Το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», αυτό το κλασικό έργο των Μαρξ - Ενγκελς που γαλουχεί γενιές και γενιές κομμουνιστών, ιδιαίτερα νέων κομμουνιστών, είναι το πρώτο στην Ιστορία του επαναστατικού εργατικού κινήματος Πρόγραμμα Κομμουνιστικού Κόμματος. Η επεξεργασία του, η συγγραφή του αντανακλά το πέρασμα του εργατικού κινήματος στην ωριμότητά του, αφού για πρώτη φορά εκφράζονται σ' αυτό το έργο επεξεργασμένες η στρατηγική και η ταχτική, αλλά και οι σκοποί της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης, δηλαδή ο δρόμος εκπλήρωσης της ιστορικής της αποστολής.

Η ιστορία του «Μανιφέστου» είναι συνυφασμένη με την ως τότε πορεία των επιστημονικών μελετών και ερευνών των Μαρξ - Ενγκελς, πάνω στα ζητήματα της ιστορικής εξέλιξης, τα συμπεράσματά τους για την εναλλαγή των κοινωνιών από τη μια βαθμίδα, την κατώτερη, στην επόμενη την ανώτερη (έχουν ήδη θεμελιώσει τον ιστορικό υλισμό), με τις πρώτες μελέτες τους για την ανάπτυξη του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, (απ' όπου και άρχισε η θεμελίωση της μαρξιστικής πολιτικής οικονομίας), αλλά και τη μελέτη της πάλης των τάξεων στην εποχή εκείνη, προσεγγίζοντας την υπόθεση από τη σκοπιά της εργατικής τάξης και την προοπτική χειραφέτησής της από την αστική τάξη. Ας μην ξεχνάμε ότι ήταν περίοδος ανόδου της αστικής τάξης, της τάξης που τότε έφερνε την πρόοδο στην κοινωνική εξέλιξη. Ολη η ως τότε πολυσύνθετη δράση τους είχε έντονο το στοιχείο της διαπάλης με τον ουτοπικό σοσιαλισμό, τα διάφορα μικροαστικά ρεύματα μέσα στο εργατικό κίνημα που τότε έκανε τα πρώτα του βήματα. Και που έπρεπε από τον αυθόρμητο χαρακτήρα του να περάσει στο συνειδητό. Ηταν η εποχή που είχαν αρχίσει να θεμελιώνουν την επιστημονική κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης κι έπαιρναν οι ίδιοι μέρος ενεργά στο κίνημα.

Το «Μανιφέστο» ήταν το επιστέγασμα σε προγραμματικές αρχές της επιστημονικής θεωρίας και των ιδεών των Μαρξ και Ενγκελς έως τότε, που γράφτηκε από τους ίδιους, οι οποίοι επίσης την ίδια εποχή είχαν καθαρό πως είναι αναγκαία η συνένωση του εργατικού κινήματος με την επιστημονική θεωρία της εργατικής τάξης σε πολιτικό κόμμα του προλεταριάτου. Αυτό επιδίωξαν να κάνουν, να οργανώσουν επαναστατικό πολιτικό κόμμα της εργατικής τάξης και γι' αυτό ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των ηγετών της «Ενωσης των Δικαίων» για αναδιοργάνωσή της σε επαναστατικό κόμμα. Ετσι ιδρύθηκε η «Ενωση των Κομμουνιστών», με καταστατικό πρόγραμμα και αρχές, που επεξεργάστηκαν οι Μαρξ και Ενγκελς. Η «Ενωση των Κομμουνιστών», όπως και πριν η «Ενωση των Δικαίων», ήταν διεθνιστική οργάνωση και με διεθνή δράση στις χώρες του τότε καπιταλιστικού κόσμου της Δυτικής Ευρώπης. Αλλά η «Ενωση των Δικαίων» σαν οργάνωση είχε ιδρυθεί βασικά από Γερμανούς εργάτες, εξόριστους από τη χώρα τους, λόγω της δράσης τους. Ετσι και η «Ενωση των Κομμουνιστών» βασικά απαρτιζόταν από Γερμανούς. Ουσιαστικά, ήταν γερμανικό διεθνιστικό κομμουνιστικό κόμμα. Ποια ήταν η δράση της; Ποια η συμβολή της στην ανάπτυξη του κομμουνιστικού κινήματος εκείνης της εποχής; Η ζωή της ήταν λιγόχρονη. Ουσιαστικά, ιδρύθηκε το 1847 και διαλύθηκε οριστικά το 1852. Ως σπουδαιότερο έργο της, ο Ενγκελς θεωρεί τη διάδοση της επιστημονικής θεωρίας της εργατικής τάξης στην Ευρώπη, αλλά κυρίως στη Γερμανία. Με τη δράση της «Ενωσης των Κομμουνιστών», είχε ανοίξει ο δρόμος της χειραφέτησης της εργατικής τάξης από την αστική ιδεολογία και τέθηκαν τα θεμέλια του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Ηταν ο προπομπός της «Διεθνούς Ενωσης Εργατών», της Πρώτης Διεθνούς, που ίδρυσαν οι Μαρξ και Ενγκελς στα 1864. Επομένως, δεν μπορούμε να αναφερόμαστε στην Ιστορία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, χωρίς να αναφερθούμε στην «Ενωση των Κομμουνιστών». Ο ίδιος ο Ενγκελς έγραψε για την «Ενωση των Κομμουνιστών», αποτιμώντας την ιστορική προσφορά της στο εργατικό κίνημα, θεωρώντας ότι η δράση της ξεκινά από την ίδρυση της «Ενωσης των Δικαίων».

Σήμερα, παραθέτουμε εκτενή αποσπάσματα της καταγραφής της Ιστορίας της «Ενωσης των Κομμουνιστών» από τον Ενγκελς (γράφτηκε τον Οκτώβρη του 1885 σαν εισαγωγή της 3ης έκδοσης του έργου του Μαρξ «Αποκαλύψεις για τη δίκη των Κομμουνιστών στην Κολωνία»), που αναδεικνύουν όλη τη δράση της και τη συνεισφορά της στο εργατικό κίνημα της εποχής. Ολόκληρο το έργο αυτό του Ενγκελς υπάρχει στα «Διαλεχτά Εργα» των Μαρξ - Ενγκελς, (τ. 2ος σελ. 390 - 412). Οι υπότιτλοι είναι του «Ρ».