Σαρωτικές ανατροπές στη δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση φέρνουν οι προτάσεις που κατέθεσε χτες στην Επιτροπή του στημένου κοινωνικού διαλόγου η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Στον κυκλώνα των ανατροπών ρίχνονται όλοι οι εργαζόμενοι ενώ το χτύπημα εκτός απ' τις συντάξεις επεκτείνεται στην Υγεία και στα αποθεματικά των Ταμείων.

Πρώτη άμεση επίδραση είναι η αύξηση του πραγματικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης κατά δύο τουλάχιστον χρόνια, από τα 61,4 που είναι σήμερα στα 63 χρόνια και πλέον, και αυτό μέχρι το 2015. Η αύξηση αυτή θα επέλθει με την κατάργηση των «πρόωρων» συνταξιοδοτήσεων, με την παρεμπόδιση για έξοδο από την εργασία, με τη μειωμένη σύνταξη και με τον εξαναγκασμό παραμονής στην εργασία.

Το στόχο αυτό θα εξυπηρετήσει και η αναθεώρηση του καθεστώτος των ΒΑΕ, από το οποίο θα αποβληθούν εκατοντάδες ειδικότητες και επαγγέλματα και η οποία θα τεθεί σε λειτουργία σε διάστημα ενός χρόνου με την έκδοση κανονιστικών πράξεων. Πέραν των άμεσων επιπτώσεων η κυβέρνηση προχωρά στην πλήρη ανατροπή του υφιστάμενου συστήματος και στην εφαρμογή του νέου μοντέλου Ασφάλισης, το οποίο στοχεύει σε μείωση συντάξεων και αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Στελέχη μάλιστα του υπουργείου δεν απέκλεισαν ότι σε περίπτωση που η αύξηση της μέσης ηλικίας συνταξιοδότησης κατά δύο χρόνια δεν επιτευχθεί με τα συγκεκριμένα μέτρα, να καταφύγουν και στη λήψη πρόσθετων.

Βασικός μοχλός του νέου μοντέλου είναι ο διαχωρισμός των προνοιακών από τις ασφαλιστικές εισφορές και η θεσμοθέτηση της βασικής σύνταξης. Η βασική σύνταξη θα κινείται κάτω από τα σημερινά επίπεδα των προνοιακών του ΟΓΑ, θα είναι ενιαία για όλα τα Ταμεία και θα καταβάλλεται σε όσους έχουν παραμονή στη χώρα τουλάχιστον 35 χρόνια.

Το ποσό της βασικής σύνταξης δε θα είναι σταθερό, αλλά θα καθορίζεται κάθε φορά αφού πρώτα αφαιρείται η δαπάνη που θα καταβάλλεται για τους ανασφάλιστους (οι ανασφάλιστοι θα παίρνουν τη βασική σύνταξη μόνο σε συσχέτιση με εισοδηματικά κριτήρια). Το κράτος θα χρηματοδοτεί μόνο το κόστος της βασικής σύνταξης, το οποίο θα αντιστοιχεί στο 1/3 των συνολικών δαπανών του ασφαλιστικού συστήματος. Αρα η συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση του συστήματος μειώνεται δραστικά. Σύμφωνα με κάποιους πρώτους υπολογισμούς με βάση τα στοιχεία του κοινωνικού προϋπολογισμού του 2008, η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης στο σύστημα μπορεί να φτάσει και στο 45%. Απ' τα 11 περίπου δισ. κρατική χρηματοδότηση για την κύρια σύνταξη θα πέσει στα 6,5 δισ. ευρώ με το νέο σύστημα. Ενα τέτοιο ποσό όμως - υπολογίζοντας το σύνολο των δικαιούχων συνταξιούχων - οδηγεί τη βασική σύνταξη στα επίπεδα των 200 - 220 ευρώ.

Ετσι, το υπόλοιπο κομμάτι της σύνταξης (αναλογικό) φορτώνεται αποκλειστικά στην πλάτη του εργαζόμενου και στη δυνατότητά του να έχει εργασία. Το αναλογικό κομμάτι θα εξαρτάται από το σύνολο του εργάσιμου χρόνου και το ύψος των εισφορών. Ομως, ούτε χτες η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον τρόπο υπολογισμού αυτού του τμήματος της σύνταξης, αλλά σχετική εισήγηση που παρουσίασε ο πρόεδρος της Επιτροπής, Α. Στεργίου, οδηγεί σε μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης. Επιπλέον, η πρόταση της κυβέρνησης για υπολογισμό των αποδοχών σύμφωνα με ολόκληρο τον εργάσιμο βίο (αντί της πενταετίας) έτσι κι αλλιώς οδηγεί σε μείωση των συντάξεων.

Ο ίδιος ο υπουργός Α. Λοβέρδος με την εισήγησή του αναγνώρισε ότι «η αναλογικότητα που δημιουργείται με τη νέα δομή των συντάξεων αποτελεί από μόνη της ισχυρό κίνητρο παραμονής στην εργασία», προεξοφλώντας έτσι το χαμηλό επίπεδο των συντάξεων με το νέο σύστημα. Κάτι που θα οδηγεί εκβιαστικά σε παραμονή στην εργασία και πέραν των σημερινών ανώτατων ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (65).

Η νέα δομή του συστήματος, η οποία θα εφαρμοστεί από το 2018, όπως ανακοινώθηκε, θα οδηγήσει στην ενοποίηση όλων των Ταμείων και στη δημιουργία τριών: Μισθωτών, αυτοαπασχολούμενων, αγροτών. Σε κάθε περίπτωση, απ' τη στιγμή που θα εφαρμοστεί το νέο σύστημα, όσοι εργαζόμενοι δεν έχουν συνταξιοδοτηθεί θα υπόκεινται στους νέους κανονισμούς.

Επιπλέον, ανακοινώθηκε αναμόρφωση των όσων ισχύουν για τις αναπηρικές συντάξεις και διαμόρφωση ενιαίου καθεστώτος απονομής αναπηρικών συντάξεων για όλα τα Ταμεία. Η διαχείριση των αποθεματικών των Ταμείων καθώς και το Ταμείο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) θα υπαχθούν σε έναν ενιαίο φορέα, ο οποίος, σύμφωνα με τα λεγόμενα του υπουργού, μπορεί να είναι η σημερινή ΑΕΔΑΚ του ΙΚΑ.

Χτύπημα δίνεται και στην Υγεία, με τη ρητή απόφαση της κυβέρνησης για την υπαγωγή όλων των κλάδων Υγείας των Ταμείων στο ΕΣΥ. Το υπουργείο Εργασίας έκανε γνωστό ότι η απόφαση για την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών στο δημόσιο θα τεθεί σε ισχύ το 2013.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση επεξεργάζεται αντικίνητρα για την απασχόληση των συνταξιούχων. Στα πλαίσια αυτά, αν ο συνταξιούχος βρίσκεται σε ηλικία κάτω των 55 ετών και επιθυμεί να εργαστεί επιβάλλεται αναστολή της σύνταξης ή αν δεν είναι κάτω από 55 και η σύνταξη είναι πάνω από ένα συγκεκριμένο ύψος θα επιβάλλεται μείωση του ποσού της σύνταξής του για όσο διάστημα διαρκεί η εργασία του συνταξιούχου.