Η συμπίεση της τιμής της εργατικής δύναμης, η συνέχιση των λεγόμενων διαρθρωτικών αλλαγών, με τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων, τις προωθούμενες «απελευθερώσεις» των αγορών τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρικής ενέργειας και της ακτοπλοΐας και η συνέχιση των πολιτικών της δημοσιονομικής λιτότητας, αποτελούν - όπως άλλωστε και αναμενόταν - τους θεμέλιους λίθους του προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης της περιόδου 2000-2004.

Πρόκειται για το Πρόγραμμα γερμανογαλλικής έμπνευσης, που δίνει έμφαση στη λεγόμενη «διατηρήσιμη ανάπτυξη», δηλαδή μία ανάπτυξη η οποία δε θα επηρεάζει αλλά αντίθετα θα προϋποθέτει τα αποτελέσματα των πολιτικών λιτότητας της δεκαετίας του '90. Εφαρμόζεται απ' όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ και αποτελεί διάδοχο των γνωστών προγραμμάτων «σύγκλισης», που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ στη χώρα μας. Το Πρόγραμμα παρουσιάστηκε χτες σε συνέντευξη Τύπου από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας, Γ. Παπαντωνίου, ενώ παραδόθηκε προς έγκριση και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, προφανώς υπό το φόβο της εκδήλωσης διεθνούς οικονομικής ύφεσης τα επόμενα χρόνια, επιχείρησε να λύσει το πρόβλημα, παραθέτοντας στο βασικό και ένα δεύτερο εναλλακτικό σενάριο, το οποίο προβλέπει χαμηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης. Μια κίνηση όμως η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν άλλοθι, αν τα πράγματα δεν πάνε κατ' ευχή, αλλά μειώνει την όποια αξιοπιστία του κύριου σεναρίου. Από εκεί και πέρα το βασικό αυτό σενάριο ενσωματώνει στοιχεία υψηλής οικονομικής ανάπτυξης, η οποία σε μέσα επίπεδα την περίοδο 2000-2004 θα κινηθεί στο 5,3% του ΑΕΠ.

Για την επίτευξη του φιλόδοξου αυτού στόχου, προφανώς λαμβάνουν υπόψη τόσο τις χρηματοδοτήσεις του Γ΄ ΚΠΣ όσο και την ώθηση που θα δοθεί από τα κατασκευαστικά έργα της Ολυμπιάδας του 2004. Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που οι στόχοι αυτοί επιτευχθούν, θα έχουν προσωρινό χαρακτήρα, γιατί την επόμενη περίοδο θα εκλείψουν οι δύο βασικοί προωθητικοί μηχανισμοί. Πάντως, για την περίοδο αυτή εκτιμούν ότι οι ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου ως ποσοστό του ΑΕΠ θα ανέλθουν από 24% το 2000 σε 30% το 2004.

Ωστόσο, το πόσο σταθερή ή ασταθής είναι η πορεία ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού, είναι κάτι που αποδεικνύεται και από την προοπτική της εξέλιξης τόσο του εμπορικού ισοζυγίου όσο και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το μεσοσταθμικό έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου την περίοδο 2000-2004, ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα ανέλθει στο 15,6% από 14,2% που ήταν την περίοδο 1995-2000, και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το έλλειμμα θα ανέλθει στο 3,6% του ΑΕΠ από 3,1% την προηγούμενη περίοδο.

Από τα υπόλοιπα, αισιόδοξα είναι αλήθεια, στοιχεία προκύπτει πως η κυβέρνηση προσδοκά για την τετραετία 2001-2004:

• Ο μέσος πληθωρισμός να διαμορφωθεί στο 2,3%
• Η απασχόληση να αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 1,7%, έναντι ρυθμού αύξησης 0,6%
• Η ανεργία να μειωθεί στο 7,5% στο τέλος του 2004 από 12% το 1999 (σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία).

Στο δημοσιονομικό σκέλος, το σύνολο των τρεχουσών εσόδων αναμένεται να μειωθεί από 42,5% του ΑΕΠ το 2000 στο 41,4% του ΑΕΠ το 2004, ενώ προβλέπεται μια μεγάλη μείωση των τρεχουσών δαπανών από 38,5% σε 35,1%, η οποία κυρίως αποδίδεται στη μείωση των δαπανών για τόκους από 6,9% του ΑΕΠ το 2000 σε 4,9% το 2004. Ενδεικτικό της δημοσιονομικής συμπίεσης αποτελεί και το γεγονός ότι το κρατικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κατά 15 μονάδες, από 98,9% το 2001 σε 84% το 2004.

Αυτό το οποίο διασφαλίζεται και από τα επίσημα στοιχεία του νέου προγράμματος είναι ότι, μετά από τις κυβερνητικές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας, οι επιχειρηματίες θα συνεχίσουν να έχουν στη διάθεσή τους φθηνή εργατική δύναμη.

Σύμφωνα με το σχετικό πίνακα, που παρακολουθεί την εξέλιξη του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος σε πραγματικές τιμές, θα παρουσιάζει συνεχείς μειώσεις. Από -1,2% μείωση το 2000, σε -1,5% το 2001, σε -1,2% το 2002, σε -1% το 2003 και σε -0,8% το 2004. Στο πρόγραμμα γίνονται αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες η εισοδηματική πολιτική στο δημόσιο τομέα θα συνεχίσει να έχει αντιπληθωριστικό χαρακτήρα, ενώ για τον ιδιωτικό τομέα συνιστώνται μετριοπαθείς μισθολογικές αυξήσεις...

Από το νέο 4ετές «Πρόγραμμα Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης», που κατέθεσε η κυβέρνηση στα αρμόδια όργανα της ΕΕ και αποτελεί δέσμευση για την πολιτική που θα εφαρμοστεί στην Ελλάδα μέχρι και το έτος 2004, δε λείπουν οι πίνακες με τις δημόσιες επιχειρήσεις που θα ιδιωτικοποιηθούν. Στο σχετικό πρόγραμμα περιλαμβάνεται και πίνακας με τις - 13 τον αριθμό - προς εκποίηση δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, που θα πρέπει να έχουν παραδοθεί σε ιδιώτες μέχρι το τέλος του 2001. Πρόκειται φυσικά για επιχειρήσεις, τις οποίες η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει την πρόθεση να τις «σκοτώσει», όπως τον ΟΤΕ, τη ΔΕΗ, την «Ολυμπιακή Αεροπορία», τα «Ελληνικά Πετρέλαια», τα ΕΛΤΑ, την ΕΤΒΑ, την ΑΤΕ, τον ΟΠΑΠ, τον ΟΛΠ και ΟΛΘ, την HELLEXPO, τη Διώρυγα της Κορίνθου, ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε και η πρόθεση ιδιωτικοποίησης του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου.