Στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών είχαν διαμορφωθεί τα ελλείμματα του ισοζυγίου ένα δίμηνο πριν την επίσημη ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ και της δραχμής στη ζώνη ευρώ. Τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, που δόθηκαν χτες στη δημοσιότητα, σχετικά με τις εξελίξεις στα ελλείμματα του ισοζυγίου στο δεκάμηνο Γενάρης - Οκτώβρης 2000, μας πληροφορούν ότι το εμπορικό έλλειμμα (που αφορά τη δαπάνη και τις εισπράξεις από εισαγωγές και εξαγωγές διαφόρων εμπορευμάτων, μαζί με τα καύσιμα) αυξήθηκε - συγκριτικά με το ίδιο δεκάμηνο του 1999 - κατά 35,7% και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών (που αφορά τις εμπορικές και τις κάθε είδους συναλλαγές της Ελλάδας με το εξωτερικό) αυξήθηκε κατά 98,8%.

Τα στοιχεία αυτά είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά και αποτυπώνουν με τη σκληρή γλώσσα των αριθμών την παραγωγική υποβάθμιση της Ελλάδας στο διεθνή καταμερισμό της εργασίας. Στην εξεταζόμενη περίοδο και παρά την υπερδεκάχρονη αντιλαϊκή πολιτική μονόπλευρης λιτότητας σε βάρος των εργαζομένων, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αντιπροσώπευε πάνω από το 5% του ΑΕΠ. Η δυσμενής αυτή εξέλιξη οφείλεται τόσο στην αύξηση των εισαγωγών ξένων εμπορευμάτων (που έχουν κατακλύσει την ελληνική αγορά, εκτοπίζοντας το ομοειδή ελληνικά προϊόντα) όσο και την απώλεια διεθνών αγορών για εξαγόμενα ελληνικά προϊόντα. Σχετικά με τη δραματική επιδείνωση των ελλειμμάτων του ισοζυγίου, η κυβέρνηση «ποιεί την νήσσαν», ενώ αντίθετα είναι λαλίστατη όταν πρόκειται να προπαγανδίσει τα δήθεν μεγάλα «επιτεύγματα» των πολιτικών μονόπλευρης λιτότητας που οδήγησαν στην εκπλήρωση της «ονομαστικής σύγκλισης» και την πολυπόθητη ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ. Ενδεικτική, από αυτή την άποψη, είναι και η κυβερνητική φιέστα που στήθηκε την περασμένη βδομάδα στο Ζάππειο, για να... εορταστεί η ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ και την ευρωζώνη που σηματοδότησε και την ουσιαστική κατάργηση της δραχμής.

Αναλυτικότερα, από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας με τις εξελίξεις στα διάφορα μεγέθη του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών στο δεκάμηνο Γενάρης - Οκτώβρης 2000, προκύπτει μεταξύ άλλων ότι:

• Το εμπορικό έλλειμμα διαμορφώθηκε στο ποσό των 18.066,6 εκατ. ευρώ, έναντι 13.312,2 εκατ. ευρώ το ίδιο δεκάμηνο του 1999. Παρουσίασε δηλαδή αύξηση κατά 4.754,4 εκατ. ευρώ ήτοι κατά 35,7%. Η δυσμενής αυτή εξέλιξη οφείλεται στο γεγονός ότι η δαπάνη για εισαγωγές εμπορευμάτων μαζί με τα υγρά καύσιμα (που είναι υπερτριπλάσια των εισπράξεων από εισαγωγές) αυξήθηκε σχεδόν κατά το ίδιο ποσοστό με τα έσοδα από εξαγωγές ελληνικών προϊόντων. Συγκεκριμένα, η δαπάνη για εισαγωγές ανήλθε κατά 27.031,8 εκατ. ευρώ (αυξήθηκε κατά 36,4% ήτοι κατά 7.211,3 εκατ. ευρώ), ενώ οι εισπράξεις από εξαγωγές ελληνικών προϊόντων διαμορφώθηκε μόλις στα 8.965,2 εκατ. ευρώ (αύξηση 37,8%).
• Στο ισοζύγιο υπηρεσιών (καταγράφει τα έσοδα και τις δαπάνες στον ταξιδιωτικό, μεταφορικό τομέα και άλλες υπηρεσίες), προέκυψε αύξηση του πλεονάσματος κατά 24,8% ήτοι κατά 1.491,7 εκατ. ευρώ.
• Στο ισοζύγιο εισοδημάτων (καταγράφει τις εισπράξεις/πληρωμές από αμοιβές, μισθούς, τόκους, μερίσματα, κέρδη) προκύπτει αύξηση του ελλείμματος κατά 60,5% ήτοι κατά 316 εκατ. ευρώ.
• Στο ισοζύγιο μεταβιβάσεων (αφορά κυρίως τις μεταβιβάσεις - εισπράξεις και πληρωμές - από την Ελλάδα στην ΕΕ και αντίστροφα καθώς και τα μεταναστευτικά και άλλα εμβάσματα από και προς την Ελλάδα) παρατηρείται αύξηση του πλεονάσματος κατά 11,3% ήτοι κατά 533,9 εκατ. ευρώ.

Σχετικά με τις εξελίξεις στο ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών, στο δεκάμηνο Γενάρη - Οκτώβρη προκύπτει καθαρή εκροή στις κατηγορίες των άμεσων επενδύσεων και των «λοιπών επενδύσεων» και καθαρή εισροή μόνο στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου. Οπως παρατηρεί η Τράπεζα της Ελλάδας, η καθαρή εκροή κεφαλαίων για άμεσες επενδύσεις οφείλεται στο γεγονός ότι οι επενδύσεις κατοίκων στο εξωτερικό υπερέβησαν εκείνες των μη κατοίκων στην Ελλάδα κατά 1,4 δισ. ευρώ. Η καθαρή εισροή για επενδύσεις χαρτοφυλακίου στο δεκάμηνο ήταν υψηλότερη εκείνης στην αντίστοιχη περίοδο του 1999 κατά 2,7 δισ. ευρώ και αφορούσε κυρίως επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα σε ομόλογα και δευτερευόντως σε μετοχές. Η καθαρή εκροή κεφαλαίων για «λοιπές επενδύσεις» οφείλεται κυρίως στη σημαντική μείωση των καταθέσεων μη κατοίκων στην Ελλάδα, καθώς και στην αύξηση των καταθέσεων κατοίκων στο εξωτερικό. Οι κινήσεις αυτές αφορούν καταθέσεις πιστωτικών ιδρυμάτων και συνδέονται με τη σταδιακή σύγκλιση των επιτοκίων της δραχμής προς εκείνα των νομισμάτων της ζώνης του ευρώ.

Με βάση όλες τις παραπάνω εξελίξεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, το ύψος των συναλλαγματικών διαθεσίμων διαμορφώθηκε στο τέλος Οκτώβρη 2000, στο ποσό των 14,9 δισ. δολ. (17,7 δισ. ευρώ) και σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, στο τέλος Νοέμβρη του 2000 είχαν ανέβει στα 15,3 δισ. δολάρια.