Η πολιτική διπλωματία είτε εκτοπιζόταν από τη στρατιωτική διπλωματία είτε υποτασσόταν σε αυτήν. Πίσω από τον πολιτικό ανταγωνισμό βρισκόταν ο στρατιωτικός ανταγωνισμός των εξοπλισμών. Σε αυτές τις συνθήκες που προσδιορίζονταν με τη φράση «πυρηνικός τρόμος» ή «ισορροπία του τρόμου» οι λαοί κι ιδιαίτερα των πλέον ανεπτυγμένων οικονομικά κρατών βρίσκονταν σε συνεχή εγρήγορση. Το παγκόσμιο κίνημα ειρήνης όλων των αποχρώσεων έδινε το δικό του αγώνα, επικεφαλής του γενικότερου λαϊκού κινήματος. Συνθήματα όπως «Η ειρήνη τρόπος ζωής» βρίσκονταν στην ημερήσια διάταξη ενός αντιπολεμικού αγώνα που έβαζε ως κορωνίδα του τη συλλογική αξία του ανθρώπου ως ανυπέρβλητη καθολική αξία. Η παρουσία της ΕΣΣΔ οριοθετούσε ως δύναμη τις επιδιώξεις του ευρω-ατλαντισμού και τον υποχρέωνε να παζαρεύει με τους λαούς του το επίπεδο ευημερίας των πολιτών.

Η τεράστια αυτή λαϊκή ζύμωση υποχρέωσε την ελληνική κυβέρνηση να περιορίζει την ανοιχτή, τουλάχιστον, εξάρτησή της από το συμμαχικό εναγκάλιασμα του ευρω-ατλαντικού συμφώνου, του ΝΑΤΟ, και να συμμετέχει σε διεθνείς πρωτοβουλίες, όπως αυτή των «έξι», ανεξαρτήτως τελικού αποτελέσματος.

Η έλευση της δεκαετίας του 1990 συνοδεύτηκε από την αρχή της με την αγγλο-αμερικανική πολεμική επέμβαση κατά του Ιράκ και την προετοιμασία της αιματηρής διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας. Ταυτόχρονα, η σοβιετική ελπίδα των λαών παραδινόταν στην αλητεία του Γιέλτσιν του «Μπόμπα». Ενα ψυχρό, παγωμένο καθεστώς επιβαλλόταν στην ιστορική Ρωσία στηριγμένο σε εσμό πραιτοριανών που δε δίστασαν να βομβαρδίσουν ακόμη και το ρωσικό Κοινοβούλιο όταν θεώρησαν ότι απειλεί την άνομη εξουσία του. Ολόκληρη η δεκαετία του 1990 χαρακτηρίζεται ως ένα Θερμιδώρ βίας κατά των λαών. Το εμπόριο όπλων, η πορνεία και τα ναρκωτικά μπήκαν στη λίστα της πιο γρήγορης και επικερδούς ενασχόλησης, στην ουσιαστικά νόμιμη παρουσία τους στην παγκόσμια αγορά. Το υπερεθνικό κεφάλαιο των πολυεθνικών, μετακινείται ανεξέλεγκτα σε κάθε σημείο του πλανήτη προκαλώντας πόνο και φόβο σε έθνη και λαούς. Μια πλανητική ανατροπή συντελείται από το κεφάλαιο σε βάρος της εργασίας συνεπικουρούμενο από κάθε λογής σοσιαλ-προδότες. Ενα ακατάσχετο κύμα σοσιαλ-θολούρας μπερδεύει τα μυαλά ακόμη και διανοουμένων κι επιστημόνων που διακρίνονται για τη συμβολή τους στην κοινωνική δικαιοσύνη. Η δεκαετία του 1990 υπήρξε η άρνηση της λαϊκής ελπίδας που γέννησε η δεκαετία του 1980.

Ομως τίποτα δεν τέλειωσε όσο υπάρχουν λαοί που ελπίζουν και συνεχίζουν να αγωνίζονται. Η επόμενη δεκαετία θα ζωντανέψει καινούριες ελπίδες και θα φτιάξει άλλες πραγματικότητες των λαών.