Παρασκευή 17 Νοέμβρη 2000
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 14
ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Επιστημονικοτεχνική εξέλιξη: Σκέψεις και καθήκοντα

Οι «νέες τεχνολογίες» εφαρμόζονται στις πιο αναπτυγμένες χώρες εδώ και δεκαετίες, επηρεάζοντας καθοριστικά την οικονομία και το εποικοδόμημα. Η επιστήμη αποτελεί πια άμεση παραγωγική δύναμη. Χρησιμοποιείται από το καπιταλιστικό σύστημα για τη δημιουργία ψευδαισθήσεων ότι τάχα δε σαπίζει, αλλά ανθεί και ελπίδων για αυτόματη άνοδο του βιοτικού επιπέδου όλων, κεφαλαιοκρατών και εργαζομένων. Την ίδια στιγμή, πολλές πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις δείχνουν ξεκάθαρα τους τεράστιους κινδύνους από την καπιταλιστική τους αξιοποίηση. Στις συνθήκες αυτές, όπως σημειώνεται και στη Θέση 55, είναι επιτακτική η ανάγκη να δοθεί συνέχεια στις σχετικές επεξεργασίες που είχαν γίνει στο παρελθόν από το κόμμα και τη μαρξιστική διανόηση. Πολύ περισσότερο που η επιστημονική πρόοδος δεν υπολογίζεται πια με τις δεκαετίες, αλλά με τα χρόνια, ακόμα και με τους μήνες, δημιουργώντας συνεχώς νέα δεδομένα. Πολλά τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Οι απαντήσεις δε χρειάζονται μόνο σε μια μελλοντική σοσιαλιστική κυβέρνηση, ούτε μόνο στο ΚΚΕ. Θα χρειαστούν και στο Μέτωπο για να δώσει με επιτυχία τον αγώνα του για την κυβέρνηση και την εξουσία. Γιατί τα ερωτήματα δεν αφορούν μόνο τις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες, αλλά και την Ελλάδα και δεν είναι του απώτερου μέλλοντος, αλλά του σήμερα ή του εγγύς αύριο. Ερωτήματα όπως:

- Με ποιους τρόπους χρησιμοποιείται η πληροφορική για την εντατικοποίηση της εργασίας και τι απαντήσεις πρέπει να δώσει το εργατικό κίνημα; Σε ποιο βαθμό και πώς έχει εξαπλωθεί σήμερα στην Ελλάδα η παρακολούθηση στους χώρους δουλιάς και η χειραγώγηση κινημάτων και προσώπων;

- Ποιος θα είναι ο ρόλος της επιστήμης στη Λαϊκή Οικονομία; Πώς εκτιμάμε τα ενδεχόμενα ανάπτυξης στην Ελλάδα σε περιοχές υψηλής τεχνολογίας, που δεν απαιτούν μεγάλες επενδύσεις σε κεφάλαιο, αλλά αξιοποίηση εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού, όπως ο τομέας του λογισμικού;

- Σε ποιο βαθμό η σημερινή επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού οφείλεται στα προβλήματα που αντιμετωπίζει λόγω της μεγάλης αύξησης της οργανικής σύνθεσης του κεφαλαίου; Πρόκειται απλώς για επιμέρους προβλήματα - προάγγελους του μέλλοντος ή για πιο εκτεταμένες δυσκολίες;

Σήμερα που η επιστημονικοτεχνική πρόοδος θα μπορούσε να αξιοποιηθεί όχι μόνο για να εξαφανιστεί η φτώχεια, αλλά και για να εδραιωθεί η κοινωνική ευημερία, με την ομορφιά της γνώσης και της τέχνης για όλους, στην καλύτερη περίπτωση χρησιμοποιείται για να δίνονται «χάντρες και καθρεφτάκια» κι αυτά μόνο στους λαούς των πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών. Η «πίτα» μεγαλώνει και τα ψίχουλα που δίνονται από τους ιδιοκτήτες στους παραγωγούς γίνονται πιο «νόστιμα», αλλά παραμένουν ψίχουλα και αναλογικά λιγότερα απ' ό,τι στο παρελθόν. Οι δυνάμεις του Μετώπου πρέπει να παλέψουν για να γίνεται όλο και περισσότερο συνείδηση στους εργαζόμενους ότι με το σημερινό επίπεδο επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης δεν μπορούν να ικανοποιούνται με ψιχία. Πρέπει να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν προπαγανδιστικά όλοι οι τρόποι πολιτικής χειραγώγησης των μαζών από το κεφάλαιο με όπλο την τεχνολογική εξέλιξη.

Οσο οι μηχανές με τα γρανάζια θα γίνονται συγκριτικά λιγότερες και οι μηχανές με τα πλήκτρα περισσότερες, όσο ο άνθρωπος θα απελευθερώνεται περισσότερο από τη βαριά, αλλά και από την ελαφριά σωματική εργασία, τόσο ο εργάτης του πνεύματος, ο εργάτης γραφείου θα γίνεται όχι απλώς αριθμητικά πιο σημαντικός, αλλά το ίδιο το πρότυπο του «κλασικού» εργάτη της νέας εποχής. Στροφή στην εργατική τάξη σήμερα σημαίνει στροφή κυρίως στα νέα πολυπληθή τμήματα της εργατικής τάξης, τα τμήματα των υπηρεσιών, της εργασίας γραφείου. Και η στροφή αυτή μάς είναι πιο δύσκολη, γιατί εκεί ακριβώς είμαστε πιο αδύνατοι, έχουμε μικρότερη πρόσβαση. Και απ' την άλλη, οι δυνάμεις μας στην εργατική τάξη δε νιώθουν άνετα να ξανοιχτούν στα νέα τμήματα, δυσκολεύονται να τα προσεγγίσουν, καμιά φορά και να καταλάβουν την ταξική τους συνάφεια με αυτά. Το κόμμα πρέπει να εμβαθύνει στην ταξική ανάλυση της σύγχρονης κοινωνίας, ελληνικής αλλά και διεθνούς (γιατί υπάρχουν τεράστιες διαφορές από χώρα σε χώρα, ανάλογα με το επίπεδο καπιταλιστικής ανάπτυξης). Να αποκτήσουμε μια πλήρη και αναλυτική εικόνα για την επαγγελματική διαστρωμάτωση της εργατικής τάξης σήμερα. Και να την προσεγγίσουμε κατάλληλα.

Ενα απαραίτητο «ρυάκι» - συνιστώσα στον ποταμό του Μετώπου, ώστε να δώσει με επιτυχία τη μάχη για αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή ανασυγκρότηση της χώρας μετά το πέρασμα της εξουσίας στα χέρια του, είναι αυτό των επιστημόνων. Τα προβλήματα που θέτει η σύγχρονη επιστημονικοτεχνική πρόοδος είναι πρόκληση για κάθε επιστήμονα, που μπορεί να δει πέρα από τον τομέα του και νιώθει την ανάγκη να πάρει θέση. Ισως θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα κίνημα στο χώρο, σε πρώτη φάση σαν σύνδεσμος ανησυχούντων επιστημόνων, βοηθώντας στην απαγκίστρωση δυνάμεων από τη συντεχνιακή λογική των σημερινών επιστημονικών συλλόγων και τελικά στον αναπροσανατολισμό τους.

Η στάση μας σε ζητήματα όπως αυτό των μεταλλαγμένων τροφίμων πρέπει να είναι καλά επεξεργασμένη. Μεταλλαγμένα τρόφιμα υπάρχουν και στη φύση, από την επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος. Βιοτεχνολογικά τρόφιμα υπάρχουν από τότε που ο άνθρωπος πρωτοχρησιμοποίησε τον καλύτερο σπόρο για να σπείρει τη νέα σοδειά ή διασταύρωσε τα πιο μεγαλόσωμα ζώα των κοπαδιών της περιοχής. Τα βιοτεχνολογικά τρόφιμα σαν επιβοηθητικός παράγοντας δίπλα στην αναδιανομή του προϊόντος προς αυτούς που το παράγουν και το χρειάζονται, μπορεί να είναι η απάντηση στις αυξημένες ανάγκες του μέλλοντος της σοσιαλιστικής ανθρωπότητας. Το πραγματικό ερώτημα είναι με ποιους όρους δίνονται αυτά τα τρόφιμα για παραγωγή και κατανάλωση: με τους όρους της αγοράς, δηλαδή του κέρδους ή με τους όρους της ευημερίας του ανθρώπου, δηλαδή μόνο μετά από διαπίστωση της ασφάλειάς τους.

Ειδική επεξεργασία πρέπει να γίνει για τις νέες τεχνολογίες με δυναμικό ολικής καταστροφής της ανθρωπότητας. Αν και ακόμα δεν έχουν πραγματοποιηθεί τα καθοριστικά βήματα που θα κάνουν τις τεχνολογίες αυτές εφικτές, η ραγδαία επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη των τελευταίων δεκαετιών, υπογραμμίζει την ανάγκη ενασχόλησης με αυτές τις τεχνολογίες από τώρα. Και για έναν άλλο λόγο: τεχνολογίες όπως η γενετική μηχανική, η νανοτεχνολογία και η κυβερνητική αν εξελιχθούν σε ποιοτικά ανώτερο από το σημερινό επίπεδο μπορεί να μην αφήσουν κανένα χρονικό περιθώριο αντίδρασης. Μια επικίνδυνη και ανθεκτική γενετικά κατασκευασμένη ζωική μορφή που αναπαράγεται γρήγορα, ένας στρατός νανομηχανών εκτός ελέγχου, μια πραγματικά νοήμων μηχανή με πρόσβαση σε όλη την ανθρώπινη γνώση και τις μη νοήμονες μηχανές ελέγχου που θα χρησιμοποιούνται παντού, μπορούν να καταργήσουν την ανθρωπότητα μέσα σε διάστημα λίγων μηνών αν όχι ημερών ή να τη γυρίσουν στην εποχή των σπηλαίων. Ο ελεγχόμενος από τον άνθρωπο κίνδυνος πυρηνικού ολέθρου, που συνεχίζει να υφίσταται, ωχριά μπρος στα σενάρια αυτά. Ο αγώνας με προοπτική τον κομμουνισμό αποκτά επιπρόσθετη σημασία και αναγκαιότητα σε έναν κόσμο, που ίσως σε τρεις - τέσσερις δεκαετίες από τώρα, θα έχει πια πολύ περιορισμένα χρονικά περιθώρια αναπροσανατολισμού της επιστημονικής έρευνας, ώστε να έχει κέντρο τον άνθρωπο.

Πέρα από την πραγματοποίηση επεξεργασιών γύρω από θέματα επιστήμης και τεχνολογίας, το κόμμα πρέπει να προχωρήσει και στην παραπέρα αξιοποίηση των τεχνολογικών επιτευγμάτων σε όλη τη λειτουργία και τις δραστηριότητές του. Μερικές σκέψεις:

Πρέπει να αξιοποιηθούν τα σύγχρονα μέσα παρουσίασης των θέσεων και των στόχων μας. Η ανάγκη για τη δημιουργία μιας επαγγελματικής ομάδας παραγωγής πολυμέσων (multimedia) και γενικότερα ηλεκτρονικών εκδόσεων είναι έντονη και άμεση. Εκτός από λύση στις ανάγκες ηλεκτρονικών παρουσιάσεων του κόμματος και αύριο ενδεχομένως και του Μετώπου, ίσως θα μπορούσε να αποτελέσει και προσοδοφόρα κομματική επιχειρηματική δραστηριότητα. Επιπλέον, σήμερα, οι εκδοτικοί όμιλοι στέκουν καλύτερα στην καπιταλιστική αγορά, απ' ό,τι οι μεμονωμένες εκδοτικές επιχειρήσεις.

Σε συνθήκες αυξημένου ανταγωνισμού οι επιχειρήσεις πρέπει να παρακολουθούν τακτικά τις τεχνολογικές εξελίξεις και να παίρνουν έγκαιρα θέση σε υπό διαμόρφωση νέες αγορές, μελετημένα και με σχέδιο. Το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι επιχειρήσεις του κόμματος, διευρύνοντας αν χρειάζεται τη δραστηριότητά τους, έστω και αν ξεφεύγουν από την πεπατημένη. Η απάντηση στη διαρκή προσπάθεια του κεφαλαίου να μας γονατίσει οικονομικά πρέπει να είναι το ίδιο διαρκής και περισσότερο οξυδερκής

ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ

ΚΟΒ «Ριζοσπάστη»


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ