι μόνο δεν έχει σκοπό να πάει άκλαυτη αλλά και οργανώνει τη ζωή της - κόντρα σε νόμους κι αστυνόμους - έτσι που να μπορέσει να ανατρέψει τους εκμεταλλευτές της. Είναι οι εργάτες που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ. Καταγράφουμε τη διαφορά σ' αντιδιαστολή με όσους αντί να σκύψουν στα δύσκολα της ταξικής πάλης για να αναδείξουν μέσα από κει την πραγματική ελπίδα για την εργατική τάξη, αρκούνται - όχι από ανικανότητα - στην προβολή, αναπαραγωγή ακριβώς της πλέον ανελεύθερης στάσης, τότε που ο εργάτης παραδίδει απόλυτα τα όπλα του.

Τα κόμματα υπάρχουν για να εκφράζουν διαφορετικά ταξικά συμφέροντα. Η πολιτική πάλη υπάρχει σαν έκφραση αυτής της διαφοράς. Κι αυτό σημαίνει πως τίποτα δεν είναι σταθερό κι αμετακίνητο, όλα είναι θέμα συσχετισμού κι αυτό που σήμερα είναι αδύναμο, αύριο γίνεται κυρίαρχο. Τα κόμματα ως ελεύθερες συνενώσεις υπόκεινται στον έλεγχο των μελών τους κι αυτό είναι στοιχείο της δυναμικής τους. Κόμματα που η εσωτερική τους λειτουργία περιορίζεται από νόμους που ορίζει η αντίπαλη τάξη, θα είναι μόνο κόμματα - μαϊμού και ενσωματωμένα στο σύστημα, αφού χάνουν ακριβώς την δυνατότητα να επιδιώκουν την ανατροπή.