Καταρχήν, υπάρχουν ζητήματα (δυσκολίες) κατανόησης της πολιτικής μας πρότασης (ΑΑΔΜ) από το κομματικό δυναμικό, πολύ περισσότερο από οπαδούς και φίλους του Κόμματος. Γεγονός που δυσκολεύει αρκετά την υποταγή της δράσης μας στο στόχο της συγκρότησης του Μετώπου, της δημιουργίας των προϋποθέσεων γι' αυτό. Βέβαια, το ζήτημα δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται από πρώτη ματιά. Είναι πιο εύκολο, πιο στοιχειώδες, να επιβεβαιώσεις την ανάγκη ύπαρξης, λειτουργίας και δράσης Κομμουνιστικού Κόμματος (το οποίο το απαντήσαμε στο 13ο & 14ο Συνέδριο) από το να καθορίσεις τα καθήκοντά του στις σύγχρονες συνθήκες. Οταν μάλιστα είναι δοσμένες οι δυσκολίες: μπροστά στον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων υπάρχει έδαφος για να αναπτυχθούν απόψεις είτε στην κατεύθυνση να αμβλύνουμε τις αντιιμπεριαλιστικές - αντιμονοπωλιακές αιχμές της πολιτικής μας πρότασης, για να πετύχουμε μεγαλύτερη συσπείρωση, να επιδιώκουμε συσπειρώσεις με βάση το πρόβλημα (που όμως δε θα δείχνουν τις αιτίες και τους υπεύθυνους και δε θα απαιτούν άλλη πολιτική, άρα άλλη εξουσία) είτε, απ' την άλλη, σε υποτίμηση της ανάγκης να εκμεταλλευτούμε έστω και την ελάχιστη δυνατότητα ν' αποκτήσουμε ένα σύμμαχο αριθμητικά ισχυρό, έστω και προσωρινό, ταλαντευόμενο, ασταθή, αβέβαιο και υπό όρους.

Υπήρξε, και ήταν φυσικό, μια δυσκολία στην αρχή να προσαρμόσουμε τη δράση μας στο Πρόγραμμα του Κόμματος. Φάνηκε στην αρχή και στη δουλιά της ΚΕ. Πρόσθετες δυσκολίες γεννιόνται από το γεγονός ότι βρεθήκαμε μπροστά σε αναμετρήσεις, όπως οι δημοτικές εκλογές, όπου κληθήκαμε να προσαρμόσουμε, να συνδέσουμε την τακτική μας με βάση το Πρόγραμμα. Εδώ μπορεί κανείς να κάνει λόγο για επεξεργασίες που έπρεπε να γίνουν νωρίτερα, αλλά κυρίως που δεν αφομοιώθηκαν έγκαιρα από το υπόλοιπο στελεχικό - και κομματικό βέβαια - δυναμικό.

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, και αν ληφθεί υπόψη και η φάση στην οποία βρίσκεται σήμερα το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, την οποία με μεγάλη επάρκεια αναλύουν οι Θέσεις και είναι φανερό ότι δεν πρόκειται να κλείσει σε 1-2 χρόνια, είναι αναγκαίο να υπάρξει οργανωμένος διάλογος πάνω σε σοβαρά ζητήματα που μένουν ανοιχτά, γιατί, πέραν των άλλων, μπορεί εύκολα να έχουμε «γλιστρήματα» σε αποφάσεις κατά το δοκούν. Αλλωστε, πώς κατακτιέται η ενότητα; Αφήνοντας στην άκρη τα ζητήματα που υπάρχουν, και είναι εύλογο στις σημερινές συνθήκες να υπάρχουν, διαφορετικές απόψεις; Με αφορμή και το ζήτημα του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα και την αυτοκριτική της ΚΕ που περιέχεται στις Θέσεις, έγινε ολόκληρη συζήτηση, προσπάθεια για έρευνα κάποιων πλευρών και καταλήξαμε δημοκρατικά σε κάποια βασικά συμπεράσματα με την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη. Αντί με αυτά ως δεδομένα να συνεχιστεί το ψάξιμο, η συζήτηση για διάφορες πλευρές, που έτσι κι αλλιώς δεν μπορούσαν να λυθούν στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, θεωρήθηκε ότι το θέμα έχει κλείσει. Στα ζητήματα που δε δόθηκε απάντηση ο καθένας απαντάει με βάση τις προσωπικές του εκτιμήσεις; Ενα παράδειγμα, σίγουρα όχι το πιο σημαντικό, αλλά αρκετά χαρακτηριστικό. Το βιβλίο του Λούντο Μάρτενς για τον Στάλιν, το οποίο σωστά εκδόθηκε από τη «Σύγχρονη Εποχή», στο πλαίσιο ενός τέτοιου διαλόγου, παρουσιάστηκε από τις στήλες του «Ριζοσπάστη» λίγο - πολύ σα να ήταν βιβλίο γραμμής.

Ενα δεύτερο σημείο, στο οποίο θα ήθελα να σταθώ, είναι το εξής. Πολλοί εργαζόμενοι, πλατύτερα λαϊκά στρώματα, αναγνωρίζουν ότι οι προβλέψεις και οι εκτιμήσεις μας επιβεβαιώνονται από τις ίδιες τις εξελίξεις. Από αυτήν την άποψη έχουμε αυξημένο κύρος. Ομως, όσο η επιβεβαιωμένη από τις ίδιες τις εξελίξεις πολιτική μας δε δένεται με συγκεκριμένη δράση των κομμουνιστών στους χώρους δουλιάς, στη γειτονιά, στο χωριό, δε θα μπαίνουν κι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στη μάχη, δε θα «σπάει» η μοιρολατρία κι η απάθεια. Πρέπει κάθε φορά να εξετάζουμε τι συγκεκριμένη δουλιά κάνουμε για να οργανώσουμε το σ.κ., για να ξεκινήσουν αγώνες κλπ. Και υπάρχουν πράγματι φαινόμενα σοβαρών υποχωρήσεων σε ζητήματα αγωνιστικής στάσης από κ.μ.

Αυτό το φαινόμενο γίνεται σοβαρό εμπόδιο και για την εκλαΐκευση της πολιτική μας, στο να δώσουμε προοπτική και διέξοδο στους εργαζόμενους. Για να γίνει πιο κατανοητή και πειστική η πολιτική μας πρόταση χρειάζεται, πέρα από το ανέβασμα της ιδεολογικής δουλιάς να 'χουμε πιο χειροπιαστά παραδείγματα, να μπορεί να δουν οι εργαζόμενοι αποτελέσματα σε συσπειρώσεις στο χώρο που ζει και δρα ο καθένας. Διαφορετικά, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να φαντάζουν όσα λέμε εγκεφαλικά. Κι εδώ υπάρχουν δυο πολύ σοβαρές πλευρές, που εντοπίζονται από τις Θέσεις, αλλά χρειάζονται να μας απασχολήσουν ακόμη περισσότερο.

α) Δεσμοί των Κ.Ο. με τα λαϊκά στρώματα. Εχουμε τους οπαδούς που παρέμειναν σταθερά με το Κόμμα μετά το '90 - αρκετοί μάλιστα είναι πρώην κ.μ. - όμως τι γίνεται με αυτούς που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις της ειρήνης, τις απεργίες των καθηγητών ή των αδιόριστων στις καταλήψεις, αυτούς που ζουν καθημερινά τις πιέσεις του εργοδότη, την ανεργία και κ.ο.κ.; Πολλούς δεν τους γνωρίζουμε, όμως τους ξέρουμε αλλά δεν έχουμε επαφή μαζί τους. Φαίνεται και από δείκτες της δουλιάς, κυρίως στα οικονομικά και τις εξορμήσεις του "Ριζοσπάστη". Στην Αργολίδα συγκεντρώθηκαν μέσα από πραγματικά μεγαλειώδεις και πρωτοφανείς κινητοποιήσεις, κοντά 1.500 υπογραφές ενάντια στον πόλεμο κατά της Γιουγκοσλαβίας, όμως δεν κατορθώθηκε να συγκροτηθεί μια πραγματικά διευρυμένη Επιτροπή Ειρήνης. Αλλά ακριβώς σ' αυτούς τους ανθρώπους πρέπει να απευθυνθούμε, μ' αυτούς ν' αποκτήσουμε επαφή και δεσμούς. Με ποιους θα φτιάξουμε το Μέτωπο; Τίθεται, λοιπόν το ζήτημα του προσανατολισμού αλλά και της συνέχειας της δράσης μας.

β) Συνδέεται όμως και με το ζήτημα της ενίσχυσης - ισχυροποίησης του Κόμματος, της επανάκτησης των κομμουνιστικών χαρακτηριστικών, που επισημαίνεται, με έναν τρόπο, και στις Θέσεις. Από την αντεπανάσταση του '90, την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων στη χώρα μας και διεθνώς, το Κόμμα (και το κίνημα) υποχώρησε, αδυνάτισε. Ακόμα δεν έχουμε ξεπεράσει πολλές από τις συνέπειες εκείνης της περιόδου. Μερικά ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε: 1) Χαμηλή προσφορά και δραστηριοποίηση κ.μ., απροθυμία για ανάληψη ευθυνών, χωρίς, βέβαια, να γίνονται εκπτώσεις στα κριτήρια ανάδειξης στελεχών. 2) (Σχετίζεται με το προηγούμενο) αδύναμα - κάποιες φορές - ΝΓ και ΝΕ και το κυριότερο, δε λειτουργεί πάντα ο σημαντικός κρίκος του γραμματέα της ΚΟΒ. Και 3) η ανανέωση των κομματικών γραμμών: πρόκειται για ζήτημα κύρια προσανατολισμού, αλλά και ποιότητας δεσμών με τα λαϊκά στρώματα. Αν τέτοια ζητήματα λειτουργίας και δράσης της ΚΟ δε βρεθούν στο επίκεντρο της προσοχής μας στο επόμενο διάστημα, τα εμπόδια που ορθώνονται στην προσπάθεια να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για το Μέτωπο θα παραμένουν ή δύσκολα θα υπερνικώνται.

Τέλος, όσον αφορά το διάλογο μέσα από τις σελίδες του «Ριζοσπάστη». Χρειάζεται πιο πλούσιος και γόνιμος προβληματισμός πάνω στα ερωτήματα που θέτουν οι Θέσεις στο Προοίμιο και ιδίως στο πώς πιο γρήγορα θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για τη συγκρότηση του Μετώπου, και σε αυτό θα βοηθούσε αν περισσότερα στελέχη, που αντικειμενικά έχουν μια πιο πλούσια και σφαιρική εμπειρία, καθώς και κομματικά μέλη έγραφαν στον Προσυνεδριακό διάλογο.

ΚΟΒ ΝΑΥΠΛΙΟΥ