Εκεί, λοιπόν, που «χρόνια εμόχτησε το εργατικό το χέρι να χτίσει την καλύβα του και μια ζωή να φτιάξει» - όπως έγραψε ο Φώτης Αγγουλές- εμφανίστηκε η «προνομιούχος τάξη» των παιδιών.

Και σήμερα οι νέοι αυτών των χωρών βιώνουν τη βαρβαρότητα, την περιθωριοποίηση και τον εξανδραποδισμό. Αυτό είναι το βαρύ τίμημα της εφόδου της «ελεύθερης αγοράς» μετά τις ανατροπές του 1989.

Δραματικά τα προχτεσινά στοιχεία της «Γιούνισεφ»: Για 65 εκατ. νέους 15-24 χρονών σε 27 χώρες της πρώην σοσιαλιστικής κοινότητας το μέλλον είναι ζοφερό. Η ανεργία έφτασε το 30%. Ενας στους τρεις εγκαταλείπει το σχολείο. Απειλούνται από λοιμώδη νοσήματα, όπως το ΕΪΤΖ. Τα ναρκωτικά, η εγκληματικότητα και πορνεία εκτινάχτηκαν στα ύψη. Γέμισαν και πάλι οι δρόμοι από «μπεσπριζορνίκι», όπως έλεγαν στη Ρωσία τα περιπλανώμενα στη διάρκεια του εμφυλίου (1920).

Αλλά οι πραγματικές ευκαιρίες δόθηκαν με τη δημιουργία του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους.

Για την ιστορία θυμίζουμε το Διάταγμα του νεαρού σοβιετικού κράτους για την υγεία: «Καθοδηγούμενο από την αρχή ότι η προστασία της υγείας ανεξαίρετα όλων των πολιτών της Σοβιετικής Δημοκρατίας αποτελεί υποχρέωση του κράτους, με τα μέσα του οποίου υλοποιούνται όλα τα υγειονομικά μέτρα και συντηρούνται όλα τα υγειονομικά ιδρύματα, το προεδρείο του Σοβιέτ των Εργατών Αντιπροσώπων της Μόσχας αποφάσισε να καταργήσει την είσπραξη αμοιβής από τους ασθενείς στη Μόσχα... Αυτό αφορά όλους τους πολίτες, χωρίς εξαίρεση» («Πράβδα» 10 Ιούλη 1919).

Στα πλαίσια αυτού του συστήματος εφαρμόστηκαν πρωτότυπες αγωγές υγείας για να ξεστραβώσουν τους μουζίκους που είχαν για φυλαχτό τους τις ψείρες (!) όπως έγραψε με μοναδικό τρόπο ο Νίκος Καζαντζάκης («Ριζοσπάστης» 13.4.1927 και 16.11.1997).

Το ίδιο σύστημα δημιούργησε το σχολείο που «τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να αποκτήσουν το καλύτερο είδος της γενικής μόρφωσης», όπως έγραψε η Αγγλίδα δασκάλα Ντιάνα Λέβιν, που επισκέφτηκε την ΕΣΣΔ το 1933.

Αυτό τέλος πάντων το σύστημα «εκτόξευσε» τον άνθρωπο και έκανε τα πρώτα βήματά του στο διάστημα.

Αυτός ο σοσιαλισμός, με όλα του τα λάθη και τις αδυναμίες, πραγματοποίησε στη ζωή, είτε θέλει κανείς να της το αναγνωρίσει είτε όχι, τα στοιχειώδη αποφασιστικά ανθρώπινα δικαιώματα.

Ασφαλώς όχι την περίφημη ανάπτυξη των ΗΠΑ που οδήγησε 32 εκατ. ανθρώπους (12% του πληθυσμού) να ζουν κάτω απ' το όριο της φτώχειας (ΑΠΕ 6.11.2000).

Μπορεί όμως να κοιτάξει κι απέναντι στη - φτωχή - Κούβα του Φιντέλ και να οραματιστεί για την εκδίκηση των ονείρων. Εκεί λοιπόν στην Κούβα: «Κανένας άστεγος, κανένας πεινασμένος, κανένας άνεργος αν θέλει να δουλέψει. Μπερδεμένο; Αυτά και άλλα πολλά είναι η Κούβα...» («Καθημερινή» 5.11.2000).

Μάλλον ξεμπερδεμένα είναι τα πράγματα...