Εφτασε και τούτο το Πάσχα, χωρίς να το καταλάβουμε. Είναι τα μέτρα που ήρθαν, αλλά και αυτά που έπονται, που δυσκολεύουν και θα δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο τη ζωή μας. Ομως, δεν το βάζουμε κάτω. Γιατί για μας, Πάσχα σημαίνει πολλά. Σημαίνει ελευθερία, άνοιξη, σημαίνει αγάπη, θάνατος, μα πάνω απ' όλα σημαίνει ανάσταση, δηλαδή, ΖΩΗ.

Φέτος, λέμε να περάσουμε το Πάσχα στο νησί της Αφροδίτης, με τη βοήθεια μιας φίλης της στήλης, γνωρίζοντας ήθη και έθιμα του τότε και του σήμερα.

Αντε, και του χρόνου...

«Μνήμες και θύμισες που αποπνέουν μια ατμόσφαιρα μελαγχολίας, είναι το χαρακτηριστικό του Πάσχα στην Κύπρο. Νοσταλγία για όσα χάθηκαν με την τουρκική εισβολή του 1974 και προσμονή για λύτρωση από την κατοχή αναπνέεις στον αέρα του κάθε προσφυγικού σπιτιού, που 35 χρόνια μετά δε φαίνεται να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα. Ο κάθε ένας προσπαθεί να διατηρήσει ζωντανά τα ήθη και τα έθιμα του δικού του τόπου, καρτερώντας και ελπίζοντας πάντα μια διαφορετική Ανάσταση... Τότε που θα γλεντάνε όπως παλιά, μαζί με τους Τουρκοκύπριους, τους Αρμένιους και τους Μαρωνίτες, στα δικά τους σπίτια.

Ενα από τα πιο χαρακτηριστικά χωριά για να περάσει κανείς το Πάσχα, ήταν η κατεχόμενη σήμερα Μόρφου. Διάσημη για τις καλλιέργειες εσπεριδοειδών και την ευμάρεια που επικρατούσε, "εκεί που ακόμα και οι σκύλοι ήταν χορτάτοι", το Ομορφο Χωριό, ακόμα και σκλαβωμένο, κρατά ζωντανές τις μνήμες του και κυρίως τις μυρωδιές του, στις καρδιές των προσφύγων του.

Ανθη πορτοκαλιάς και λεμονιάς μύριζε η Μόρφου το Πάσχα, που φορούσε τα καλά της, ήδη από την Κυριακή των Βαΐων. Σύμφωνα με το έθιμο, οι κοπέλες του χωριού, μια βδομάδα πριν το Πάσχα έπρεπε να μαζέψουν βάγια και κλαδιά ελιάς τα οποία τοποθετούσαν σε σακούλες με το όνομά τους γραμμένο πάνω σ' αυτές και τις άφηναν για 40 μέρες στην εκκλησία. Στη συνέχεια τα μετέφεραν στα σπίτια τους, όπου θυμιάτιζαν 40 φορές. Εθιμο που σύμφωνα με την παράδοση θα έφερνε "καλή τύχη" στο σπίτι. Τα ίδια βάγια και κλαδιά ελιάς, τα κρατούσαν σε περίπτωση που θα παντρεύονταν μέσα στο χρόνο, οπότε και ακολουθούσαν την ίδια διαδικασία για καλή τύχη της νύφης».

«Τη Μεγάλη Βδομάδα, ασπρίζονταν όλα τα σπίτια ενώ από τη Μ. Πέμπτη και μετά οι φούρνοι έπαιρναν φωτιά, αφού έπρεπε να ψηθούν, στα ξύλα οι φλαούνες (πίτες γεμιστές με μυζήθρα και χαλούμι), τα "κουλούρια" (ψωμιά αρωματισμένα με γλυκάνισο), οι άρτοι και τα τσουρέκια, που ζύμωναν όλα τα σπίτια. Μεγάλη Πέμπτη βάφονταν και τα κόκκινα αβγά.

Ο επιτάφιος στολιζόταν με λουλούδια λεμονιάς και πορτοκαλιάς, βασιλικούς και φούλια, με τα αρώματά τους να "ζαλίζουν" τους επισκέπτες.

Το Μεγάλο Σάββατο στις τρεις εκκλησίες, την Αγία Παρασκευή, τον Αϊ-Γιώργη και τον Αγιο Μάμα, στήνονταν οι "Λαμπρατζιές": Βουνά από ξύλα, με ομοίωμα του Ιούδα, με την κάθε γειτονιά να προσπαθεί να φτιάξει την πιο μεγάλη, ώστε να πετύχει την πιο εντυπωσιακή φωτιά μετά την Ανάσταση, τα μεσάνυχτα. Στη Λαμπρατζιά καίγονται και τα βραχιόλια του Μάρτη, για να "ξορκίσουν το κακό".

Το δείπνο το βράδυ της Ανάστασης στην Κύπρο, περιλαμβάνει κότα βραστή και σούπα, αντί για την ελληνική μαγειρίτσα. Την Κυριακή στήνονται οι σούβλες για κοντοσούβλι, σεφταλιές, και συκωταριά.

Την Κυριακή του Πάσχα στη Μόρφου σημαντική θέση είχαν τα παιχνίδια, όπως οι "σούσες" (κούνιες). Μεγάλες κούνιες στήνονταν στις γειτονιές και κυρίως στις εκκλησίες. Τα αγόρια όταν ανέβαιναν στην κούνια αυτοσχεδίαζαν, δημιουργώντας "τσιατιστά" (σαν τις μαντινάδες της Κρήτης), για την κοπέλα που αγαπούσαν. Μετά ήταν η σειρά της κοπέλας να ανέβει στην κούνια και να απαντήσει, με τα πειράγματα να συνεχίζουν μέχρι το βράδυ.

Και σήμερα στην Κύπρο στήνονται "Λαμπρατζιές", στις γειτονιές, τα σπίτια μυρίζουν φλαούνες και ψωμιά και οι σούβλες είναι έτοιμες. Κάθε πόλη όμως έχει προσφυγικούς συνοικισμούς, ανθρώπους ξεριζωμένους, που κάθε χρόνο κάνουν την ίδια ευχή: "Και του χρόνου σπίτι μας"...».