Με την απαξιωτική δήλωση πως «η "Γκαζπρόμ" δεν μπορεί να δεχτεί την αποπληρωμή των χρεών προς αυτήν ούτε με πίτες, βούτυρο και τυριά, ούτε με άλλους τρόπους αποπληρωμής», απάντησε ο Ρώσος Πρόεδρος, Ντ. Μεντβέντιεφ, στην πρόταση της «στρατηγικής συμμάχου» Λευκορωσίας να αποπληρώσει το χρέος της για το φυσικό αέριο με την πώληση στη Ρωσία μηχανημάτων και αυτοκινήτων που κατασκευάζονται στη Λευκορωσία. Ετσι, με την πάροδο του 5ήμερου τελεσιγράφου, η Ρωσία ανακοίνωσε πως θα περιορίσει κατά 15% την παροχή φυσικού αερίου στη Λευκορωσία, επειδή η τελευταία χρωστά στο ρωσικό μονοπώλιο της «Γκαζπρόμ» περίπου 190 εκατομμύρια δολάρια.

Το χρέος αυτό συσσωρεύτηκε επειδή η Λευκορωσία πληρώνει για το φυσικό αέριο 150 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα, χωρίς να ακολουθεί τον «τύπο» καθορισμού της τιμής, με βάση τις διακυμάνσεις της αγοράς, που θέλει να επιβάλει το ρωσικό μονοπώλιο, που υπολογίζει πως η τιμή του φυσικού αερίου σύμφωνα για το πρώτο εξάμηνο ήταν 169,22 δολάρια, ενώ στο δεύτερο εξάμηνο έφτασε 184,8 δολάρια. Στη βάση αυτής της διαφοράς εμφανίστηκε το λευκορώσικο χρέος.

Αρχικά η Λευκορωσία ζητούσε από τη Ρωσία να καταργήσει τους εξαγωγικούς δασμούς σε όλα τα καύσιμα, που εξάγονται στη Λευκορωσία, αφού η χώρα αυτή, μαζί με το Καζαχστάν, είναι μέλος της «Τελωνειακής Ενωσης», που έχει συγκροτήσει η Μόσχα. Η τελευταία, ωστόσο, δεν είναι έτοιμη προς το παρόν να κάνει ένα τέτοιο βήμα και προτείνει στο Μινσκ να περιμένει ως την έναρξη της λειτουργίας του «ενιαίου οικονομικού χώρου» το 2012.

Η τελευταία «γραμμή άμυνας» της Λευκορωσίας είναι πως θα πληρώσει την οφειλή της σε 2 βδομάδες, αφού νωρίτερα η Ρωσία πληρώσει 217 εκατομμύρια δολάρια ως οφειλή για τη διέλευση του ρωσικού φυσικού αερίου προς τις χώρες της Ευρώπης. Ενώ ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλ. Λουκασένκο, τη Δευτέρα 21/6, κατά τη συνάντησή του με τον Ν. Πατρουσόφ, Γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, συνέδεσε την εξέλιξη γύρω από τη διαμάχη με το φυσικό αέριο με την προώθηση των αμυντικών συμφωνιών των δύο χωρών.

Οπως σημειώνουν διάφορα ρωσικά ΜΜΕ, η νέα αυτή εξέλιξη συνδέεται με τις διεργασίες για τη διαμόρφωση των τελικών ντοκουμέντων της Τελωνειακής Ενωσης, με τη Ρωσία να ασκεί ισχυρή πίεση στη Λευκορωσία για την αποδοχή των όρων που αυτή θέτει.

Να σημειωθεί πως την ανησυχία της για τα σχέδια της Ρωσίας να προωθήσει την «Τελωνειακή Ενωση» Ρωσίας, Λευκορωσίας και Καζαχστάν εξέφρασε στις 16/6 η ΕΕ, μέσω της επιτρόπου για το εμπόριο, Κάθριν Αστον, που δήλωσε ότι «ανησυχίες εμφανίζονται όταν τέτοιες ενώσεις δε βοηθούν, αλλά εμποδίζουν το διεθνές εμπόριο».