Το 1985, εποχή «βαθύτατων πολιτικών αλλαγών στη χώρα μας» γράφτηκε η όπερα του Μίκη Θεοδωράκη «Κώστας Καρυωτάκης», που ανεβαίνει σε πρώτη εκτέλεση (με νέα ενορχήστρωση), την Παρασκευή και για τέσσερις παραστάσεις, στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Εργο - πολιτικό, κατά τον συνθέτη, ο οποίος χτες μίλησε γι' αυτό και για την εποχή μας. «Είναι», είπε «εγχειρίδιο πατριδογνωσίας, καθρέφτης όπου κάθε συνειδητός Ελληνας μπορεί να δει το πρόσωπό του. Τα μποφόρ αλλάζουν και για να μη γίνουμε φρόκαλα τώρα στην παγκοσμιοποίηση, πρέπει να γνωρίζουμε την ιστορία μας». Το έργο αποτελεί «μια διατριβή κατά της μοναρχίας» και «προφητεία» για την «επερχόμενη κυριαρχία των ΜΜΕ». Αναφερόμενος στη σχέση τέχνης - κοινωνίας υπογράμμισε την ανάγκη μετουσίωσης της τέχνης σε πολιτική πράξη. «Δεν μπορούμε να τα περιμένουμε όλα από τους άλλους. Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει τη δική μας επιστράτευση». Μίλησε για τους καλλιτέχνες, που σε δυσκολότερους καιρούς ήταν «περισσότερο παρόντες απ' ό,τι στις μέρες μας. «Σήμερα βλέπω διεθνώς μια ξηρασία, που με ανησυχεί. Πέσαμε σε αλαζονεία, καθημερινότητα και βαρβαρότητα». Αναφερόμενος στη βασιλεία είπε πως «μέσα από τον "Καρυωτάκη" το θέμα αντιμετωπίζεται με ελαφρότητα. Σήμερα, που έχουμε δημοκρατία μπορούμε ν' αντιμετωπίσουμε αρκετά κωμικά τους πρώην βασιλείς». Σε ερώτηση για την «Πολιτιστική Ολυμπιάδα» απάντησε πως «η χώρα μας έχει πολύ νερό. Ενδεχομένως χρειάζεται γεωτρύπανο για να βρεθεί. Θα το βρουν ή θα πάρουν γκαζοτενεκέδες έτοιμους απέξω; Το 2004 οι προβολείς θα στραφούν πάνω μας. Δεν ξέρω αν θα είναι θετικό για μας ή θα μας καταστρέψει».

Η όπερα ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Γκερτ Χοφ και μουσική διεύθυνση Νίκου Τσούχλου. Παίζουν: Παύλος Σαμψάκης, Μαρία Μαρκέτου, Κύρος Πατσαλίδης, Γιάννης Χριστόπουλος, Μίνα Πολυχρόνου, Τζούλια Σουγλάκου κ.α.