«Η Ομάδα των 20 - G-20 προαναγγέλλει την πλανητική διακυβέρνηση του 21ου αιώνα» είχε διακηρύξει με περίσσιο ενθουσιασμό ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί με το πέρας της Συνόδου της G-20 στην Ουάσιγκτον ακριβώς πριν δύο χρόνια, στον απόηχο της κατάρρευσης της Lehman Brothers που σήμανε την απαρχή της σοβαρότερης καπιταλιστικής κρίσης από τη δεκαετία του '30. Δύο χρόνια και τέσσερις Συνόδους μετά, αυτή η «πλανητική διακυβέρνηση» έχει μετατραπεί στο «τελευταίο πιο σύντομο ανέκδοτο». Το σκηνικό της «αρμονίας» και του «συντονισμού» μεταξύ των μεγαλύτερων καπιταλιστικών χωρών για την αντιμετώπιση της καπιταλιστικής κρίσης, σκηνικό που είχε καλλιεργηθεί εντέχνως, αποδείχτηκε «αρένα λεόντων».

Επίκεντρο της διένεξης στα περισσότερα ζητήματα που απασχόλησαν τη Σύνοδο, ήταν η ένταση και ο «πόλεμος» μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ. Ωστόσο θα είναι τραγικό λάθος κάποιος να σκεφτεί ότι ο πλανήτης έχει πλέον «χωριστεί» σε ένα «στρατόπεδο υπέρ των ΗΠΑ» και ένα «στρατόπεδο υπέρ της Κίνας». Οι αντιθέσεις μεταξύ των μεγάλων ιμπεριαλιστικών χωρών και των αναδυόμενων κυρίως , είναι πολλές όπως και οι διαστάσεις τους. Ακόμη και η εφημερίδα Financial Times, χαρακτηριστικός εκπρόσωπος του κεφαλαίου, αναγνωρίζει τουλάχιστον «επτά σημαντικά ζητήματα τριβής» που διχάζουν τις χώρες της G-20. Χαρακώματα στήθηκαν όσον αφορά τα εξής:

• Στις χώρες με πλεόνασμα έναντι χωρών με έλλειμμα: Ο κεντρικός άξονας οι ΗΠΑ και η Κίνα αλλά και η Γερμανία ως μεγάλη εξαγωγική χώρα ενώ η Βραζιλία ακολουθεί...
• Χειριστές νομισμάτων: Οι ΗΠΑ κατηγορούν ευθέως την Κίνα ότι χειραγωγεί το νόμισμά της, κρατώντας πλασματικά χαμηλά την ισοτιμία του προκειμένου να ενισχύει τις εξαγωγές της. Η Κίνα κατηγορεί τις ΗΠΑ για χειρισμό του δολαρίου και προσπάθεια υποτίμησής του με την ενέργεια της FED να ενισχύσει την αμερικανική οικονομία με 600 δισεκατομμύρια δολάρια, μέσω εκτύπωσης δολαρίων, μέχρι τον Ιούνιο του 2011. Η Γερμανία στρέφεται κατά και των δύο. Η Ινδία, ανησυχεί περισσότερο για την χειραγώγηση του γιουάν και η Βραζιλία για την τεχνητή υποτίμηση του δολαρίου.
• Προγράμματα λιτότητας εναντίον προγραμμάτων στήριξης της οικονομίας: Το στρατόπεδο που είχε σχηματιστεί δύο χρόνια πριν, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, που υποστήριζαν τα προγράμματα «στήριξης μέσω της χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό» δεν υπάρχει ουσιαστικά, καθώς η Βρετανία, με την αλλαγή κυβέρνησης προσχώρησε στο στρατόπεδο των «προγραμμάτων λιτότητας» και της σφικτής δημοσιονομικής πολιτικής στο οποίο πρωτοστατούσε η Γερμανία.

Βέβαια υπάρχουν και άλλες διαφορές, που ουκ ολίγες φορές αποτελούν αφορμή για τη σύμπηξη στρατοπέδων, έστω και πρόσκαιρων, όπως η «Δύση» εναντίον όλων, βορράς - νότος, αναπτυσσόμενες εναντίον ανεπτυγμένων κ.ο.κ.

Εύλογο λοιπόν το γεγονός ότι οι αλληλοκατηγορίες και ακόμη και η εχθρότητα που κυριαρχεί στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις επισκίασαν τη Σύνοδο πριν καν αυτή αρχίσει. Αλληλοκατηγορίες και εχθρότητα που εκδηλώθηκαν ανοικτά εξαιτίας της αναιμικής ανάπτυξης στις ΗΠΑ, που φέρουν την «ευθύνη» για τη μεγαλύτερη κρίση του καπιταλιστικού συστήματος καθώς υπονόμευσαν τα θεμέλια της επέκτασής του. Από την κρίση του χρέους στην ΕΕ και τις πιθανότητες κατάρρευσης του ευρώ, την πολιτική των προγραμμάτων λιτότητας κ.ά. Στοιχεία που ενίσχυσαν τον «πόλεμο των νομισμάτων» και αναβίωσαν τον προστατευτισμό ακόμη και τον οικονομικό «εθνικισμό».

Σε αυτό το πλαίσιο αξίζει ειδικής μνείας και η πρόταση που κατέθεσε ο επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ρόμπερτ Ζέλικ - πρώην υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ επί κυβερνήσεων Μπιλ Κλίντον - που πρότεινε μία ριζική αναδιάρθρωση του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος.

Υπέδειξε μάλιστα ότι ο ρόλος του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος και ως νομίσματος των παγκόσμιων συναλλαγών έχει τερματιστεί και για το λόγο αυτό πρότεινε τη δημιουργία ενός νέου παγκόσμιου συστήματος συναλλαγματικών ισοτιμιών, με σημείο αναφοράς τον χρυσό - δηλαδή, ενός «νέου Μπρέτον Γουντς» - και ότι σε ένα τέτοιο σύστημα «θα πρέπει να συμπεριληφθούν το δολάριο, το ευρώ, το γιεν, η στερλίνα και ένα γουάν που θα κινείται προς τη διεθνοποίησή του και την άρση των περιορισμών». Ουσιαστικά πρόκειται για παραδοχή ότι το υπάρχον σύστημα δεν είναι βιώσιμο αλλά και ότι δεν υπάρχει εθνικό νόμισμα που μπορεί να αντικαταστήσει το αμερικανικό δολάριο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ, Γερμανία και ΔΝΤ διαθέτουν τα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού. Φυσικά οι ΗΠΑ είναι στην πρώτη θέση με 8.113,5 τόνους και ακολουθεί σε μεγάλη απόσταση η Γερμανία με 3.406,8 τόνους και το ΔΝΤ με 2.966,8 τόνους.

Τελικά η Σύνοδος έληξε με την έκδοση ενός χλιαρού ανακοινωθέντος και την έγκριση της χαρακτηριζόμενης ήδη ως «ιστορικής», μεταρρύθμισης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, σύμφωνα με την οποία διπλασιάζει τα κεφάλαιά του και τροποποιεί την κατανομή των εξουσιών. Η μεταρρύθμιση αποτελεί «ένα σημαντικό στάδιο προς ένα περισσότερο νομιμοποιημένο, αξιόπιστο και αποτελεσματικό ΔΝΤ», αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν που δόθηκε στη δημοσιότητα με την ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής. Κατά τη συμφωνία, περισσότερο από το 6% του δικαιώματος ψήφου θα μεταφερθεί από υπερεκπροσωπούμενες, κυρίως πλούσιες, πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, σε άλλες χώρες και συνολικά 110 από τις 187 χώρες θα ενισχύσουν τα δικαιώματά τους. Η Ευρώπη θα εγκαταλείψει δύο έδρες στο Συμβούλιο Διαχείρισης Πόρων του Ταμείου ενώ τα μερίδια οικονομικής συμβολής θα αυξηθούν κατά 100% , γεγονός που ισοδυναμεί με αύξηση του κεφαλαίου και , κατά συνέπεια, των οικονομικών μέσων του ΔΝΤ.

Επίσης, στο τελικό ανακοινωθέν ανανέωσαν απλώς τη δέσμευσή τους να συνεργαστούν για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, χωρίς όπως αναμενόταν να συμφωνήσουν στα «ακανθώδη», όπως η ανισορροπία του εμπορικού ισοζυγίου που προκαλεί ελλείμματα στα κράτη που εισάγουν και τεράστια πλεονάσματα σε κράτη που εξάγουν όπως η Κίνα και η Γερμανία. Συμφώνησαν να απόσχουν από οποιαδήποτε «ανταγωνιστική υποτίμηση» και «να ευνοήσουν τον περαιτέρω προσδιορισμό των ισοτιμιών από την αγορά». Τέλος, συμφώνησαν εφεξής, πως οι τραπεζικοί κανονισμοί επηρεάζουν το χρήμα για το εμπόριο, που βέβαια συντηρεί το εμπόριο παγκοσμίως και ανέθεσαν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, να συντάξει πόρισμα για το ζήτημα, μέχρι τα τέλη Φ του 2011.