Παπαγεωργίου Βασίλης

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) εξέφρασε χτες τη δική του άποψη για «την πορεία της Τουρκίας προς την προσχώρηση» στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), τοποθετώντας, μετά τις αποφάσεις του Ελσίνκι, σε πιο «ρεαλιστική» προοπτική την ευρω - τουρκική προσέγγιση, με αναφορές, έστω και «ευχολογικές» σε ζητήματα όπως τα ελληνο-τουρκικά, το Κυπριακό, το Κουρδικό, η γενοκτονία των Αρμενίων, τα οποία έχουν ξεχαστεί από τα κατεξοχήν «αρμόδια» θεσμικά όργανα, όπως η Κομισιόν. Γίνεται, όμως, φανερό ότι η «καμπή» στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας, που σηματοδοτούν οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι (Δεκέμβρης 1999), με τη συνυπογραφή του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη, έχει επηρεάσει αναπόφευκτα και την παραδοσιακή «επιφυλακτικότητα» του ΕΚ έναντι της Τουρκίας, τόσο σε θέματα εσωτερικού εκδημοκρατισμού, όσο και γεωστρατηγικών επιδιώξεων.

Η σχετική έκθεση του Γάλλου ευρωβουλευτή και πρώην στρατηγού Φ. Μοριγιόν ψηφίστηκε χτες από την Ολομέλεια του Στρασβούργου με 429 ψήφους υπέρ, 24 κατά και 78 αποχές. Στην παρέμβασή του ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ Στρατής Κόρακας δήλωσε ότι «δεν είναι δυνατόν να ψηφίσουμε την έκθεση Μοριγιόν, γιατί είμαστε βέβαιοι ότι η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας θα επιδεινώσει τη ζωή των λαών της, με μεγαλύτερη υποταγή της Τουρκίας στους οικονομικούς, πολιτικούς και στρατιωτικούς στόχους του μεγάλου κεφαλαίου της ΕΕ (...). Δεν αγνοούμε, βέβαια, τις θετικές αναφορές του ψηφίσματος. Φοβούμαστε όμως ότι για άλλη μια φορά αποτελούν ευχολόγιο. Γιατί αλήθεια όλα αυτά δε συμπεριλαμβάνονται στις προτάσεις της Κομισιόν;».

Το ερώτημα του ευρωβουλευτή του ΚΚΕ είναι καίριο και τραγικά επίκαιρο, αφού μόλις την προηγούμενη μέρα, ενώπιον της Ολομέλειας του ΕΚ, ο αρμόδιος για τη διεύρυνση Γερμανός επίτροπος Γκίντερ Φερχόιγκεν «απείλησε» τους ευρωβουλευτές να μην προβάλουν «πολλές απαιτήσεις και όρους προς την Τουρκία», εκθέτοντας, για πρώτη φορά, την Κομισιόν με τη δήλωση ότι «η επίλυση του Κυπριακού προβλήματος δεν αποτελεί προϋπόθεση για την προσχώρηση της Τουρκίας». Η αντίδραση της Κομισιόν, η οποία μαζί με το Συμβούλιο έχει την κύρια και αποκλειστική ευθύνη για τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας, είναι χαρακτηριστική και του κλίματος που έχει διαμορφωθεί, μετά το Ελσίνκι. Το ΕΚ είχε εκφραστεί παλιότερα με «σκληρές» θέσεις όσον αφορά την Τουρκία, και βέβαια τώρα, είναι ακόμη νωρίς, για να «ξεχάσει» κάποια ζητήματα. Ομως, προσπαθεί, πλέον, με υπερβάλλοντα ζήλο να αναφερθεί, όσο γίνεται με απαλό και ευγενικό τρόπο, κρατώντας τουλάχιστον τα προσχήματα. Ε, ακόμη κι αυτό, φαίνεται ότι εξοργίζει την Κομισιόν, η οποία απαιτεί τη γενικευμένη λήθη και αφασία σ' ό,τι αφορά την πραγματική Τουρκία. Κι αυτό, βέβαια, δε μένει ανεκμετάλλευτο από την Αγκυρα, η οποία παραδοσιακά έχει τη διπλωματική ευελιξία να «κινείται», όταν οποιαδήποτε αφορμή μπορεί να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της ισχύ.

Κανείς, βέβαια, δεν ενοχλείται για οτιδήποτε αφορά την οικονομική «προσχώρηση» της Τουρκίας στην ΕΕ. Ούτε ότι η έκθεση Μοριγιόν, ακολουθώντας το «πνεύμα των καιρών», χαρακτηρίζει «πρόοδο» την ύπαρξη χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων που το καθεστώς της Αγκυρας επιμένει να μασκαρεύει την κατάσταση πίσω από τη βιτρίνα του δήθεν επιταχυνόμενου «εκδημοκρατισμού». Κανένας δε μιλά για την παντελή έλλειψη υποχρέωσης περί της συνταγματικής ανασύνταξης του ρόλου των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, που, ειρήσθω εν παρόδω, αποτέλεσε και το «πρότυπο» για τους σχετικούς «νόμους» της ελληνικής χούντας.

Αντίθετα ξεσηκώνεται τεράστιος προπαγανδιστικός θόρυβος γιατί το ΕΚ, «αυθαδίασε» και ψήφισε (με ελάχιστη πλειοψηφία 234 υπέρ, 213 κατά) μια ευχολογική, γενικόλογη αναφορά στη γενοκτονία των Αρμενίων «πριν από την καθιέρωση του σύγχρονου τουρκικού κράτους», ζητώντας «δημόσια αναγνώριση», όταν, παλιότερα το ίδιο το ΕΚ έχει υπερψηφίσει σωρεία ψηφισμάτων για το Αρμενικό, ιδιαίτερα αυτό του 1987, και όταν το ίδιο ζήτημα έχει αναγνωριστεί ως «γενοκτονία» από τη γαλλική Εθνοσυνέλευση το 1998 και τη γαλλική Γερουσία, μόλις στις 8/11/2000. `Η, μήπως, ενόχλησε μια πρόταση που παρεισέφρησε στην έκθεση Μοριγιόν, και «ζητεί από την τουρκική κυβέρνηση να αποσύρει τα στρατεύματα κατοχής της από τη βόρεια Κύπρο», πάγιο αίτημα του ΕΚ, που εδώ και χρόνια (...) αγνοείται, όχι μόνο από την Τουρκία, και τις ευρωπαϊκές «μεγάλες δυνάμεις», αλλά ακόμη και από τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Σε τελευταία ανάλυση, το ΕΚ δεν έχει τη «θεσμική» δυνατότητα να επιβάλει κάποιες απ' αυτές τις αναφορές στην επίσημη διαπραγμάτευση ΕΕ - Τουρκίας. Και στα «δεσμευτικά» επίσημα κείμενα της Κομισιόν και του Συμβουλίου, με συμφωνία της ελληνικής κυβέρνησης, τέτοιου είδους «αυθάδικες» αναφορές, απουσιάζουν επιμελώς εδώ και χρόνια. Τι τους ενοχλεί, η ιστορική μνήμη;